0°36′N 127°52′E/0,600000 127,866667Halmahera
| |
| Kontynent | Azja |
|---|---|
| Państwo |  Indonezja
|
| Akwen | Ocean Spokojny |
| Archipelag | Moluki |
| Powierzchnia | 17 780 km² |
| Populacja • liczba ludności |
110 tys. |
Położenie na mapie Indonezji  | |
| 0°36′N 127°52′E/0,600000 127,866667
| |
| |
Halmahera (dawniej: Djailolo, Jailolo, Jilolo, Gilolo[1][2]) – wyspa w Indonezji, największa w archipelagu Moluki[2].
Leży w północnej części Moluków; oblewana przez: Morze Moluckie (od zachodu), Morze Seram (od południa), Morze Halmahera (od południowego wschodu) oraz Ocean Spokojny (od wschodu i północy). Oddzielona cieśniną Morotai od wyspy Morotai, cieśniną Patinti od wyspy Bacan; cieśniną Jailolo od wyspy Gebe; otoczona wieloma mniejszymi wyspami.
Powierzchnia (według różnych źródeł) wynosi 17 780 km² lub 18 039,6 km²; długość linii brzegowej 1607.2 km; linia brzegowa bardzo dobrze rozwinięta, z trzema wielkimi zatokami (Kao, Buli i Weda) i wieloma mniejszymi; powierzchnia górzysta (Gunung Gamkunoro 1635 m n.p.m.), na wybrzeżach wąskie niziny; klimat równikowy wilgotny, roczna suma opadów 2000–2500 mm; porośnięta lasem równikowym, występują także drzewa iglaste.
Populacja wyspy wynosi ok. 110 tys. mieszkańców[2], tworzą ją głównie Papuasi i Malajowie[2]. Uprawa ryżu, kukurydzy, sagowca, kawowca, palmy kokosowej, kauczukowca; eksploatacja lasów; wydobycie złota, rud niklu i kobaltu; rybołówstwo; turystyka. Główne miasta: Jailolo, Sofifi (nowo budowane jako stolica prowincji Moluki Północne). Północną część wyspy zamieszkuje ludność posługująca się językami zachodniopapuaskimi[3], natomiast na południu są skoncentrowane języki austronezyjskie (por. języki południowohalmaherskie)[4]. Paradoksalnie te pierwsze ludy reprezentują typ indonezyjski (mongoloidalny)[5], miejscowe ludy austronezyjskie wykazują zaś cechy fizyczne kojarzone z ludnością papuaską[4].
Od 1683 r. pod wpływem Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, w latach 1810–1814 należała do Brytyjczyków. W czasie II wojny światowej okupowana przez Japończyków, ważna baza japońskiego lotnictwa i floty (w zatoce Kao).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Frank M. LeBar, George N. Appell, Ethnic Groups of Insular Southeast Asia: Indonesia, Andaman Islands, and Madagascar, Human Relations Area Files Press, 1972, s. 119, ISBN 978-0-87536-403-2 (ang.).
- ↑ a b c d Bogdan Suchodolski, Wielka encyklopedia powszechna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964, s. 540.
- ↑ Jozef Mistrík: Encyklopédia jazykovedy. Wyd. 1. Bratysława: Obzor, 1993, s. 314. ISBN 80-215-0250-9. OCLC 29200758. (słow.)
- ↑ a b Robert Blust, The Austronesian languages, Asia-Pacific Linguistics, School of Culture, History and Language, College of Asia and the Pacific, The Australian National University, 2013, s. 9, ISBN 978-1-922185-07-5 (ang.).
- ↑ Frank M. LeBar, George N. Appell, Ethnic Groups of Insular Southeast Asia: Indonesia, Andaman Islands, and Madagascar, Human Relations Area Files Press, 1972, s. 119, ISBN 978-0-87536-403-2, Cytat: The interior tribes of North Halmahera are generally of Mongoloid (Malay or “Indonesian”) physical type, whereas those of the south tend to be more “Papuan” or “Melanesoid” in appearance. (ang.).