Przejdź do zawartości

Marki (gmina)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Gmina Marki)
Ten artykuł dotyczy dawnej gminy wiejskiej. Zobacz też: Marki – współczesna gmina miejska.
Marki
gmina wiejska
1924–1954[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

1924–39: warszawskie
1945–54: warszawskie

Powiat

1924–52: warszawski
1952–54: wołomiński

Data powstania

1 lipca 1924

Data likwidacji

29 września 1954

Siedziba

Marki

Populacja (1943)
• liczba ludności


22,394

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

3

brak współrzędnych

Marki – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1924–1954 w Warszawskiem. Siedzibą władz gminy była wieś Marki[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Gminę utworzono z dniem 1 lipca 1924 w powiecie warszawskim w woj. warszawskim z części gminy Bródno:

1 kwietnia 1930 do gminy Marki z gminy Wawer w tymże powiecie włączono miejscowość Ząbki, zakład leczniczy dla umysłowo chorych w Drewnicy oraz lasy państwowe położone na terytorium Drewnicy i Ząbek[4].

20 października 1933 gminę Marki podzielono na 7 gromad (skład gromad w nawiasie)[5]:

  • Drewnica – Drewnica (kol.), Drewnica (kol. szpit.), Nadleśnictwo Drewnica, Osiedle Drewnica i Drewnica (w.)
  • Marki – Marki (w.);
  • Pustelnik – Czerwony Dwór (kol.), Halberówka (kol.), Henrykó (kol.), Osinki (kol.), Piotrówka (kol.), Pustenik (kol.), Pustelnik D (kol.), Rogaczówka (kol.) i Zieleniec (kol.);
  • Siwki – Siwki (w.);
  • Struga – Czarna Struga (kol.), Pustelnik-Struga (w.) i Struga (kol.);
  • Ząbki – Miasto-Ogród Ząbki, Nowe Parcele Ząbki (osiedle), Ząbki-Szwaby (w.) i Ząbki (w.);
  • Zielonka – Horowa Góra (kol.), Nowa Zielonka (kol.), Nutka Zielona (f.), Podlesie (kol.), Zielonka Bankowa (kol.), Zielonka-Letnisko (kol.) i Poligon Wojskowy.

W 1939 roku w jej skład wchodziły wsie: Drewnica, Pustelnik, Struga, kolonie: Czarna Struga, Czerwony Dwór, Drewnica, Halberówka, Henryków, Horowa Góra, Nowa Zielonka, Osinki, Piotrówka, Pustelnik D, Rogaczówka, Rościszewo, Struga, Szpitalna Drewnica, Zieleniec, Zielonka Bankowa, Zielonka Letnisko i Poligon Wojskowy oraz folwark Nutka Zielonka i Nadleśnictwo Drewnica[6].

Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie warszawskim, bez zmian w składzie gromad. Gmina Marki w 1943 roku obejmowała nadal 7 gromad i liczyła 22,394 mieszkańców: Drewnica (960 mieszkańców), Marki (5450), Pustelnik (4403), Siwki (956), Struga (1484), Ząbki (5560) i Zielonka (3581)[7].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.

1 stycznia 1948 z gminy Marki wyłączono gromadę Zielonka, tworząc w niej nową gminę Zielonka[8].

15 maja 1951 do gminy Marki przyłączono część obszaru zniesionej gminy Bródno (gromady Brzeziny i Grodzisk), natomiast część obszaru gminy Marki włączono do Warszawy (część gromady Ząbki)[9].

1 lipca 1952 zniesiono powiat warszawski, a gminę Marki przyłączono do powiatu wołomińskiego[10]; równocześnie z części obszaru gminy Marki utworzono nowe gminy: Ząbki (gromady Drewnica i Ząbki) i Pustelnik (gromady Pustelnik i Struga), natomiast gromadę Siwki włączono do gminy Zielonka[11]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się z 3 gromad: Brzeziny, Grodzisk i Marki[12].

Jednostkę zniesiono 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13].

Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 po reaktywowaniu gmin[14], ponieważ większość jej dawnego obszaru weszła w skład Warszawy i utworzonego w 1967 roku miasta Marki[15].

Zmiany terytorialne

[edytuj | edytuj kod]
Przynależość gminna miejscowości gminy Marki na przestrzeni lat[16].
Miejscowość 1867-01-13 1924-07-01 1930-04-01 1939-04-01 1948-01-01 1951-05-15 1952-07-01
Brzeziny Bródno Bródno Bródno Bródno Bródno Marki Marki
Czerwony Dwór Bródno Marki Marki Marki Marki Marki Pustelnik
Drewnica Bródno Marki Marki Marki Marki Marki Ząbki
Drewnica Szpitalna Wawer Wawer Marki Marki Marki Marki Ząbki
Grodzisk Bródno Bródno Bródno Bródno Bródno Marki Marki
Horowa Góra Bródno Marki Marki Marki Zielonka Zielonka Zielonka
Marki Bródno Marki Marki Marki Marki Marki Marki
Pustelnik Bródno Marki Marki Marki Marki Marki Pustelnik
Siwki Bródno Marki Marki Marki Marki Marki Zielonka
Struga Bródno Marki Marki Marki Marki Marki Pustelnik
Ząbki Wawer Wawer Marki Marki Marki Marki Ząbki
Zielonka Bankowa Bródno Marki Marki Marki Zielonka Zielonka Zielonka
Zielonka-Letnisko Bródno Marki Marki Marki Zielonka Zielonka Zielonka

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Od 1924 jednostka administracyjna woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  3. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 44, poz. 469
  4. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 64, poz. 496
  5. ↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki: dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 czerwca 1939 r. o rozciągnięciu przepisów policyjno-budowlanych dla gmin miejskich na niektóre osiedla gmin wiejskich na obszarze województwa warszawskiego, Dz.U. z 1939 r. nr 62, poz. 408.
  7. ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
  8. ↑ Dz.U. z 1948 r. nr 5, poz. 37
  9. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199
  10. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
  11. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 180
  12. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  13. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  14. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  15. ↑ Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
  16. ↑ Źródła w sekcji opisowej powyżej.
Powiat warszawski (1867–1952) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
Powiat wołomiński (1952–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954-72)
Gminy wiejskie
(1952-1954 i 1973-75)
Gromady
(1954-72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marki_(gmina)&oldid=76115272”