Goffredo Mameli (1926)

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goffredo Mameli
Ilustracja
Sylwetka siostrzanego okrętu „Giovanni da Procida”
Klasa

okręt podwodny

Typ

Mameli

Historia
Stocznia

Cantieri navali Tosi di Taranto,
Tarent

Położenie stępki

17 sierpnia 1925

Wodowanie

9 grudnia 1926

 Regia Marina
Nazwa

„Masaniello” → „Goffredo Mameli”

Wejście do służby

20 stycznia 1929

Wycofanie ze służby

1 lutego 1948

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


810 ton
993 t

Długość

64,6 m

Szerokość

6,51 m

Zanurzenie

4,3 m

Zanurzenie testowe

100 m

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 3000 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1100 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


15 węzłów
7,5 w.

Zasięg

powierzchnia: 3500 Mm przy 8 w.
zanurzenie: 65 Mm przy 4 w.

Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 102 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm (2 x I)
10 torped
Wyrzutnie torpedowe

6 × 533 mm

Załoga

49

Goffredo Mameli – włoski okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z czterech jednostek typu Mameli. Okręt został zwodowany 9 grudnia 1926 roku w stoczni Cantieri navali Tosi di Taranto w Tarencie, a w skład Regia Marina wszedł 20 stycznia 1929 roku. Nazwę otrzymał na cześć Goffreda Mamelego – bohatera narodowego Włoch. Pełnił służbę na Morzu Śródziemnym i Atlantyku, biorąc udział m.in. w kampanii śródziemnomorskiej. Po kapitulacji Włoch „Goffredo Mameli” trafił do USA, gdzie był używany do szkolenia sił ZOP. Jednostka została wycofana ze służby 1 lutego 1948 roku.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Przyjęty przez Włochy program zbrojeniowy z lat 1923–1924 zakładał zbudowanie okrętów o łącznej wyporności 36 568 ton, na co miały się składać dwa krążowniki ciężkie („Trento” i „Trieste”), niszczyciele typów Sauro i Turbine oraz okręty podwodne typów Balilla, Pisani i Mameli[1]. Projekt oceanicznych okrętów typu Mameli powstał w wyniku przebadania konstrukcji i doświadczeń z eksploatacji otrzymanych po I wojnie światowej U-Bootów Kaiserliche Marine[2][3]. Jednostki zaprojektował pułkownik Virginio Cavallini[3][4]. Przyjęto konstrukcję jednokadłubową, z dużym kioskiem[3]. Powstały solidne okręty o dobrej manewrowości podwodnej i dużej dopuszczalnej głębokości zanurzania. Problemem była jednak ich słaba stateczność[3]. Rozwiązano go, instalując zewnętrzne siodłowe zbiorniki balastowe, co jednak zmniejszyło osiąganą prędkość maksymalną (z projektowanych 17,2 węzła na powierzchni do 15 węzłów i podwodną z 7,7 do 7,5 węzła)[2][5]. Mameli był pierwszym typem okrętu podwodnego skonstruowanym we Włoszech po I wojnie światowej[2].

Okręt zbudowany został w stoczni Tosi w Tarencie[2][5]. Stępkę jednostki położono 17 sierpnia 1925 roku, a zwodowana została 9 grudnia 1926 roku[6][7]. Okręt pierwotnie otrzymał nazwę „Masaniello”, którą 16 stycznia 1927 roku zmieniono na „Goffredo Mameli”[8]. Nazwę otrzymał na cześć bohatera narodowego Włoch, Goffreda Mamelego[9]. Podczas prób 29 września 1928 roku „Goffredo Mameli” zderzył się z holownikiem „San Pietro”, doznając uszkodzenia kadłuba[8].

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

„Goffredo Mameli” był średniej wielkości oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji jednokadłubowej[3][5]. Długość całkowita wynosiła 64,6 m, szerokość – 6,51 m, a zanurzenie – 4,3 m[2][6]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 810 t, a w zanurzeniu 993 t[2][5][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 8-cylindrowe czterosuwowe silniki wysokoprężne Tosi o łącznej mocy 3000 KM[2][10]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne CGE o łącznej mocy 1100 KM[2][3][b]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 15 węzłów na powierzchni i 7,5 węzła w zanurzeniu[2][3][c]. Zasięg wynosił 3500 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 64 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[2][3][d]. Zbiorniki paliwa mieściły 48 t oleju napędowego[2][5]. Energia elektryczna magazynowana była w baterii akumulatorów składającej się ze 112 ogniw[8]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 100 m[2][5].

