Grimalditeuthis bonplandi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grimalditeuthis bonplandi[1]
(Vérany, 1839)
Ilustracja
Grimalditeuthis bonplandi (jako G. richardi) według ilustracji z 1900 roku[2]
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

głowonogi

Rząd

kałamarnice

Podrząd

Oegopsina

Rodzina

Chiroteuthidae

Rodzaj

Grimalditeuthis L. Joubin, 1898

Gatunek

Grimalditeuthis bonplandi

Synonimy

Doratopsis sagitta Chun, 1908
Grimalditeuthis richardi Joubin, 1898
Loligopsis bonplandi Verany, 1839

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Młodociany osobnik Grimalditeuthis bonplandi, według ryciny Chuna (1910)[4]

Grimalditeuthis bonplandi – gatunek kałamarnicy z rodziny Chiroteuthidae. Nazwa rodzajowa pochodzi od dynastii Grimaldich, panującej w Monako, nazwa gatunkowa honoruje francuskiego odkrywcę i przyrodnika Aimé Bonplanda.

Jest jedynym współcześnie żyjącym gatunkiem Coeloidea, u którego dorosłe osobniki mają dwie pary płetw. Cechę tą stwierdzono także u wymarłego, jurajskiego rodzaju Trachyteuthis[5]. Dorosłe osobniki mają wydłużony kształt, posiadają niewiele rozproszonych chromatoforów i są niemal całkiem przezierne (przez ciało kałamarnicy można czytać tekst z umieszczonej pod nim kartki[6]). Fotofory występują prawdopodobnie tylko na końcach ramion samic. Ciało jest galaretowate[7]. Ramiona są niemal równej długości, są bardzo delikatne i zwykle ulegają uszkodzeniu po złowieniu. Dwa najdłuższe ramiona są na końcu rozszerzone, ale pozbawione przyssawek na końcu, a funkcja tych rozszerzeń jest niejasna[7]. Obserwacje in situ sugerują, że fluorescencyjne zakończenia najdłuższych ramion służą za przynętę[8]. U podstawy przyssawki znajdują się trzy stożkowate brodawki, co jest charakterystyczną cechą Grimalditeuthis. Narząd węchowy znajduje się bocznie od podstawy lejka. Brak chrząstki głowowej. Lejek zrośnięty z płaszczem u dojrzałych osobników, podobnie jak u przedstawicieli rodziny Cranchiidae[9]. Oczy położone po bokach głowy, są stosunkowo niewielkie (średnica 5,4 mm u osobnika o długości płaszcza 67 mm)[10]. Długość płaszcza maksymalnie wynosi 23 cm[11]

Brak wiadomości o rozmnażaniu się Grimalditeuthis[10]. Stadium młodociane (tzw. doratopsis) jest bardzo podobne u Grimalditeuthis i Chiroteuthis[10].

G. bonplandi jest gatunkiem rzadko spotykanym, ale szeroko rozpowszechnionym. Lokalizacja typowa to Północny Atlantyk, 29° N 39° W. Zasięg występowania obejmuje Ocean Atlantycki, w tym Cieśninę Florydzką i Zatokę Meksykańską[12] oraz Ocean Spokojny, m.in. wybrzeża Catalina Island, Hawajów i Japonii[10]. Im starsze i bardziej dojrzałe osobniki, tym większe głębokości zamieszkują. W Oceanie Atlantyckim osobniki o długości płaszcza 39–77 mm były łowione na głębokości 200–250 i 900–1020 m w dzień i 200–1500 m w nocy[10]. Płaty czołowe mózgowi G. bonplandi są silnie wykształcone i stanowią 712% pozostałej objętości mózgowia. Podprzełykowa część mózgowia jest wydłużona, a płat skrzelowy (ang. branchial lobe) jest przesunięty daleko do tyłu. Nie zaobserwowano u tego gatunku aksonów olbrzymich, a zwój gwiaździsty jest słabo wykształcony i zredukowany do pojedynczej warstwy komórek. Gruczoły wzrokowe są dobrze wykształcone i bogato unaczynione[10].

Grimalditeuthis należy do kałamarnic, zwiększających pławność dzięki specjalnym tkankom o dużej koncentracji jonów amonowych[13].

Podobnie jak w przypadku innych głowonogów, budowa dziobów umożliwia identyfikację kałamarnic tego gatunku jako składnika diety wielu gatunków zwierząt. Na G. bonplandi polują m.in. tuńczyki, marliny[14], mieczniki[15], żaglony[7], żarłacze błękitne[16], albatrosy wędrowne[17], dziobogłowce północne[18], wale Cuviera[19], kaszaloty małe[20], delfiny pręgobokie[21].

