Gradzanowo Kościelne
52°53′51″N 20°05′32″E/52,897500 20,092222| wieś | |
 Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Gradzanowie Kościelnym | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
23 |
| Kod pocztowy |
09-135[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WZU |
| SIMC |
0125279[5] |
Położenie na mapie gminy Siemiątkowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu żuromińskiego  | |
| 52°53′51″N 20°05′32″E/52,897500 20,092222[1]
| |
Gradzanowo Kościelne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Siemiątkowo[5][6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia wsi
[edytuj | edytuj kod]Do 1954 roku istniała gmina Gradzanowo. W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gradzanowo, po jej zniesieniu w gromadzie Siemiątkowo Koziebrodzkie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.
Na cmentarzu parafialnym znajduje się grób księdza Juliana Kaczyńskiego, a także mogiła Ani Morozowej – poległej w 1944 radiotelegrafistki z grupy dywersyjno-zwiadowczej powstańców polskich i radzieckich[7]. Historia partyzantów opisana została przez Janusza Przymanowskiego w książce pt. „Minerzy podniebnych dróg”, która doczekała się ekranizacji.
Do początku lat 90. we wsi funkcjonowała szkoła podstawowa, jednak ze względu na małą liczbę uczniów została zamknięta. W okresie Polski Ludowej szkole nadano imię Anny Morozowej[7].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0125285 | Brochocin | część wsi |
| 0125291 | Grabina | część wsi |
| 0125300 | Gradzanowo Średnie | część wsi |
Historia parafii
[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Parafia została erygowana prawdopodobnie pod koniec XIV wieku przez bpa Klemensa Pierzchałę, być może z fundacji Kryskich, którzy byli właścicielami Gradzanowa. Pierwsza wzmianka źródłowa o parafii pochodzi z 1385 r. Na przełomie XVI i XVII stulecia zbudowano kolejny kościół posiadający trzy ołtarze, który uległ zniszczeniu w drugiej połowie XVII w. Wzniesiony w 1680 r. trzeci kościół miał dwie kaplice.
Obecny murowany, neogotycki kościół, według projektu architekta Stefana Szyllera, wzniesiony został w latach 1897-1901, gdy proboszczem był ks. Julian Kaczyński. Świątynię konsekrował 22 września 1909 r. bp Antoni Julian Nowowiejski. W 1938 r. dach kościoła pokryto blachą. Wnętrze kościoła zdobi neogotycki ołtarz główny z obrazem św. Katarzyny i rzeźbami Matki Boskiej i świętych Piotra i Pawła, wykonanych przez Wincentego Bogaczyka oraz dwa ołtarze boczne św. Stanisława Kostki i św. Andrzeja Boboli. W 1915 r. sprawiono 10-głosowe organy i ławki. Zachowała się barokowa monstrancja i wczesnobarokowy kielich.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 37800
- ↑ Wieś Gradzanowo Kościelne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-23], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 333 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 467.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Gradzanowo (1) ''Kościelne'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 790.
- Łaszewskie-budy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 607.
