Hayao Miyazaki

Hayao Miyazaki 宮崎 駿
Prawdziwe imię i nazwisko	Hayao Miyazaki
Data i miejsce urodzenia	5 stycznia 1941 Tokio
Zawód	reżyser scenarzysta mangaka
Lata aktywności	od 1963
Nagrody Nagroda Akademii Filmowej 2003: Najlepszy film animowany za Spirited Away: W krainie bogów Nagroda na MFF w Berlinie 2002: Spirited Away: W krainie bogów Nagroda na MFF w Wenecji 2008: Mimmo Rotella Foundation Award za Ponyo 2008: Future Film Festival Digital Award - Special Mention za Ponyo

Hayao Miyazaki na San Diego Comic-Con 2009

Hayao Miyazaki (jap. 宮崎 駿 Miyazaki Hayao, ur. 5 stycznia 1941) – japoński reżyser filmów anime, rysownik i twórca komiksów (mangaka).

Życiorys

Urodził się w tokijskiej dzielnicy Bunkyō, w jej części o nazwie Akebono. Jego ojcem był Katsuji Miyazaki (1915-1993), dyrektor fabryki Miyazaki, produkującej części do samolotów wojskowych, m.in. do myśliwców „Zero”. Jego matka (1912-1983) była surową intelektualistką – jej syn Shirō stwierdził, że Dola w filmie Laputa – podniebny zamek przypomina mu jego matkę pod względem charakteru. Hayao ma trzech braci: najstarszego Aratę (ur. 1939), Yutakę (ur. 1944) i najmłodszego Shirō.

Edukacja

W 1947 r. Hayao rozpoczął naukę w szkole podstawowej w Utsunomiya, stolicy prefektury Tochigi. Pozostał tam do trzeciej klasy, kiedy jego rodzina powróciła do tokijskiej dzielnicy Suginami. Uczęszczał tam do Omiya Suginami Elementary School, a następnie w piątej klasie został przeniesiony do nowo wybudowanej Eifuku Elementary School.

W tym czasie jego matka chorowała na gruźlicę, przykuta do łóżka od 1947 do 1955 roku. Pierwsze lata choroby spędziła w szpitalu. Film Mój sąsiad Totoro jest hołdem złożonym jego matce.

W latach 1953-1958, Miyazaki uczęszczał kolejno do Omiya Junior High Shool (niższej szkoły średniej) i Toyotama High School (wyższej szkoły średniej). W trzeciej klasie zobaczył pierwszy kolorowy film anime pt.: Hakuja den i zaczął się interesować tym rodzajem sztuki. Postanowił zostać rysownikiem komiksów. Dotychczas rysował tylko samoloty i statki, nie potrafił natomiast malować ludzi.

W 1959 r. dostał się na Uniwersytet Gakushuin, który ukończył w 1963 r., uzyskując stopnie w naukach politycznych i ekonomii. Na uczelni przyłączył się do młodzieżowego klubu naukowo-literackiego, który był odpowiednikiem obecnych stowarzyszeń wielbicieli komiksów.

Praca

W 1963 roku, Hayao ukończył naukę na Uniwersytecie Gakushuin i znalazł pracę w Tōei Dōga, zajmującej się animacjami. Po trzymiesięcznym treningu mógł zabrać się za swoje pierwsze przedsięwzięcie – Wanwan chūshingura – po którym został przeniesiony do pracy nad pierwszym animowanym serialem telewizyjnym, Wolf Boy Ken. Hayao mieszkał wówczas w dzielnicy Nerima.

W 1964 roku Hayao został głównym sekretarzem związku robotniczego Tōei Dōga (Isao Takahata był wiceprezesem). W tym czasie zaczął spotykać się ze swoją współpracownicą, Akemi Ōta.

Jesienią 1965 roku Hayao zaczął pomagać Takahacie, który przyłączył się do zespołu pracującego nad Taiyō no ōji: Horusu no daibōken. Sądząc, że jest to ostatnia szansa do prac nad tego typu filmem długometrażowym, zanim zostanie on przejęty przez telewizję, Hayao zawarł porozumienie z Takahatą (reżyserem) i Yasuo Otsuka (nadzorcą animacji), że będą pracować razem, dopóki nie ukończą filmu.

Rodzina

Hayao i Akemi Ōta (pracowała jako główny animator) pobrali się w październiku. Nowożeńcy przenieśli się do Higashi-Murayama (Tokio).

Prace nad Taiyō no ōji: Horusu no daibōken zostały ukończone w 1968 roku. W tym czasie Akemi pracowała nad długometrażowym filmem Puss in Boots, przy którym Hayao był głównym animatorem. Pierwszy syn Akemi i Hayao urodził się w styczniu 1967 roku.

