Haliaeetus
| Haliaeetus | |||
| Savigny, 1809[1] | |||
 Bielik amerykański (H. leucocephalus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Haliaeetus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Haliaeetus nisus Savigny, 1809 (= Falco albicilla Linnaeus, 1758) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Haliaeetus – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w obrębie rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje ptaki występujące od Ameryki Północnej (bielik amerykański), przez Europę (bielik zwyczajny) do Azji (bielik wschodni i bielik olbrzymi)[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 72–105 cm, rozpiętość skrzydeł 180–245 cm; masa ciała samic 2100–9000 g, samców 2000–6000 g[8].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1809 roku francuski przyrodnik, botanik i zoolog Marie Jules César Savigny w rozdziale dotyczącym systematyki ptaków Egiptu i Syrii, opublikowanym w publikacji poświęconej opisowi Egiptu jaki przeprowadzono podczas wyprawy armii francuskiej[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) bielik zwyczajny (H. albicilla).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Haliaeetus (Haliaetus, Haliaetos, Haliaethus): łac. haliaetus lub haliaetos ‘morski orzeł, rybołów’, od gr. ἁλιαιετος haliaietos ‘morski orzeł, rybołów’, od ἁλι- hali- ‘morski’, od ἁλς hals, ἁλος halos ‘morze’; αετος aetos ‘orzeł’[9].
- Ossifraga: łac. ossifraga ‘łamacz kości’, nazwa stosowana dla wielu dużych, kradnących pożywienie ptaków, od os, ossis ‘kość’; frango ‘łamać’[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Falco albicilla Linnaeus, 1758.
- Cuncuma: nep. nazwa Kunkum dla bielika wschodniego[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Haliaeetus albipes Hodgson, 1836 (= Aquila leucorypha Pallas, 1771).
- Thallasoaetus: gr. θαλασσα thalassa, θαλασσης thalassēs ‘morze’; αετος aetos ‘orzeł’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aquila pelagica Pallas, 1811.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[13]:
- Haliaeetus leucoryphus (Pallas, 1771) – bielik wschodni
- Haliaeetus pelagicus (Pallas, 1811) – bielik olbrzymi
- Haliaeetus albicilla (Linnaeus, 1758) – bielik zwyczajny
- Haliaeetus leucocephalus (Linnaeus, 1766) – bielik amerykański
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b M.J.C. Savigny: Systeme des Oiseaux de l’Egypte et de la Syrie. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 1: Histoire Naturelle. Paris: Imprimerie impériale, 1809, s. 68, 85. (fr.).
- ↑ J.L.P. Vieillot: Ordre 1. Oiseaux Accipitres. W: Nouveau Dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Par une société de naturalistes et d’agriculteurs. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmenté. T. 24. Paris: Chez Deterville, 1818, s. 101. (fr.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. The genera North American birds, and a synopsis of the species found in the United States. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 2, s. 24, 1826. (ang.).
- ↑ R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. T. 1. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 654. (fr.).
- ↑ N. Wood. Remarks on vernacular and scientific ornithological nomenclature. „The Analyst”. 2 (11), s. 305, 1835. (ang.).
- ↑ B.H. Hodgson. On some new Genera of Raptores, with remarks on the old genera. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 6 (1), s. 367, 1837. (ang.).
- ↑ J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C.W. Leske, 1844, s. 123. (niem.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.accipi1.01 [dostęp 2024-08-08] (ang.), Haliaeetus.
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Haliaeetus [dostęp 2023-04-19].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ossifraga [dostęp 2023-04-19].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cuncuma [dostęp 2023-04-19].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Thallasoaetus [dostęp 2023-04-19].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2024-04-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-08].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).