Okręt wyposażony był w 6 stałych wyrzutni torped kalibru 533 mm: 4 na dziobie i dwie na rufie, z łącznym zapasem 10 torped[2][5]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem pojedyncze działo pokładowe kalibru 102 mm L/35 Schneider–Armstrong 1914-15[2][5]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa pojedyncze wielkokalibrowe karabiny maszynowe kalibru 13,2 mm L/76[2][5]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[5].

Załoga okrętu składała się z 5 oficerów oraz 44 podoficerów i marynarzy[6][7][e].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Goffredo Mameli” został wcielony do służby w Regia Marina 20 stycznia 1929 roku[7][8]. Okręt rozpoczął służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład eskadry (wł. Squadriglia) okrętów podwodnych średniego zasięgu Flotylli stacjonującej w Tarencie (wraz z siostrzanymi „Pier Capponi”, „Giovanni da Procida” i „Tito Speri”)[11]. 29 marca 1929 roku okręt zszedł na rekordową wówczas na świecie głębokość 117 metrów, pozostając na niej przez 20 minut[7][10]. 19 kwietnia 1929 roku, podczas rejsu przy sztormowej pogodzie, na pokładzie poniósł śmierć mat (wł. sottocapo) Silvio Delia[8].

Wiosną 1929 roku „Goffredo Mameli” wraz z „Domenico Millelire” udał się na Atlantyk celem przeprowadzenia prób łączności radiowej ze stacjami znajdującymi się we Włoszech[12]. W 1929 roku „Goffredo Mameli”, „Pier Capponi” i „Giovanni da Procida” odbyły daleki rejs wzdłuż wybrzeży Hiszpanii na Atlantyk, docierając do Kadyksu i Lizbony[11]. W 1930 roku eskadra okrętów podwodnych średniego zasięgu, w której służyły jednostki typu Mameli, została przemianowana na 4. eskadrę okrętów podwodnych[11]. W 1930 roku „Goffredo Mameli”, „Pier Capponi” i „Tito Speri” odbyły rejs do portów Grecji i Dodekanezu; w drodze powrotnej „Goffredo Mameli” dotarł do Port Saidu i Trypolisu[11]. W 1931 roku okręty 4. eskadry przebazowano do Neapolu[11]. W 1933 roku wszystkie jednostki typu Mameli odbyły 20-dniowy rejs szkoleniowy, zawijając do Salonik oraz na Leros i Rodos[11].

W 1934 roku okręty 4. eskadry powróciły do Tarentu, a zespół został przemianowany na 9. eskadrę 3. Flotylli, kontynuując szkolenie i wykonując krótkie rejsy po portach włoskich i Dodekanezu[11]. W 1935 roku 9. eskadrę przekształcono w 12., a w 1938 roku w 41. eskadrę; w 1939 roku zmieniono po raz kolejny jej oznaczenie na 31. eskadrę i przebazowano do Mesyny[11]. W kwietniu 1939 roku „Goffredo Mameli” znalazł się w składzie sił morskich uczestniczących w operacji pod kryptonimem „O.M.T.”, czyli inwazji na Albanię[13].