W 1969 roku Akemi wsparła kolejny film, w którym Hayao był głównym animatorem – Sora tobu yūreisen.

Ich drugi syn urodził się w kwietniu 1969 roku.

Nowe wyzwania

W 1971 roku Hayao odszedł od Tōei Dōga i przeszedł wraz z Takahatą i Yōichim Kotabe do A-pro.

W lipcu 1973 roku zespół Miyazaki/Takahata/Otabe odszedł od A-pro i przeszedł do Zuiyo Pictures. W sierpniu Hayao poleciał do Szwajcarii w poszukiwaniu inspiracji do produkcji Arupusu no shōjo Haiji.

W 1975 roku Hayao wyjechał w poszukiwaniu scenerii, tym razem do Argentyny – w celu przygotowania Haha wo tazunete sanzenri.

W 1980 roku został głównym instruktorem dla nowych animatorów w Telecom. Zarządzał wtedy pracami nad 145. i 155. odcinkiem serialu telewizyjnego Lupin III pod pseudonimem jego firmy – Telecom.

Prace nad filmem Nausicaä z Doliny Wiatru rozpoczęły się w 1983. W maju Takahata został producentem filmowym, Topcraft zostało wybrane na miejsce powstania filmu. Najmłodszy brat Hayao, Shirō pracował dla Hakuhōdo (drugiej co do wielkości agencji reklamowej w Japonii), tak więc fakt współpracy Hakuhōdo i Tokumy nad owym przedsięwzięciem nie wydaje się zaskakujący. W sierpniu zmarła matka Hayao, miała 71 lat. Prace nad Nausicą zostały rozpoczęte w następnym miesiącu.

Własne studio

W kwietniu 1984 roku Miyazaki, Takahata i Suzuki założyli własne studio w Suginami-ku w Tokio.

Każdy kolejny film, według słów Miyazakiego, jest jego ostatnim (po Księżniczce Mononoke). Fani na całym świecie mają nadzieję, że twórca będzie ciągle wracał do prac nad kolejnymi animacjami.

Miyazaki dzisiaj

Jeden z najnowszych filmów Hayao Miyazakiego to Zrywa się wiatr (jap. 風立ちぬ Kaze tachinu), opowiadający historię japońskiego inżyniera Jirō Horikoshiego, projektanta Mitsubishi A5M i jego następcy Mitsubishi A6M „Zero” – samolotów wykorzystywanych przez lotnictwo floty japońskiej w walkach podczas II wojny światowej. Nominowany do Oscara w kategorii najlepszy film animowany oraz najlepiej zarabiający film roku 2013 w Japonii (przyniósł dochód rzędu 11,6 miliarda jenów). Miał swoją premierę 20 lipca 2013 r. (polska premiera była zaplanowana na 29 sierpnia 2014 r.).

Miał być to ostatni film Hayao Miyazakiego, ale w 2015 reżyser na prośbę fanów zaczął pracę nad nowym (krótkometrażowym) filmem, Boro The Caterpillar. Film miał premierę w marcu 2018 roku.

Filmografia

Produkcje Studia Ghibli, reżyserowane przez Hayao Miyazakiego:

• 1984: Nausicaä z Doliny Wiatru (Kaze no tani no Naushika)
• 1986: Laputa – podniebny zamek (Tenkū no shiro Rapyuta)
• 1988: Mój sąsiad Totoro (Tonari no Totoro)
• 1989: Podniebna poczta Kiki (Majo no takkyūbin)
• 1992: Szkarłatny pilot (Kurenai no buta)
• 1995: On Your Mark
• 1997: Księżniczka Mononoke (Mononoke hime)
• 2001: Spirited Away: W krainie bogów (Sen to Chihiro no kamikakushi)
• 2004: Ruchomy zamek Hauru (Hauru no ugoku shiro)
• 2008: Ponyo
• 2013: Zrywa się wiatr (Kaze tachinu)
• 2018: Boro the caterpillar (Kemushi no Boro)

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda Asahi (2001)
• Oscar za najlepszy pełnometrażowy film animowany za Spirited Away: W krainie bogów (2002)
• Złoty Niedźwiedź za Spirited Away: W krainie bogów (2002)
• Oscar za najlepszy pełnometrażowy film animowany za Ruchomy zamek Hauru (2005)
• Honorowy Złoty Lew (2005)
• Honorowy Oscar (2015)

Linki zewnętrzne

• Hayao Miyazaki w bazie IMDb (ang.)