Gwajafenezyna

Gwajafenezyna
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	3-(2-metoksyfenoksy)propan-1,2-diol
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Guaifenesinum
inne	eter glicerynowy gwajakolu
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C10H14O4
Masa molowa	198,22 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały, krystaliczny proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	93-14-1
PubChem	3516
DrugBank	DB00874
SMILES
	COC1=CC=CC=C1OCC(CO)O
InChI
	InChI=1S/C10H14O4/c1-13-9-4-2-3-5-10(9)14-7-8(12)6-11/h2-5,8,11-12H,6-7H2,1H3
	InChIKey
	HSRJKNPTNIJEKV-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,2 g/cm³ (20 °C); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	50 g/l
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: rozpuszczalna
Temperatura topnienia	78,5–83 °C
Temperatura wrzenia	357 °C
logP	1,39
Kwasowość (pKa)	13,46
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Uwaga
Zwroty H	H302, H315, H319, H335
Zwroty P	P261, P305+P351+P338
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
	Szkodliwy; (Xn)
Zwroty R	R22, R36/37/38
Zwroty S	S26, S36
Temperatura zapłonu	170 °C
Numer RTECS	TY8400000
Dawka śmiertelna	LD50 335 mg/kg (pies, dożylnie)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	R05 CA03
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka
Działanie	wykrztuśne
Okres półtrwania	1 h
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gwajafenezyna (łac. Guaifenesinum) – organiczny związek chemiczny, pochodna gwajakolu, w której fenolowa grupa hydroksylowa gwajakolu połączona jest wiązaniem eterowym z pierwszorzędową grupą hydroksylową gliceryny. Stosowana jako lek ułatwiający odkrztuszanie

Działanie[edytuj | edytuj kod]

Gwajafenezyna po podaniu doustnym wchłania się z przewodu pokarmowego i wydziela przez drogi oddechowe. Drażni błony śluzowe oskrzeli i działa odruchowo sekretolitycznie. Zmniejsza lepkość wydzieliny i łagodzi kaszel. Forma eteru glicerynowego gwajakolu została zastosowana aby zmniejszyć działanie drażniące gwajakolu na błonę śluzową żołądka. Gwajafenezyna wywiera depresyjny wpływ na OUN, działając uspokajająco i ułatwia zasypianie. W większych dawkach zmniejsza wzmożone napięcie mięśni szkieletowych, porażając interneurony w rdzeniu kręgowym - działanie to trwa do 30 minut^[5].

Dawkowanie[edytuj | edytuj kod]

Zalecane dzienna dawka syropu o stężeniu 125 mg/ml^[6]:

Dorośli i młodzież powyżej 12 lat: 3–4 × 15 ml
Dzieci w wieku 6–12 lat: 3–4 × 5 ml
Dzieci do 6 lat: nie stosować

Wskazania[edytuj | edytuj kod]

kaszel mokry występujący w:

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Przeciwwskazaniem do stosowania leku jest nadwrażliwość na jego składniki. Ponadto, w przypadku syropu zawierającego etanol, nie należy go podawać osobom, które nie powinny spożywać nawet małych ilości alkoholu^[6].

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

bóle brzucha
nudności
wymioty
biegunka
bóle i zawroty głowy
skórne reakcje alergiczne

Preparaty dostępne w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Preparaty proste^[6]:

Guajavis, Guajazyl, Robitussin Expectorans

Preparaty złożone:

Baladex – syrop (gwajafenezyna + teofilina)^[7]
Grypolek – tabletki (dekstrometorfan + gwajafenezyna + paracetamol + pseudoefedryna)^[8]
Coldrex Muco Grip, Theraflu Total Grip, Vicks AntiGrip Complex – proszki do sporządzania roztworu doustnego; Theraflu Total Grip – kapsułki (gwajafenezyna + paracetamol + fenylefryna)^[9]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Indeks leków Medycyny Praktycznej 2005, Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, ISBN 83-7430-006-X

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
↑ ^a ^b ^c ^d Gwajafenezyna. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-09-23]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b Guaifenesin, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-09-23] (ang.).
↑ ^a ^b Guaifenesin, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00874 (ang.).
↑ Leksykon leków pod red. Tadeusza Chruściela, Kornela Gibińskiego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1992, ISBN 83-200-1500-6.
↑ ^a ^b ^c Guajazyl (gwajafenezyna), Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .
↑ Gwajafenezyna + teofilina, Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .
↑ Dekstrometorfan + gwajafenezyna + paracetamol + pseudoefedryna, Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .
↑ Gwajafenezyna + paracetamol + fenylefryna, Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP8-1] Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .

[AKRON-2] Gwajafenezyna. ^{[martwy link]} The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2012-09-23]. (ang.).^{[niewiarygodne źródło?]}

[CID-3] Guaifenesin, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-09-23] (ang.).

[DB-4] Guaifenesin, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00874 (ang.).

[5] Leksykon leków pod red. Tadeusza Chruściela, Kornela Gibińskiego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1992, ISBN 83-200-1500-6.

[MPdP-6] Guajazyl (gwajafenezyna), Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .

[7] Gwajafenezyna + teofilina, Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .

[8] Dekstrometorfan + gwajafenezyna + paracetamol + pseudoefedryna, Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .

[9] Gwajafenezyna + paracetamol + fenylefryna, Medycyna praktyczna dla pacjentów [dostęp 2019-10-20] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]