Gatunek opisał pod nazwą Loligopsis bonplandi w 1835 roku Jean Baptiste Vérany[22]. Holotyp znajduje się przypuszczalnie w Muzeum Historii Naturalnej w Nicei. Loligopsis bonplandi do utworzonego przez siebie rodzaju Grimalditeuthis przeniósł Louis Joubin w 1898, opisując też na podstawie różnic w rozmieszczeniu fotoforów drugi gatunek rodzaju, G. richardi[6]. Pfeffer[23] i późniejsi autorzy uznali G. richardi za synonim G. bonplandi. Pfeiffer umieścił Grimalditeuthis w osobnej rodzinie Grimalditeuthidae, jednak obecnie zaliczany jest zazwyczaj do Chiroteuthidae[24]. Postaci młodociane opisał pod nazwą Doratopsis sagitta Chun w 1910[25].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Grimalditeuthis bonplandi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Joubin J. Cephalopodes provenant des campagnes de la Princesse-Alice (1891-1897). „Resultats des campagnes scientifiques accomplies sur son yacht par Albert I Prince souverain de Monaco”. 17, s. 1-135, 1900. 
  3. ↑ Grimalditeuthis bonplandi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Chun C. Die Cephalopoden. T. 1: Oegopsida (Atlas). Wissenschaftliche Ergebnisse der deutschen Tiefseeexpedition auf dem Dampfer Valdivia 1898–1899 18 Jena: Fischer, 1910
  5. ↑ Donovan DT, Doguzhaeva LA, Mutveirok H. Two pairs of fins in the Late Jurassic Coleoid Trachyteuthis from southern Germany. „Berliner paläobiologische Abhandlungen”, s. 91-99, 2003. 
  6. ↑ a b Joubin L. Observations sur divers Cephaloppodes. Quatrieme note: Grimalditeuthis Richardi Joubin 1898. „Bulletin de la Societe Zoologique de France”. 23, s. 101-113, 1898. 
  7. ↑ a b c Young RE, Roper CFE: Grimalditeuthis Joubin, 1898. Grimalditeuthis bonplandi (Verany, 1839). The Tree of Life Web Project. [dostęp 2010-07-03].
  8. ↑ 15_SERPENT_scene_sept08.cdr. [dostęp 2010-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-01)].
  9. ↑ Diekmann R, Piatkowski U, Schneider M. Early life and juvenile cephalopods around seamounts of the subtropical eastern North Atlantic: Illustrations and a key for their identification. „Berichte aus dem Institut für Meereskunde an der Christian-Albrechts-Universitaet Kiel”. 326, 2002. 
  10. ↑ a b c d e f Marion Nixon, John Zachary Young: The brains and lives of cephalopods. Oxford: Oxford University Press, 2003, s. 206-207. ISBN 0-19-852761-6.
  11. ↑ Marine Species Identification Portal : Grimalditeuthis bonplandi. [dostęp 2010-07-03].
  12. ↑ Salcedo-Vargas MA. Checklist of the Cephalopods from the Gulf of Mexico. Bulletin of Marine Science 49 (1-2), ss. 216-220 (1991)
  13. ↑ Seibel BA, Goffredi SK, Thuesen EV, Childress JJ, Robison BH. Ammonium content and buoyancy in midwater cephalopods. „Journal of Experimental Marine Biology and Ecology”. 313 (2), s. 375–387, 2004. 
  14. ↑ Cherel Y, Sabatié R, Potier M, Marsac F, Ménard F. New information from fish diets on the importance of glassy flying squid (Hyaloteuthis pelagica) (Teuthoidea: Ommastrephidae) in the epipelagic cephalopod community of the tropical Atlantic Ocean. „Fish Bull”. 105, s. 147–152, 2007. 
  15. ↑ Markaida U, Hochberg FG. Cephalopods in the Diet of Swordfish (Xiphias gladius) Caught off the West Coast of Baja California, Mexico. „Pacific Science”. 59 (1), s. 25-41, 2005. DOI: 10.1353/psc.2005.0011. 
  16. ↑ Diet of the blue shark, Prionace glauca, in the Northeast Atlantic. Departamento de Biologia Faculdade de Ciências da Universidade do Porto 2009
  17. ↑ Imber MJ. Cephalopods eaten by wandering albatrosses(Diomedea exulans L.) breeding at six circumpolar localities. „Journal of the Royal Society of New Zealand”. 22 (4), s. 243–263, 1992. 
  18. ↑ Ohizumi H, Isoda T, Kishiro T, Kato H. Feeding habits of Baird's beaked whale Berardius bairdii, in the western North Pacific and Sea of Okhotsk off Japan. „Fisheries Science”. 69 (1), s. 11-20, 2003. DOI: 10.1046/j.1444-2906.2003.00582.x. 
  19. ↑ Ohizumi H, Kishiro T. Stomach contents of a Cuvier's beaked whale (Ziphius cavirostris) stranded on the central Pacific coast of Japan. „Aquatic Mammals”. 29 (1), s. 99-103, 2003. 
  20. ↑ West K, Walker W, Baird R, White W, Levine G, Brown E, Schofield D. Diet of pygmy sperm whales(Kogia breviceps) in the Hawaiian Archipelago. „Marine Mammal Science”. 25 (4). s. 931–943. DOI: 10.1111/j.1748-7692.2009.00295.x. 
  21. ↑ William F. Perrin, Kelly M. Robertson, and William A. Walker. Diet of the Striped Dolphin, Stenella coeruleoalba, in the Eastern Tropical Pacific Ocean. „NOAA Technical Memorandum NMFS”, 2008. 
  22. ↑ Vérany JB. Mémoire sur deux nouvelles espèces de Céphalopodes trouvées dans l'océan. „Memorie della Reale accademia delle scienze di Torino, series 2”. 1, s. 91-98, 1839. 
  23. ↑ Pfeffer G. Die Cephalopoden der Plankton-Expedition. Ergebniss der Plankton-Expedition der Humboldt-Stiftung. 2: 1-815 (1912)
  24. ↑ Young RE. Chiroteuthid and related paralarvae from Hawaiian waters. „Bulletin of Marine Science”. 49 (1-2), s. 162-185, 1992. 
  25. ↑ Chun C. Die Cephalopoden T. 1: Oegopsida (Text). Wissenschaftliche Ergebnisse der deutschen Tiefseeexpedition auf dem Dampfer Valdivia 1898–1899 18 Jena: Fischer, 1910
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grimalditeuthis_bonplandi&oldid=73152848”