10 czerwca 1940 roku, w momencie ataku Włoch na Francję, okręt wchodził w skład 34. eskadry okrętów podwodnych 3. Flotylli w Mesynie (wraz z siostrzanymi „Pier Capponi”, „Giovanni da Procida” i „Tito Speri”)[14][15]. Dowództwo jednostki sprawował kmdr ppor. (wł. capitano di corvetta) Nicola Maiorana[8]. W 1940 roku okręt odbył cztery wojenne patrole na wodach nieopodal Malty i na północ od Bengazi[8]. Podczas jednego z nich 1 sierpnia nieopodal Malty „Goffredo Mameli” wystrzelił pięć niecelnych torped w kierunku greckiego parowca „Roula” o pojemności 1044 BRT, po czym zatopił go ogniem artyleryjskim (na pozycji 34°06′N 26°30′E/34,100000 26,500000, załoga ocalała)[8][16]. We wrześniu jednostka patrolowała wybrzeża Cyrenajki wraz z „Tembien”, „Marcantonio Colonna” i „Berillo”[17]. W pierwszej połowie listopada okręt przebywał na patrolu na południowy wschód od Malty (wraz z „Pier Capponi”, „Corallo”, „Fratelli Bandiera” i „Topazio”), jednak nie zauważył podążających z Egiptu na Maltę brytyjskich konwojów AN-6 i MW-3 oraz ich silnej osłony[18][19]. Pod koniec listopada „Goffredo Mameli” znów wyszedł na patrol na zachód od Malty, także nie nawiązując kontaktu z wrogiem[20].

W 1941 roku okręt przeprowadził trzy patrole bojowe[8]; m.in. 28 kwietnia jednostka operowała na wodach w pobliżu Malty (wraz z „Luciano Manara”, „Ruggiero Settimo” i „Santorre Santarosa”), nie zauważając płynących z Malty do Aleksandrii brytyjskich niszczycieli z 14. Flotylli (HMS „Jervis”, „Janus”, „Nubian” i „Mohawk”)[21][22]. Ze względu na zużycie silników wiosną „Goffredo Mameli” i „Tito Speri” zostały przeniesione do Szkoły Okrętów Podwodnych w Poli[8][23]. W listopadzie okręt uczestniczył w defensywnym patrolowaniu wód włoskich[24].

30 stycznia 1942 roku „Goffredo Mameli” i „Medusa” w eskorcie torpedowca „Insidioso” wracały do bazy w Poli z rejsu szkoleniowego z Zatoki Kotorskiej[25]. Nieopodal przylądka Promontore (Istria) brytyjski okręt podwodny HMS „Thorn” (N11) storpedował i zatopił „Medusę”, na którego pokładzie śmierć poniosło 53 z 60 uczestniczących w tym rejsie osób[26].

W 1942 roku zużyte jednostki napędowe okrętu zostały wymienione na nowe silniki Diesla Tosi o łącznej mocy 4000 KM, przez co prędkość okrętu na powierzchni wzrosła do 17 węzłów[5]. W tym roku „Goffredo Mameli” odbył trzy patrole przeciw okrętom podwodnym, jednak bez sukcesów[8].

3 sierpnia 1943 roku „Goffredo Mameli” przewiózł w okolice Bengazi oddział komandosów z batalionu „San Marco”, jednak z powodu ataków lotniczych nie mógł ich zabrać po wykonaniu misji[27]. W momencie kapitulacji Włoch we wrześniu 1943 roku okręt nadal pełnił funkcje szkoleniowe w Poli[28]. „Goffredo Mameli” i „Tito Speri” poddały się aliantom, a po przeprowadzeniu prac remontowych zostały w lutym 1944 roku wysłane na Bermudy, następnie zaś do Zatoki Maine[23]. Obie włoskie jednostki (we wrześniu 1944 roku dołączył do nich także „Giovanni da Procida”) były wykorzystywane do szkolenia zwalczania okrętów podwodnych przez jednostki lotnictwa i marynarki USA[23]. Pod koniec działań wojennych „Goffredo Mameli”, „Giovanni da Procida” i „Tito Speri” powróciły do Tarentu, gdzie nie prowadziły już żadnych działań[23].

