Przejdź do zawartości

Gog i Magog

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Gog i Magog – postać oraz kraina lub naród występujące w Biblii w kontekście apokaliptycznym. Przy końcu świata mają one najechać i spustoszyć Izrael. Nawiązania do Goga i Magoga obecne są także w mitologii i folklorze różnych krajów.

Historycznie chodzi prawdopodobnie o żyjącego w VII w. p.n.e. króla Lidii, Gygesa[1].

Relacja biblijna

[edytuj | edytuj kod]

Gog w Księdze Ezechiela jest apokaliptyczną postacią przybywającą z północy, władcą krainy Meszek i Tubal, która niszczy Izrael, ale potem zostaje sam pokonany przez Boga. Opis napaści Goga oraz jego klęski nawiązuje do „nieprzyjaciela z północy” przepowiadanego przez Jeremiasza[2] oraz motywu klęski wrogów Izraela w górach obecnego u Izajasza[3].

Kraina Magog (Ez 38,2) oznacza prawdopodobnie akadyjskie mat Gog (ziemia Goga)[1].

Gog i Magog pojawiają się ponownie w Nowym Testamencie w 20 rozdziale Apokalipsy świętego Jana, gdzie zostają zebrani przez Szatana, a ostatecznie rozbici przez Boga:

I wyjdzie, aby uwodzić narody z czterech stron świata, Goga i Magoga, aby ich zgromadzić na bój.” (Ap 20, 8)[4].

Same określenia pojawiają się również w innych miejscach Biblii:

W Koranie

[edytuj | edytuj kod]

Gog i Magog występują również w Koranie (Sura 18:94)[7].

Nawiązania kulturowe

[edytuj | edytuj kod]
 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Wątek ten za pośrednictwem syryjskiego cyklu legend o Aleksandrze Wielkim przedostał się do arabskiej literatury eschatologicznej. U geografów arabskich terminy Jāġūġ i Māġūġ oznaczały mało znane im ludy zamieszkujące północne krańce ekumeny, na obszarze środkowej i północnej Azji, jak i północnej Europy[8]. Od przełomu IX i X wieku nazwa ta przeszła na Półwysep Skandynawski i jego mieszkańców. Z syryjskiego cyklu legend o Aleksandrze Wielkim pochodzi też podanie, że miał on zamknąć te groźne ludy za spiżową bramą[9].

Z kolei Marco Polo w Opisaniu świata wspomina, jakoby Aleksander Wielki zamknął za żelazną bramą ludy żyjące na północ od Armenii, identyfikując je z Kumanami[10]. Być może jest to nawiązanie do arabskiej legendy o zamknięciu ludów Gog i Magog.

Figury Goga i Magoga w Melbourne

W Historii królów Brytanii Geoffreya z Monmouth występują olbrzymy z rodu Gogmagog, które zostały wytępione przez Brutusa, potomka Eneasza i przodka Brytyjczyków[11].

Do postaci Goga i Magoga nawiązano również w powieści Ania ze Złotego Brzegu autorstwa Lucy Maud Montgomery. Gog i Magog są dwiema porcelanowymi figurami psów, które Ania Shirley otrzymała od panny Patty podczas swoich studiów uniwersyteckich.

Do postaci Goga odwołuje się Jordanes – historyk i kronikarz gocki, nadworny pisarz gockiego króla Gunthigisa. W księdze spisanej ok. 551 r. O pochodzeniu i czynach Gotów (Getica), umieszcza powiedzenie „Gog iste Gothus est”, co należy rozumieć jako „Gog jest Gotem”, jako forma odwołania do biblijnego Goga.

W powieści Nigdziebądź[12], autorstwa Neila Gaimana, wspomina się Goga i Magoga jako gigantów.

