Gniazdów (województwo śląskie)

Gniazdów
	wieś
	; Kościół św. Marii Magdaleny w Gniazdowie (mariawitów)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	myszkowski
Gmina	Koziegłowy
Wysokość	380 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	872
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	42-350
Tablice rejestracyjne	SMY
SIMC	0135792
	Położenie na mapie gminy Koziegłowy Gniazdów
	Położenie na mapie Polski Gniazdów
	Położenie na mapie województwa śląskiego Gniazdów
	Położenie na mapie powiatu myszkowskiego Gniazdów
	50°35′40″N 19°06′38″E/50,594444 19,110556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gniazdów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim, w gminie Koziegłowy.

Nazwa

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istniała już w pierwszej połowie XV wieku. Nazwa Gniazdów wymieniona została po raz pierwszy w 1439, 1440 Gnaszdow, 1469 Gniazdow. W latach 1470–80 nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Gnyazdow w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis odnotował polski kronikarz Jan Długosz^[4]^[5].

Historia

Początkowo miejscowość była wsią szlachecką leżącą w kluczu koziegłowskim. W początku XV wieku tereny, na których powstała stanowiły własność kasztelana sądeckiego Krystyna z Kozichgłów^[5].

W 1440 Koziegłowscy herbu Lis dzielą należące do nich dobra w wyniku czego Koziegłowy wraz z sąsiednimi wsiami; w tym Gniazdów, przypadł Janowi seniorowi. W 1519 Krzczon Koziegłowski, syn Jana seniora, sprzedał za 10 000 florenów swoje dobra: zamek koziegłowski oraz miasto Koziegłowy wraz z okolicznymi wsiami, w tym Gniazdów, biskupowi krakowskiemu Janowi Konarskiemu. Od tego momentu miejscowość stanowi własność biskupstwa krakowskiego leżącą w kluczu siewierskim tzw. księstwie siewierskim znajdującym się w Koronie Królestwa Polskiego, a od unii lubelskiej z 1569 w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[5]^[6].

Pod koniec XIX wieku wymienia ją Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1827 roku w miejscowości znajdowało się 41 domów, w których zamieszkiwało 833 mieszkańców. We wsi urodził się Michał Juszyński znany bibliograf i historyk literatury^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Gniazdów, a do 1961 była jej siedzibą. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Zabytki

W Gniazdowie znajdują się:

kościół parafialny mariawitów pw. św. Marii Magdaleny. Parafia podlega pod diecezję śląsko-łódzką.
kościół rzymskokatolicki Najświętszego Serca Pana Jezusa. Parafia leży w dekanacie koziegłowskim w archidiecezji częstochowskiej.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34015
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 319 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.191.
↑ ^a ^b ^c Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło "Gniazdów". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1881. s. 620. [dostęp 2018-04-22].

Bibliografia

Zofia Leszczyńska-Skrętowa: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Cz. I, zesz. 4, hasło: „Gniazdów”. Wrocław: Ossolineum, 1986, s. 759-760.

Linki zewnętrzne

Gniazdów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 620 .
Gniazdów w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu (online)

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34015

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 319 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[4] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.191.

[CITEREFLeszczyńska-Skrętowa1986-5] Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.

[6] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.

[SgKP-7] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło "Gniazdów". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1881. s. 620. [dostęp 2018-04-22].

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

Wsie	Cynków Gliniana Góra Gniazdów Koclin Koziegłówki Krusin Lgota Górna Lgota-Mokrzesz Lgota-Nadwarcie Markowice Miłość Mysłów Mzyki Nowa Kuźnica Oczko Osiek Pińczyce Postęp Pustkowie Lgockie Rzeniszów Siedlec Duży Siedlec Mały Stara Huta Winowno Wojsławice Zabijak
Osady leśne	Czarka Koziegłówki-Leśniczówka Leśniczówka Winowno Lisia Góra Ogumie Wilcza Jama
Integralne części wsi	Borek Brynica Brzeziny Buczyna Dąbrówka Folwark (Markowice) Folwark (Reniszów) Gacki Głazówka Gnieździn-Flakowe Graniczna Hamernia Huta Szklana Kluzy Rzeniszów Koziołki Kuźnica-Bory Łazy Leśniczówka Strąków Lubicz Markowice-Łazy Młynek Nadleśnictwo Nieradowa Niwa Oczko (Nowa Kuźnica) Ordon Podbór Podgrudza Podlesie Podpiaski Podżarze Polan Poręba Pustkowie Mysłowskie Rzeniszów-Łazy Skwarkowe Smardzów Świnica Trzcionki Warmuzica Wilczy Krzak Wiśnie Wojsławice Duże Wojsławice Małe Wojsławice-Folwark Zabijak (Cynków) Zapłocie
Integralne części miasta	Pasieka Pomykacz Rosochacz Wylągi