Okręt został wycofany ze służby 1 lutego 1948 roku[6][7].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Identycznie podaje Fontenoy 2007 ↓, s. 225. Natomiast McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje wyporność nawodną 770 t, a podwodną 994 t; Lipiński 1999 ↓, s. 654 i Fraccaroli 1974 ↓, s. 124 – wyporność 786/1009 t, zaś Pollina 1963 ↓, s. 111 – 830/1010 t.
  2. ↑ Pollina 1963 ↓, s. 111 twierdzi, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
  3. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje, że okręty typu Mameli na powierzchni rozwijały prędkość 17 węzłów, a w zanurzeniu 9 węzłów, zaś Pollina 1963 ↓, s. 111, że prędkość na powierzchni wynosiła 17,2 węzła, a w zanurzeniu 7,7 węzła.
  4. ↑ Pollina 1963 ↓, s. 111 twierdzi, że zasięg nawodny wynosił 4360 Mm przy prędkości 8 węzłów, zaś podwodny 110 Mm przy prędkości 3 węzłów.
  5. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 281 podaje, że załoga okrętu liczyła 46 osób.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Franz 2016a ↓, s. 81.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 307.
  3. ↑ a b c d e f g h Fontenoy 2007 ↓, s. 225.
  4. ↑ Franz 2016a ↓, s. 99.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2021 ↓.
  6. ↑ a b c d Fraccaroli 1974 ↓, s. 124.
  7. ↑ a b c d e Pollina 1963 ↓, s. 111.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k Grupsom 2021 ↓.
  9. ↑ Goffredo Mameli 2021 ↓.
  10. ↑ a b McMurtrie 1941 ↓, s. 281.
  11. ↑ a b c d e f g h Pollina 1963 ↓, s. 114.
  12. ↑ Sobski 2019 ↓, s. 20.
  13. ↑ Franz 2016a ↓, s. 205.
  14. ↑ Franz 2016a ↓, s. 237.
  15. ↑ Kindell 1940a ↓.
  16. ↑ Kindell 1940b ↓.
  17. ↑ Rohwer 1940a ↓.
  18. ↑ Rohwer 1940b ↓.
  19. ↑ Sobski 2015a ↓, s. 58.
  20. ↑ Sobski 2015a ↓, s. 59.
  21. ↑ Franz 2016b ↓, s. 335.
  22. ↑ Rohwer 1941 ↓.
  23. ↑ a b c d Pollina 1963 ↓, s. 115.
  24. ↑ Sobski 2015b ↓, s. 53.
  25. ↑ Sobski 2015c ↓, s. 26.
  26. ↑ Sobski 2015c ↓, s. 26-27.
  27. ↑ Sobski 2015d ↓, s. 34-35.
  28. ↑ Franz 2017 ↓, s. 210.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0002-6.
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Aliancka ofensywa. T. 4. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65855-43-5.
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Wojna się rozpoczyna. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65495-67-9.
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Zmagania o panowanie na morzu. T. 2. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-74-4.
  • Goffredo Mameli. Dictionary of Sydney. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
  • Ivan Gogin: GOFFREDO MAMELI medium submarines (1929). Navypedia. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).
  • Don Kindell: ITALIAN, GREEK and YUGOSLAVIAN NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, AUGUST 1940 (Part 1 of 2) Thursday 1st – Wednesday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895-1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1940, September. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2021-03-21]. (niem.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1940, November. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2021-03-21]. (niem.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1941, April. Chronik des Seekrieges 1939–1945. [dostęp 2021-03-21]. (niem.).
  • Regio Sommergibile Goffredo MAMELI. Grupsom - Sommergibili Mediterranei. [dostęp 2021-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]. (wł.).
  • Marek Sobski: BETASOM. Włoska broń podwodna w bitwie o Atlantyk (1940–1945). Zielona Góra: Marek Sobski, 2019. ISBN 978-83-953832-0-5.
  • Marek Sobski. Nasze morze naszym grobem. Działania operacyjne włoskiej floty podwodnej na Morzu Śródziemnym w 1940 roku. „Okręty”. Nr 1 (37). V, 2015. Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN 1898-1518. 
  • Marek Sobski. Niewdzięczny rok na Mare Nostrum. Włoska flota podwodna na Morzu Śródziemnym w 1941 roku. „Okręty”. Nr 2 (38). V, 2015. Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN 1898-1518. 
  • Marek Sobski. Rok ciężkich bitew konwojowych. Paliwo dla Rommla. „Okręty”. Nr 3 (39). V, 2015. Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN 1898-1518. 
  • Marek Sobski. Sommergibili pod czarną banderą. Klęska włoskiej broni podwodnej w 1943 r. „Okręty”. Nr 4 (40). V, 2015. Oficyna Wydawnicza KAGERO. ISSN 1898-1518. 
Okręty podwodne typu Mameli

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Goffredo_Mameli_(1926)&oldid=71731251”