Gmina Ruszkowo – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku[2] w woj. warszawskim , pomorskim i bydgoskim [3] (dzisiejsze woj. wielkopolskie ). Nazwa gminy pochodzi od wsi Ruszkowo , lecz siedzibą władz gminy była Kalina [4] .
Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu radiejewskiego (od 1871 nieszawskiego ) w guberni warszawskiej [5] [6] [7] .
W okresie międzywojennym gmina Ruszkowo należała do powiatu nieszawskiego w woj. warszawskim . Była to najdalej na zachód położona gmina województwa o ekstremalnie peryferyjnym położeniu względem jego stolicy – Warszawy [4] . 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem nieszawskim przeniesiono do woj. pomorskiego [8] .
Po wojnie gmina weszła w skład terytorialnie zmienionego woj. pomorskiego . 12 marca 1948 roku powiat nieszawski przemianowano na powiat aleksandrowski [9] a woj. pomorskie 6 lipca 1950 roku na woj. bydgoskie [10] . Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 34 gromad[11] .
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin [12] . Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin [13] , utworzono natomiast z jej dawnego obszaru oraz z obszaru dawnej gminy Boguszyce nową gminę Wierzbinek w powiecie radziejowskim w woj. bydgoskim (obecnie gmina Wierzbinek należy do powiatu konińskiego w woj. wielkopolskim).
↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
↑ Do 28 września 1954 roku
↑ 1945-50 nazwa woj. bydgoskiego brzmiała województwo pomorskie
↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku , Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
↑ Powiat nieszawski (1867-71 radziejowski) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego . T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.
↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
↑ Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312