Harbuźnik

Harbuźnik
	; Sicyos angulatus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	dyniowate
Rodzaj	harbuźnik
	Nazwa systematyczna
	Sicyos L.; Sp. Pl. 1013. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	S. angulatus L.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Harbuźnik (Sicyos L.) – rodzaj roślin z rodziny dyniowatych, obejmujący co najmniej 56^[4]–64^[5] gatunki. Rośliny te występują w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, na wyspach Pacyfiku i w Australii. Introdukowane zostały do wschodniej Azji i do Europy^[6]. W Polsce występuje jako gatunek introdukowany i inwazyjny jeden gatunek – harbuźnik kolczasty S. angulatus^[7].

Morfologia

Pokrój: Rośliny jednoroczne z zielnymi, pnącymi pędami. Łodyga naga lub owłosiona, za młodu zwykle lepko owłosiona. Wąsy czepne z 2–5 odgałęzieniami wyrastającymi z jednego miejsca^[6].
Liście: Ogonkowe, krótkoogonkowe i siedzące o blaszce kształtu owalnej, okrągłej do nerkowatej, 3–5-krotnie płycej lub głębiej klapowane. Brzeg blaszki jest ząbkowany lub piłkowany, a jej powierzchnia ogruczolona^[6].
Kwiaty: Rozdzielnopłciowe (rośliny jednopienne), drobne. Wyrastają skupione w kątowych kwiatostanach. Kwiaty męskie zwykle w liczbie 3–22 w gronach i wiechach, kwiaty żeńskie skupione zwykle po 4–16 w baldachokształtne kwiatostany wyrastające z tych samych węzłów co kwiatostany męskie. Hypancjum kubeczkowate do dzwonkowatego. Działek kielicha jest 5, mają kształt trójkątny do równowąskiego. Płatków korony, zrośniętych u dołu, także jest 5, mają kolor biały, żółtozielonkawy do żółtawego. Ich długość wynosi do 1,5 mm. W kwiatach męskich znajdują się zwykle 3 pręciki. W kwiatach żeńskich pojedyncza, jednokomorowa, owalna zalążnia z jednym zalążkiem i z pojedynczym słupkiem^[6].
Owoce: Dyniowate, zwykle owalne, dzióbkowate, kolczaste, czasem krótko owłosione lub nagie. Dojrzałe ciemnozielone lub szare. Jednonasienne^[6].

Systematyka

Rodzaj z rodziny dyniowatych z podrodziny Cucurbitoideae i plemienia Sicyoeae^[8].

Wykaz gatunków^[5]

Sicyos acariaeanthus Harms
Sicyos acerifolius Brandegee
Sicyos albus (H.St.John) I.Telford
Sicyos andreanus Cogn.
Sicyos angulatus L. – harbuźnik kolczasty
Sicyos anunu (H.St.John) I.Telford
Sicyos australis Endl.
Sicyos baderoa Hook. & Arn.
Sicyos barbatus (Gentry) C.Jeffrey
Sicyos bogotensis Cogn.
Sicyos bulbosus Rodr.-Arév., Lira & Dávila
Sicyos chaetocephalus Harms
Sicyos chiriquensis Hammel & D’Arcy
Sicyos collinus B.L.Rob. & Fernald
Sicyos cordifolius Rodr.-Arév., Lira & Dávila
Sicyos cucumerinus A.Gray
Sicyos davilae Rodr.-Arév. & Lira
Sicyos debilis Cogn.
Sicyos dieterleae Rodr.-Arév. & Lira
Sicyos edulis Jacq.
Sicyos erostratus H.St.John
Sicyos fusiformis Cogn.
Sicyos galeottii Cogn.
Sicyos glaber Wooton
Sicyos gracillimus Cogn.
Sicyos guatemalensis Standl. & Steyerm.
Sicyos herbstii (H.St.John) I.Telford
Sicyos hillebrandii H.St.John
Sicyos hispidus Hillebr.
Sicyos ignarus Mart.Crov.
Sicyos kunthii Cogn.
Sicyos kuntzei Cogn.
Sicyos laciniatus L.
Sicyos laevis A.Gray
Sicyos lanceoloideus (H.St.John) W.L.Wagner & D.R.Herbst
Sicyos lasiocephalus Skottsb.
Sicyos lirae Rodr.-Arév.
Sicyos longisepalus Cogn.
Sicyos longisetosus Cogn.
Sicyos macrocarpus Cogn.
Sicyos macrophyllus A.Gray
Sicyos malvifolius Griseb.
Sicyos martii Cogn.
Sicyos mawhai I.Telford & P.Sebastian
Sicyos maximowiczii Cogn.
Sicyos mcvaughii Rodr.-Arév., Lira & Calzada
Sicyos microphyllus Kunth
Sicyos montanus Poepp. & Endl.
Sicyos odonellii Mart.Crov.
Sicyos pachycarpus Hook. & Arn.
Sicyos palmatilobus Cogn.
Sicyos parviflorus Willd.
Sicyos peninsularis Brandegee
Sicyos polyacanthos Cogn.
Sicyos semitonsus H.St.John
Sicyos sertulifer Cogn.
Sicyos sinaloae Brandegee
Sicyos undara I.Telford & P.Sebastian
Sicyos urolobus Harms
Sicyos vargasii Standl. & F.A.Barkley
Sicyos villosus Hook.f.
Sicyos waimanaloensis H.St.John
Sicyos warmingii Cogn.
Sicyos weberbaueri Harms

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-22] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-01-22].
↑ Sicyos. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2017-01-22].
↑ ^a ^b Sicyos L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-06].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sicyos Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-22].
↑ Sicyos angulatus L. – Harbuźnik kolczasty – Bur cucumber (Roślina zielna). [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2017-01-22].
↑ Sicyos. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2016-01-22]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-22] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-01-22].

[tpl-4] Sicyos. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2017-01-22].

[powo-5] Sicyos L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-06].

[america-6] Sicyos Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-22].

[7] Sicyos angulatus L. – Harbuźnik kolczasty – Bur cucumber (Roślina zielna). [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2017-01-22].

[grin-8] Sicyos. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2016-01-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]