0°36′N 127°52′E/0,600000 127,866667Halmahera
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Archipelag | |
| Powierzchnia |
17 780 km² |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Indonezji  | |
| 0°36′N 127°52′E/0,600000 127,866667
| |
| |
Halmahera (dawniej: Djailolo, Jailolo, Jilolo, Gilolo[1][2]) – wyspa w Indonezji, największa w archipelagu Moluki[2].
Leży w północnej części Moluków (prowincja Moluki Północne); oblewana przez: Morze Moluckie (od zachodu), Morze Seram (od południa), Morze Halmahera (od południowego wschodu) oraz Ocean Spokojny (od wschodu i północy). Oddzielona cieśniną Morotai od wyspy Morotai, cieśniną Patinti od wyspy Bacan; cieśniną Jailolo od wyspy Gebe; otoczona wieloma mniejszymi wyspami.
Powierzchnia (według różnych źródeł) wynosi 17 780 km² lub 18 039,6 km²; długość linii brzegowej 1607,2 km; linia brzegowa bardzo dobrze rozwinięta, z trzema wielkimi zatokami (Kao, Buli i Weda) i wieloma mniejszymi; powierzchnia górzysta (Gunung Gamkunoro 1635 m n.p.m.), na wybrzeżach wąskie niziny; klimat równikowy wilgotny, roczna suma opadów 2000–2500 mm; porośnięta lasem równikowym, występują także drzewa iglaste.
Populacja wyspy wynosi ok. 110 tys. mieszkańców[2], tworzą ją głównie Papuasi i Malajowie[2]. Uprawa ryżu, kukurydzy, sagowca, kawowca, palmy kokosowej, kauczukowca; eksploatacja lasów; wydobycie złota, rud niklu i kobaltu; rybołówstwo; turystyka. Główne miasta: Jailolo, Sofifi (nowo budowane jako stolica prowincji). Północną część wyspy zamieszkuje ludność posługująca się językami zachodniopapuaskimi[3], natomiast na południu są skoncentrowane języki austronezyjskie[4].
Od 1683 r. pod wpływem Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, w latach 1810–1814 należała do Brytyjczyków. W czasie II wojny światowej okupowana przez Japończyków, ważna baza japońskiego lotnictwa i floty (w zatoce Kao).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- ludy północnohalmaherskie
- języki północnohalmaherskie
- języki południowohalmaherskie
- Sułtanat Jailolo
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Frank M. LeBar, George N. Appell, Ethnic Groups of Insular Southeast Asia: Indonesia, Andaman Islands, and Madagascar, New Haven: Human Relations Area Files Press, 1972, s. 119, ISBN 978-0-87536-403-2, OCLC 650009 (ang.).
- ↑ a b c d Bogdan Suchodolski, Wielka encyklopedia powszechna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964, s. 540.
- ↑ Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 314, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
- ↑ Robert Blust, The Austronesian languages, Canberra: Asia-Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, The Australian National University, 2013, s. 9, ISBN 978-1-922185-07-5, OCLC 851066712 (ang.).