W grze komputerowej studia New World Computing Inc. (Ubisoft) Heroes of Might & Magic 3 pojawia się zamek o nazwie Inferno, który reprezentuje zastępy piekielne; od 1-poziomowych Chochlików, przez Piekielne Ogary, aż po Gogi i ich ulepszoną wersję: Magogi; człekokształtne demony miotające w przeciwników kulami ognia. Te pierwsze przypominają nieco nagiego Foresta Withtakera, gdyby ten wybrał się na kilkudniowy melanż; zaś ich mocniejsza wersja to już naszpikowane kolcami i rogami jaszczurowate potwory, których kule ognia dodatkowo wybuchają, siejąc spustoszenie w oddziałach stojących w pobliżu atakowanych jednostek[13].

Polski zespół thrash metalowy, Dragon, wydał płytę pod tytułem Horda Goga (oraz jego anglojęzyczny odpowiednik Horde of Gog).

Poseł na Sejm RP Grzegorz Braun, podczas 66 posiedzenia sejmu w dniu 10 listopada 2022, nazwał „ciurami obozu Goga i Magoga” [14] posłów partii Prawo i Sprawiedliwość, nawiązując w ten sposób do próby wywarcia nacisku na byłego prezydenta Francji Jacques’a Chiraca przez byłego prezydenta USA Georga W. Busha, który w 2003 r., w tenże sposób, w imię walki z terroryzmem islamskim próbował zebrać poparcie dla planowanej inwazji na Irak. G. W. Bush argumentował wówczas, że gdy spojrzał na Bliski Wschód, zobaczył „Goga i Magoga przy pracy” oraz wypełniające się proroctwa biblijne[15].

Do Goga i Magoga w kontekście nadchodzącej apokalipsy odwołuje się wielokrotnie postać Mariana Janusza Paździocha w odc. 328 serialu Świat według Kiepskich, Dwa tysiące dwanaście[16].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Encyklopedia Biblijna, op.cit.
  2. Jr 1,14; 4,5; 6,1.22; 10,22; 13.20
  3. Iz 14,24-25; 17,12-14; 31,8-9
  4. Ap 20,8 w przekładach Biblii. (cyt za: Biblia Warszawsko-Praska)
  5. 1 Kron 5,4
  6. Rdz 10,2; 1 Kron 1,5
  7. Surah Al-Kahf - 94 [online], Quran.com [dostęp 2025-02-22] (ang.).
  8. John Tolan, The geographer's world. From "Arabia Felix" to the "Balad al-Ifranj" (Land of Franks), [w:] Europe and the Islamic world: a history, John Victor Tolan i inni, Princeton - Oxford: Princeton University Press, 2013, s. 5, ISBN 978-0-691-14705-5 (ang.).
  9. Ibn Fadlān, Kitāb, oprac. A. Kmietowicz, F. Kmietowicz, T. Lewicki, Ossolineum 1985, przyp. 380 i 386 (ze str. 179 i 181).
  10. Marco Polo, Opisanie świata, oprac. A.L. Czerny, 2003, 1,23
  11. Peter Calovcoressi, Kto jest kim w Biblii, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1992 (Prymasowska Seria Biblijna), s. 123, ISBN 83-7146-213-1.
  12. Neil Gaiman, Nigdziebądź, Wydawnictwo MAG, Warszawa 2016, ISBN 978-83-7480-662-6, str. 273.
  13. Heroes of Might and Magic® 3: Complete [online], GOG.com [dostęp 2025-06-22].
  14. Grzegorz Braun: Nie popieramy tego diabelskiego systemu! [online], Kanał YouTube Konfederacji, 25 listopada 2022.
  15. Bush, Gog and Magog [online], The Guardian, 10 sierpnia 2009.
  16. Wikicytaty - Marian Paździoch [online], wikiquote.org [dostęp 2025-05-18] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Paul Achtemeier (red. naukowa): Encyklopedia Biblijna. Wyd. trzecie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Vocatio", 2004, s. 351, seria: Prymasowska Seria Biblijna. ISBN 83-7146-213-1. (pol.).
  • Arne Sby Christensen: „Cassiodorus, Jordanes and the History of the Goths: Studies in a Migration Myth”, ISBN 87-7289-710-4 (strony 43-47)