Gołków
52°02′30″N 20°58′16″E/52,041667 20,971111| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
22 |
| Kod pocztowy |
05-502[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WPI |
| SIMC |
0006296[5] |
Położenie na mapie gminy Piaseczno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego  | |
| 52°02′30″N 20°58′16″E/52,041667 20,971111[1]
| |
._Widok_og%C3%B3lny._The_cemetery_from_World_War_I_in_Go%C5%82kowie_(1914-1915).jpg)
Gołków – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Piaseczno[5][6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0006304 | Gołków-Cegielnia | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś szlachecka Gołkowo położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie tarczyńskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.
Wieś staropolska rodu Gołkowskich. Od ok. 1775 roku właścicielem wsi był bankier Piotr Tepper, a od 1793 roku Tomasz Dangel i jego potomkowie, a następnie od 1825 r. książę Adam Woroniecki. W XIX wieku Gołków należał kolejno do: Antoniego Zalewskiego (1856 r.), Michała Wessla (1862 r.), Racheli z Karęgów Wessel (1864 r.) oraz od 1872 roku – na mocy kontraktu kupna-sprzedaży i zamiany na nieruchomość warszawską – Gustawa Bauerfeinda. Gołków należał do rodziny Bauerfeindów do czasu reformy rolnej z 1944 roku. Zgodnie z ukazem cesarskim z 1867 roku we wsi Gołków ludzie otrzymali grunty na własność. Po tej reformie wieś Gołków składała się z 27 osad.
W 1893 roku sprzedano osadę młynarską w Gołkowie. Młyn wodny na planie z 1848 roku nosił nazwę Zofin. W późniejszym czasie nazywany był Czerwonką, podobnie jak położona po drugiej stronie drogi karczma.
W 1872 roku młynem zarządzała wdowa Karolina Koblewska. Starała się ona o kredyt umożliwiający remont nieczynnego i podupadłego wtedy budynku. Był to budynek murowany, piętrowy. Wdowa planowała uruchomienie młyna w tzw. systemie amerykańskim umożliwiającym redukcję pracy ludzkiej i uzyskanie wyrobów należycie oczyszczonych i podzielonych na różne gatunki.
W 1911 roku wydzielono Cegielnię Gołków jako osobną nieruchomość. Cegielnia w Gołkowie zaznaczona jest już na mapie wojskowej w 1839 roku. W okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej na wyposażenie zakładu składały się m.in.: maszyna parowa o mocy 100 koni, kocioł parowy 80 m³, dwie duże i jedna mała prasa, dwie pary walców, dwie pompy parowe, 9500 ramek do suszenia dachówek, miech i narzędzia kowalskie. W 1901 roku do Cegielni poprowadzono bocznicę od głównej linii kolejki wąskotorowej Warszawa – Góra Kalwaria. Linię wąskotorową z Piaseczna przedłużono do Grójca w okresie od 1911 roku do wiosny 1914 roku. Wówczas w Gołkowie wyznaczono przystanek i zbudowano murowany budynek stacji. Pas gruntu pod budowę stacji wykupiło Towarzystwo Akcyjne Warszawskich Kolei Podjazdowych.
W pobliżu Gołkowa 9–10 lipca 1794 r. miała miejsce bitwa powstania kościuszkowskiego (bitwa pod Gołkowem).
Podczas I wojny światowej był tu cmentarz żołnierzy rosyjskich i niemieckich.
Przez miejscowość przechodzi trasa dawnej Grójeckiej Kolei Dojazdowej, obecnie Piaseczyńskiej Kolei Wąskotorowej.
W wybudowanej na terenie wsi luksusowej willi od marca do grudnia 2019 r. realizowany był reality-show Big Brother[8].
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Gołków leży na trasie między Piasecznem a Tarczynem. Dojazd autobusami:
- ZTM Warszawa
- linia strefowa 727 z pętli Metro Wilanowska w kierunku Głosków-Szkoła / Antoninów (Cm.Południowy)
- L-2 oraz L12 z pętli Urząd Miasta w Piasecznie w kierunku Złotokłosu
- L-5 z pętli Urząd Miasta w Piasecznie w kierunku Bobrowca
- PKS Grójec na trasie Piaseczno - Tarczyn
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 34758
- ↑ Wieś Gołków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-03-30], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-03-30].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 323 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 295, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Oto dom Wielkiego Brata! To tu zamieszkają uczestnicy Big Brothera | Dzień Dobry TVN [online], dziendobry.tvn.pl [dostęp 2019-03-15] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia Cegielni w Gołkowie. golkow.fm.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-21)]..
- Forum mieszkańców Gołkowa. golkow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-12)]..
- Siedziba gminy: Piaseczno
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie |
|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Przysiółek | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
