Gnetum leyboldii
| Systematyka[1] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
gniot | ||
| Gatunek |
Gnetum leyboldii | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Gnetum leyboldii Tul. Ann. Sci. Nat., Bot. IV, 10: 115 1858[2] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Gnetum leyboldii Tul. – gatunek rośliny z rodziny gniotowatych (Gnetaceae Blume). Występuje naturalnie w Kostaryce, Panamie, Kolumbii, Wenezueli, Gujanie, Surinamie, Gujanie Francuskiej, Ekwadorze, Peru oraz Brazylii[4][5][6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Wiecznie zielone, zdrewniałe liany[5]. Pędy są nagie, silnie rozgałęzione, poskręcane, zazwyczaj szeroko rozprzestrzenione na jednym dużym drzewie. Może osiągać baldachim lasu – ponad 30 m wysokości. Pień przy gruncie osiąga 15–20 cm średnicy, jest gruby, niespękany, z pogrubionymi węzłami[7].
- Liście
- Ulistnienie jest naprzeciwległe lub nakrzyżległe. Mają kształt od równowąskiego do szeroko jajowatego. Mierzą 9–15 cm długości i 4–10 cm szerokości[7]. Są skórzaste[5]. Blaszka liściowa jest nieco zawinięta na brzegu, o zaokrąglonej nasadzie i ostrym lub krótko spiczastym wierzchołku[7]. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 5–10 mm długości[5].
- Kwiaty
- Kwiatostany męskie rozwijają się w kątach pędów lub na ich szczytach, są pojedyncze lub podwójnie rozgałęzione. Oś szyszki ma od jednej do czterech warstw, każda o długości 1–4 cm, i jest zakończona 2 małymi, naprzeciwległymi, zrośniętymi łuskami o ostrych wierzchołkach, gęsto pokryte małymi włoskami. Mają od 2 do 9 okółków pojedynczych strobili o zielonkawo-brązowej barwie i 10–18 mm długości oraz 3 mm szerokości, ich łodygi smukłe o długości 5–10 mm. Kwiaty męskie są liczne, ułożone w 6 lub 7 spiralach, są oddalone od siebie o 1–2,5 mm. Okwiat ma odwrotnie stożkowaty kształt i brązowawą barwę, jest kanciasty, mierzy 0,8 mm długości i 0,3 mm szerokości. Pręciki są wolne, dorastają do 1,2 mm długości, z dwoma mikrosporangiami. Kwiatostany żeńskie są mniejsze i bardziej zredukowane niż męskie. Strobile są pojedyncze lub z jednym rozgałęzieniem, główną oś składa się z 3–5 warstw, każda zakończona dwoma naprzeciwległymi łuskami o spiczastym wierzchołku. 5 kwiatów żeńskich jest ułożonych spiralnie, są gęsto pokryte włoskami. słupki mają niemal kulisty kształt i brązowożółtą barwę, dorastają do 0,5 mm wysokości i szerokości, mają 1 zalążek (większość szybko przestaje być płodna)[7].
- Nasiona
- Jako roślina nagonasienna nie wykształca owoców[8]. Międzywęźla mają 5–30 mm długości i około 2 mm szerokości. Są pogrubione przy węzłach. Dojrzałe nasiona mają podłużny kształt, mierzą 4,5–5 cm długości i około 2 cm szerokości, są zaokrąglone przy wierzchołku, lecz gdy wyschną staje się on spiczasty[7]. Mają czerwoną barwę[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Roślina dwupienna[7]. Rośnie w wiecznie zielonych lasach. Występuje do 500 m n.p.m.[5]
Okazy kwitnące podczas pory suchej rozwijają dojrzałe nasiona w lipcu lub sierpniu, natomiast te kwitnące podczas pory deszczowej produkują nasiona na początku pory suchej. Istnieją przesłanki, że pojedyncze osobniki mogą kwitnąć dwa razy w roku. Nasiona są prawdopodobnie rozprowadzane przez ssaki. Prawdopodobnie żywi się nimi kapucynka czarnobiała[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b Gnetum leyboldii Tul.. The Plant List. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
- ↑ Gnetum leyboldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Discover Life: Point Map of Gnetum leyboldii. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Gnetum leyboldii. Plantes & botanique. [dostęp 2016-10-26]. (fr.).
- ↑ Collections Search Results for Gnetum leyboldii (Gnetum leyboldii var. woodsonianum). Neotropical Flora. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Gnetum leyboldii. Neotropical Flora. [dostęp 2016-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 października 2016)]. (ang.).
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.