Guzów (powiat żyrardowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Guzów
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

żyrardowski

Gmina

Wiskitki

Liczba ludności (2021)

815[2]

Strefa numeracyjna

46

Kod pocztowy

96-317[3]

Tablice rejestracyjne

WZY

SIMC

0739308[4]

Położenie na mapie gminy Wiskitki
Mapa konturowa gminy Wiskitki, u góry znajduje się punkt z opisem „Guzów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Guzów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Guzów”
Położenie na mapie powiatu żyrardowskiego
Mapa konturowa powiatu żyrardowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Guzów”
Ziemia52°06′45″N 20°19′54″E/52,112500 20,331667[1]
Kaplica w zespole pałacowo-parkowym
Brukowana droga z Oryszewa do bramy parku (2400 m)

Guzówwieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żyrardowskim, w gminie Wiskitki[4][5].

Integralne części wsi Guzów[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0739320 Guzów-Osada część wsi

Wieś królewska w starostwie guzowskim w ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego w 1792 roku[6]. Do 1954 istniała gmina Guzów.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Guzów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa skierniewickiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1765 właścicielem Guzowa i okolicznych dóbr był Andrzej Ogiński. Po III rozbiorze Polski Guzów znalazł się pod zaborem pruskim. Na podstawie deklaracji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II z 28 lipca 1796 dobra duchowne, starostwa i inne królewszczyzny przeszły na własność skarbu pruskiego, a król hojnie rozdawał je swym dygnitarzom i generałom[7]. Minister Śląska von Hoym otrzymał starostwo guzowskie, lecz wyraził zgodę na sprzedanie dóbr dotychczasowej właścicielce, Pauli Ogińskiej, matce Feliksa Łubieńskiego[7]. Po jej śmierci Guzów 'przeszedł' w zamian za jego inne dobra, w ręce Feliksa. Feliks oddał majątek synowi Henrykowi, który pomimo wielkich atutów znalazł się w poważnych trudnościach finansowych i prawnych; te doprowadziły w 1842 r. do konfiskaty. Gdy w 1856 majątek zlicytowano, nabył go Feliks Sobański, poniekąd, siostrzeniec Henryka. Pozostawał on w rękach Sobańskich do 1944, kiedy został upaństwowiony.

Guzów to dawna siedziba starostwa niegrodowego (od XVI w.).

Na skraju wsi znajduje się cmentarz ofiar ataku gazowego z I wojny światowej[8].

Zespół pałacowo-parkowy[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Pałac Sobańskich w Guzowie.
Paula Szembek, starościna guzowska, jako żona Ogińskiego

Andrzej Ogiński wzniósł w Guzowie murowany, okazały dwór. W II poł. XIX w., na zlecenie Feliksa Sobańskiego architekt Władysław Hirschel przebudował dwór na pałac wzorowany na zamkach nad Loarą, nadając mu obecny wygląd. Następnie powstał przy pałacu park krajobrazowy zaprojektowany przez Waleriana Kronenberga i Franciszka Szaniora.

W czasie I wojny światowej pałac służył jako szpital przyfrontowy i podobnie jak park uległ zniszczeniom, ale w okresie międzywojennym przywrócono im dawny wygląd. W trakcie II wojny światowej wyposażenie pałacu zostało rozgrabione, zaś w 1944 majątek upaństwowiono. Po wojnie pałac służył jako mieszkania i biura pracowników cukrowni. W 1992 zespół pałacowo-parkowy odzyskała rodzina Sobańskich.

Pałac po wielu latach zaniedbania jest w bardzo złym stanie, podobnie jak park, który porosły chaszcze. Jedynie dawna kaplica pałacowa (obecnie kościół pw. św. Feliksa de Valois) i niewielki fragment ogrodu w jej otoczeniu są odnowione i zadbane.

Związani z Guzowem[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Guzów, Guzów-Kolonia, Guzówka, Guzówka-Kolonia

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 40399
  2. Wieś Guzów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-03] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 347 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792
  7. a b Iwona Maria Szustakiewicz, Guzów. Podwarszawska rezydencja Łubieńskich i Sobańskich, "Rocznik Warszawski", nr 26 z 1996, s. 77-101. [dostęp 20.03.2012]
  8. Guzów - cmentarz wojenny 1914-1915 nr 1. [dostęp 2013-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-24)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]