Grzbietopłat
Grzbietopłat – statek powietrzny w układzie jednopłata o skrzydłach zamocowanych w górnej części kadłuba, ale nie wystających powyżej jego obrysu w rzucie bocznym[1][2]. W tym układzie skrzydło jest zamocowane niżej niż w górnopłacie a wyżej niż w średniopłacie[3].
Zaletą tego układ jest to, że dźwigar skrzydłowy przechodzi przez górną część kadłuba i w znikomym stopniu ogranicza przestrzeń kabiny. Ponadto wszystkie elementy wzdłużne skrzydła (dźwigary i podłużnice) przenoszące moment gnący, mają swoje odpowiedniki w kadłubie[4]. W znacznym stopniu poprawia to wytrzymałość całego układu dzięki lepszemu scaleniu dużych elementów konstrukcyjnych. W małych, jednosilnikowych samolotach gwarantuje dobry widok z kabiny pilota do przodu i na boki. Przy takim układzie siła nośna skrzydeł jest znacznie wyżej niż środek ciężkości samolotu[5], co poprawia sterowność i stateczność. Przekłada się to także na skrócenie rozbiegu i dobiegu samolotu. Skrzydło, umieszczone wysoko nad ziemią, daje możliwość łatwego zamontowania silnika ze śmigłem.
Wadą, szczególnie w konstrukcjach wielosilnikowych, jest bardziej złożona budowa podwozia i konieczność zabudowy gondoli dla podwozia głównego. Również problemem jest zaburzenie opływu powietrza zespołu skrzydło – kadłub, gdyż przepływ poprzeczny wokół kadłuba zwiększa kąt natarcia[6]. Ograniczenie widoczności do tyłu w locie prostolinijnym oraz w dół podczas wykonywania zakrętów[7] sprawia, że rzadko jest stosowany w myśliwskich samolotach bojowych. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Grzbietopłatami są radzieckie myśliwce przechwytujące MiG-25 i MiG-31[8]. Również amerykański samolot pokładowy F-14 został zbudowany w tym układzie[9].
Korzystne właściwości aerodynamiczne powodują, że jest szeroko stosowany w szybowcach.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny pod redakcją Haliny Zgółkowej, tom 13, góra - homotermia. Poznań: Kurpisz, 1997, s. 153. ISBN 83-86600-86-1.
- ↑ Grzbietopłat.
- ↑ Jerzy Domański: 1000 słów o samolocie i lotnictwie. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1974, s. 141-142. (pol.).
- ↑ Budowa samolotów. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1982, s. 116. ISBN 82-206-0282-3.
- ↑ Konstrukcja ATR 42, 72. [dostęp 2018-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-01)].
- ↑ Paweł Ruchała: Projektowanie aerodynamiki szybowców. [dostęp 2018-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-18)]. (pol.).
- ↑ Cezary Galiński, Wybrane zagadnienia projektowania samolotów, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2016, s. 204, ISBN 978-83-63539-31-3, ISBN 978-83-63539-36-8, OCLC 979252457.
- ↑ MiG-31. konflikty.pl. [dostęp 2018-07-31]. (pol.).
- ↑ F-14 Tomcat. armia-polska.pl.tl. [dostęp 2018-07-31]. (pol.).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- górnopłat, górnopłat typu parasol, dolnopłat, średniopłat, jednopłat, dwupłat, trójpłat, latające skrzydło