Gong Xian
Gong Xian (chiń. upr. 龚贤; chiń. trad. 龔賢; pinyin Gōng Xián; Wade-Giles Kung Hsien), znany też pod imionami Banqian (半千) i Zhaizhangren (柴丈人)[1]; ur. ok. 1618, zm. 1689[2] – chiński malarz tworzący w epoce Qing.
Pochodził z Kunshan w prowincji Jiangsu, większość życia spędził jednak w Nankinie[2]. Po upadku dynastii Ming, przeciwny rządom mandżurskim, wycofał się z życia publicznego[2]. Wiódł żywot samotnika, współcześni uważali go za odludka i dziwaka[2]. Mimo samotniczego trybu życia był wpływowym nauczycielem (jeden z jego uczniów, Wang Kai, napisał znany podręcznik do malarstwa)[3]. Zmarł w biedzie[2].
Zaliczany jest do grupy tzw. Ośmiu Mistrzów z Nankinu[1][2], wśród których był twórcą najwybitniejszym[3]. Praktykował tradycyjne malarstwo tuszem na papierze i jedwabiu. Posługiwał się szeroką paletą odcieni ciemnego tuszu, tworzących silnie kontrasty z jasnym tłem[1][2]. Był jednym z największych mistrzów techniki czarnego tuszu, wykorzystując ogromną gamę odcieni, od pełnej czerni do ledwie zaznaczonej szarości. Doskonale też posługiwał się pędzlem, tworząc z drobnych kropek i kresek złożone wzory, układające się w kształty drzew, skał itp., nieco podobnie do pointylistów[4]. Intensywność jego cieni, przywodząca na myśl chiaroscuro, sugeruje, że Gong Xian mógł zetknąć się w Nankinie z europejskimi sztychami, przywiezionymi przez jezuickich misjonarzy[3].
Obrazy Gong Xiana cechują się znaczną powtarzalnością motywów, niektóre z nich powtarzał wielokrotnie w różnych formach obrazów: niewielkich szkicach albumowych lub monumentalnych kompozycjach pejzażowych. Malował posępne, odludne pejzaże, w których nagie drzewa, niskie chmury i zimne rzeki tworzą wrażenie niemalże post-apokaliptyczne. Podobnie jak Wang Yuanqi unikał umieszczania postaci ludzkich w swoich pejzażach. Jeśli pojawiają się w nich ludzkie dzieła, jak domy czy wioski, są bezludne i wyglądają jak opuszczone. To „poczucie katastrofy” może być związane z podbojem przez obcą dynastię (mandżurską) – nieco podobne odczucia niosą dzieła czternastowiecznych malarzy, tworzących po nastaniu mongolskiej dynastii Yuan[4]. Podobny nastrój samotności mają pejzaże współczesnego mu Hongrena, aczkolwiek nie są tak ponure[4].
-
Jeden z cyklu 16 pejzaży Gong Xiana. Metropolitan Museum of Art -
Inny obraz z tego cyklu. Metropolitan Museum of Art -
Obraz z cyklu pejzaży 12 miesięcy. Metropolitan Museum of Art -
Karta z albumu Gong Xiana. Metropolitan Museum of Art
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Gong Xian, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-05-23].
- ↑ a b c d e f g Gong Xian, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-05-23] (ang.).
- ↑ a b c Michael Sullivan: The Arts of China. Berkeley: University of California Press, 1973, s. 217–218. ISBN 0-520-02548-2.
- ↑ a b c Laurence Sickman, Alexander Coburn Soper: The art and architecture of China. Londyn: Penguin Books, 1971, s. 349-351. ISBN 0-14-056110-2.