Lipiany (gmina)

Lipiany
	gmina miejsko-wiejska
	; Ratusz w Lipianach
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	pyrzycki
TERC	2412033
Burmistrz	Bartłomiej Królikowski
Powierzchnia	94,62 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 5832
• gęstość	61,6 os./km²
Urbanizacja	67,1%
Nr kierunkowy	91
Tablice rejestracyjne	ZPY
	Adres urzędu:pl. Wolności 1; 74-240 Lipiany
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	12
Liczba miejscowości	16
	Położenie na mapie powiatu;
	53°00′11″N 14°58′10″E/53,003056 14,969444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Lipiany – gmina miejsko-wiejska w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie pyrzyckim. Siedzibą gminy jest miasto Lipiany.

Według danych z 31 grudnia 2016 gmina liczyła 5970 mieszkańców^[3]. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 gminę zamieszkiwało 5934 osób^[4]. Na 114 gmin w województwie, gmina Lipiany zajmuje 65. miejsce pod względem ludności, a 98. pod względem powierzchni.

Do 31 grudnia 1998 należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Gmina znajduje się w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowej części powiatu pyrzyckiego.

Sąsiednie gminy:

Przelewice i Pyrzyce (powiat pyrzycki)
Barlinek i Myślibórz (powiat myśliborski)

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004^[5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	6058	100	3077	50,8	2981	49,2
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	64		32,5		31,5

Gmina stanowi 13,0% powierzchni powiatu, a zamieszkuje ją 15,1% ludności powiatu.

Piramida wieku mieszkańców gminy Lipiany w 2014^[6].

Przyroda i turystyka[edytuj | edytuj kod]

Gmina leży na Pojezierzu Myśliborskim. Miasto Lipiany leży w otoczeniu 3 dużych jezior: Chłop, Wądół i Będzin oraz kilku mniejszych. Na jeziorze Jasnym utworzony został wodno-florystyczny rezerwat przyrody. Tereny leśne zajmują 14% powierzchni gminy, a użytki rolne 67%.

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Przez gminę Lipiany biegnie droga krajowa nr 3 łącząca miasto Lipiany z Pyrzycami (17 km) w kierunku Szczecina i z wsią Renice (7 km, skrzyżowanie z drogą krajową nr 26) w kierunku Gorzowa Wielkopolskiego oraz droga wojewódzka nr 154 do Barlinka (19 km).

Lipiany uzyskały połączenie kolejowe w 1882, po wybudowaniu linii Stargard – Kostrzyn. W 1999 zamknięto odcinek z Kostrzyna do Myśliborza, rok później przez Lipiany do Pyrzyc, a w 2003 r. pozostały fragment do Stargardu.

W gminie czynny jest 1 urząd pocztowy: Lipiany (nr 74-240).

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Zabytkami w gminie są^[7]:

Lipiany

Brama Pyrzycka przy ul. Jedności Narodowej
Fragmenty murów obronnych
Ratusz klasycystyczny z XVIII w. na Placu Wolności
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z XII w., rozbudowany w XIX w.
Brama Myśliborska przy ul. Mostowej
Dąb „Pokoju” (Piwowarów) – pomnik przyrody na Placu Wolności
Fontanna przy północno-wschodniej elewacji ratusza


zespoły pałacowo-parkowe

Batowo, Krasne, Skrzynka, Wołczyn


parki dworskie

Mielęcinek, Połczyno

Administracja i samorząd[edytuj | edytuj kod]

W 2016 wykonane wydatki budżetu gminy Lipiany wynosiły 18,7 mln zł, a dochody budżetu 19,1 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 wynosiły 11 mln zł, co stanowiło 57,9% poziomu dochodów^[8].

Miejscowości[edytuj | edytuj kod]

Miasto: Lipiany (miasto od początku XIV wieku)
Miejscowości sołeckie: Batowo, Derczewko, Dębiec, Jedlice, Krasne, Miedzyn, Mielęcinek, Nowice, Osetna, Połczyno, Skrzynka i Wołczyn^[9]

Pozostałe miejscowości: Będzin, Brzostowo, Czajczyn, Dołżyn, Dzieżno, Głębokie, Jarzębnik, Józefin, Łasiczyn, Łosiniec, Małcz, Mielnik, Mierzawy, Mironów, Mokronos, Piaśnik, Przywodzie, Sokolniki, Sulino, Świerszczyki, Wądół, Wielice, Wojnowice, Żarnowo.

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Gmina Lipiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-08] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ GUS. Rejestr TERYT. Miejscowości podstawowe.
↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 30 maja 2017, ISSN 2451-2087 .
↑ Gmina Lipiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Lipiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 . s. 92.
↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].
↑ Strona gminy, sołectwa.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Polska Baza Kolejowa (stacja Lipiany)

[pwl-1] Gmina Lipiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-08] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] GUS. Rejestr TERYT. Miejscowości podstawowe.

[GUS_populacja_2016-12-3] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 30 maja 2017, ISSN 2451-2087 .

[4] Gmina Lipiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[5] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-6] Gmina Lipiany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[7] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 . s. 92.

[8] Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[9] Strona gminy, sołectwa.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasta	Lipiany Pyrzyce
Gminy miejsko-wiejskie	Lipiany Pyrzyce
Gminy wiejskie	Bielice Kozielice Przelewice Warnice

Miasto	Lipiany
Części miasta	Małcz Wądół
Wsie	Derczewko Dębiec Jedlice Krasne Miedzyn Mielęcinek Nowice Osetna Skrzynka Wołczyn
Osady	Batowo Mironów Połczyno Żarnowo
Osada leśna	Józefin
Integralne cz. miejscowości	Będzin Brzostowo Dołżyn Dzieżno Głębokie Mielnik Mierzawy Mokronos Przywodzie Sokolniki Sulino Świerszczyki Wielice
Nieofic. cz. miasta	Łosiniec

Przynależność wojewódzka	woj. szczecińskie
Miasta	Lipiany (Lipiny) (← od 1945) Pyrzyce
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bielice (1973–75) Brzesko (1945–50) Dolice (Dolce) (1945–54 i 1973–75) Kolin (1973–75) Kozielice (1973–75) Lipiany (Lipiny) (1945–54 i 1973–75) Piasecznik (Pacyna) (1945–54) Przelewice (1950–54 i 1973–75) Pyrzyce (1973–75) Tetyń (Brzeziny) (1945–54) Turze (Ostrówek) (1945–54) Warnice (1973–75) Wierzbno (1945–54)
Gromady (1954–72)	Batowo (1954–61) Bielice (1959–72) Brzesko (1954–72) Chabowo (1954–59) Czarnowo (1956–57) Dolice (1954–72) Jesionowo (1954–59) Kluczewo (1954 →) Kolin (1954–72) Kozielice (1954–72) Linie (1954–59) Lipiany (1962–72) Lubiatowo (1954–72) Mielęcin (1954–72) Obryta (1954–68) Okunica (1954–72) Płońsko (1954–61) Płotno (1954–72) Przelewice (1954–72) Rosiny (1962–68) Ryszewko (1954–72) Rzeplino (1954–68) Sądów (1954–59) Tetyń (1954–68) Warnice (1954–72) Witkowo (1954–57 →)