Stary Dzierzgoń (gmina)

Stary Dzierzgoń
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	sztumski
TERC	2216032
Wójt	Marek Turlej
Powierzchnia	185,82 km²
Populacja (31.12.2017); • liczba ludności	; 4 046
• gęstość	22 os./km²
Nr kierunkowy	55
Tablice rejestracyjne	GSZ
	Adres urzędu:Stary Dzierzgoń 71; 82-450 Stary Dzierzgoń
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	15
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Stary Dzierzgoń
	Położenie na mapie Polski Stary Dzierzgoń
	53°50′N 19°24′E/53,841389 19,404167
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Stary Dzierzgoń – gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim.

W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Bucznik, Folwark, Górki, Kornele, Lipiec, Lubochowo, Matule, Milikowo, Mortąg, Myślice, Przezmark, Skolwity, Stare Miasto, Stary Dzierzgoń, Tabory.

Siedziba gminy to Stary Dzierzgoń.

Według danych z 31 grudnia 2017 roku gminę zamieszkiwało 4 046 osób^[1]

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002^[2] gmina Stary Dzierzgoń ma obszar 185,82 km², w tym:

użytki rolne: 68%
użytki leśne: 23%

Gmina stanowi 25,43% powierzchni powiatu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Stary Dzierzgoń powstała 30 października 1945 w powiecie morąskim na obszarze okręgu mazurskiego, na terenie tzw. Ziem Odzyskanych^[3]. Siedziba znajdowała się przejściowo w Starym Mieście (niem. Altstadt), następnie w Starym Dzierzgoniu (niem. Alt Christburg)^[4]. 28 czerwca 1946 gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. olsztyńskiego^[5]. 14 lutego 1946 gminę zamieszkiwało 1521 mieszkańców^[6].

Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Stary Dzierzgoń była podzielona na 13 gromad: Adamowo, Bukowo, Dębiny, Folwark, Górki, Królikowo, Matule, Mortęgi, Piaski, Prakwice, Przezmark, Stare Miasto i Stary Dzierzgoń^[7].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[8].

Gminę Stary Dzierzgoń przywrócono 1 stycznia 1973 w powiecie morąskim w woj. olsztyńskim^[9] po reaktywowaniu gmin^[10]. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie elbląskim.

Od 1999 roku znajdowała się w powiecie malborskim w województwie pomorskim, a od 1 stycznia 2002 leży w powiecie sztumskim tamże^[11].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31.12.2017 roku^[1]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	4 046	100	2 003	49,5	2 043	50,5
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	22		10		12

Motława Wielka
Piramida wieku mieszkańców gminy Stary Dzierzgoń w 2014 roku^[12].

Pozostałe miejscowości niesołeckie[edytuj | edytuj kod]

Adamowo, Bartne Łąki, Bądze, Białe Błoto, Danielówka, Gisiel, Giślinek, Kielmy, Kołtyniany, Królikowo, Latkowo, Lubochowo (osada), Monasterzysko Małe, Monasterzysko Wielkie, Najatki, Nowy Folwark, Piaski Morąskie, Podwiejki, Pogorzele, Popity, Porzecze, Pronie, Prońki, Protajny, Pudłowiec, Wartule, Wesoła Kępa, Zakręty, Zamek

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Dzierzgoń, Małdyty, Mikołajki Pomorskie, Prabuty, Rychliki, Susz, Zalewo

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

powiat morąski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Stary Dzierzgoń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-19] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Pismo starosty morąskiego z 30X 1945 (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 170, k. 56)
↑ Morąg – z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1973.
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Spis sumaryczny w 1946
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 r., Nr 13, Poz. 176)
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631
↑ Gmina Stary Dzierzgoń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa2-1] Gmina Stary Dzierzgoń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-19] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[autonazwa1-2] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[3] Pismo starosty morąskiego z 30X 1945 (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Olsztynie, Urząd Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w Olsztynie, 170, k. 56)

[4] Morąg – z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1973.

[5] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[6] Spis sumaryczny w 1946

[7] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[8] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[9] Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 7 grudnia 1972 r., Nr 13, Poz. 176)

[10] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[11] Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 631

[populacja2016-12] Gmina Stary Dzierzgoń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Adamowo Bądze Bucznik Folwark Górki Kornele Królikowo Latkowo Lipiec Lubochowo Matule Milikowo Mortąg Myślice Przezmark Skolwity Stare Miasto Stary Dzierzgoń Tabory Wartule
Osady	Bartne Łąki Gisiel Giślinek Ględy Kielmy Lubochowo Monasterzysko Małe Monasterzysko Wielkie Najatki Nowy Folwark Piaski Morąskie Pogorzele Popity Porzecze Pronie Prońki Protajny Przezmark Pudłowiec Zakręty Zamek
Osada leśna	Danielówka
Integralne. części wsi	Białe Błoto Kołtyniany Podwiejki Wesoła Kępa

Miasta	Dzierzgoń Sztum
Gminy miejsko-wiejskie	Dzierzgoń Sztum
Gminy wiejskie	Mikołajki Pomorskie Stary Dzierzgoń Stary Targ

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Miłakowo (do 1945) Morąg Zalewo (do 1945)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Boguchwały (1946–54) Boreczno (1947–54) Bramka (Niebostrzeż, Bogaczewo) (1946–47 i 1948–54) Janiki Wielkie (Hanuszewo) (1946–47) Królewo (1946–54) Małdyty (Niebytów) (1945–54 i od 1973) Miłakowo (Lubieniów) (1945–54 i od 1973) Morąg (1945–46 i od 1973) Myślice (Miślewo) (1945–54) Słonecznik (Wesołowo) (1945–54) Stary Dzierzgoń (1945–54 i od 1973) Zalewo (1945–54 i od 1973)
Gromady (1954–72)	Barty (1954–57) Bogaczewo (1954–57) Boguchwały (1954–72) Boreczno (1954–72) Bramka (1954–57) Brzydowo (1954–57) Dobrocin (1954–57) Dobrzyki (1954–57) Janiki Wielkie (1954–59) Jerzwałd (1954–61) Jurki (1954–68) Królewo (1954–72) Książnik (1954–57) Liksajny (1954–59) Lubochowo (1954–59) Małdyty (1954–72) Miłakowo (1954–72) Morąg (1954–72) Mostkowo (← 1958–61 (→)) Myślice (1954–72) Przezmark (1954–59) Słonecznik (1954–72) Stare Miasto (1954–59) Stary Dzierzgoń (1954–72) Strużyna (1954–59) Szymonowo (1954–70) Warkałki (1954–57) Wielki Dwór (1954–68) Włodowo (1954–59) Wodziany (1970–72) Zalewo (1954–72) Żabi Róg (1954–72)