Géza Zichy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Géza Zichy
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1849
Sztára (ob. Staré)

Pochodzenie

węgierskie

Data i miejsce śmierci

14 stycznia 1924
Budapeszt

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

pianista, kompozytor

Odznaczenia
Kawaler Orderu Leopolda (Austria) Krzyż Wielki Order Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Odznaka Honorowa za Dzieła Sztuki i Umiejętności (Austro-Węgry) Order Królewski Korony (Prusy) Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia) Komandor Orderu Danebroga (Dania) Komandor Orderu Korony Włoch Komandor Orderu Zasługi Adolfa de Nassau Order Medżydów (Imperium Osmańskie) Komandor Orderu Leopolda (Belgia) Order Krzyża Takowy III klasy (Serbia) Komandor Orderu Wazów (Szwecja) Komandor Orderu Karola III (Hiszpania)

Géza Zichy, hrabia Vasony-Keö[1] (ur. 22 lipca 1849 w Sztára, zm. 14 stycznia 1924 w Budapeszcie[1][2]) – węgierski pianista grający lewą ręką i kompozytor.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Uczył się gry na fortepianie u Roberta Volkmanna i Ferenca Liszta[1][2]. W wieku 14 lat w wyniku wypadku na polowaniu stracił prawą dłoń, nie porzucił jednak marzeń o muzyce i odtąd grał lewą ręką[1][2]. W latach 1875–1918 był rektorem konserwatorium w Budapeszcie[1][2]. Od 1891 do 1894 roku pełnił również funkcję intendenta opery budapeszteńskiej[1]. W 1911 roku został przyjęty na członka Węgierskiej Akademii Nauk[2]. Przyjaźnił się z Ferencem Lisztem[2], z którym często wspólnie występował[1]. Dokonał aranżacji na 3 ręce Marsza Rakoczego Liszta[1].

Był autorem kompozycji fortepianowych na lewą rękę oraz licznych transkrypcji utworów innych kompozytorów[2]. Skomponował m.in. Koncert fortepianowy (1902), kantatę Dolores (1889), balet Gemma (wyst. Praga 1903)[1]. Był też autorem oper A vár története (wyst. Budapeszt 1888), Alár (wyst. Budapeszt 1896) i Roland mester (wyst. Budapeszt 1899) oraz trylogii operowej z librettem opartym na życiu Franciszka Rakoczego (Nemo 1905, Rákóczi Ferenc 1909 i Radostó 1912)[1]. Opublikował autobiografię Aus meinem Leben (3 tomy, 1911–1920)[1][2].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4033–4034. ISBN 0-02-865571-0.
  2. a b c d e f g h Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 354. ISBN 978-83-224-0935-0.
  3. a b c d e f g h i widoczne na zdjęciu w infoboksie i innych fotografiach
  4. Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 60.
  5. Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 159.
  6. Hof- und Staats-handbuch. Wiedeń: 1918, s. 33.
  7. a b c „Budapesti Közlöny”. 1881-06-09, s. 130
  8. Hof- und Staats-Handbuch des Grossherzogthums Baden. Karlsruhe: 1884, s. 164.
  9. „Berliner Musikzeitung”. 18-10-1883, s. 335
  10. Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga: 1900, s. 51.
  11. a b c „Budapesti Közlöny”. 1888-02-01, s. 26
  12. „Budapesti Közlöny”. 1890-01-21, s. 16
  13. a b „Budapesti Közlöny”. 1889-02-07, s. 33

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]