Helena Rubinstein

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Helena Rubinstein
Chaja Rubinstein
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Chaja

Data i miejsce urodzenia

25 grudnia 1872
Podgórze, Kraków

Data i miejsce śmierci

1 kwietnia 1965
Nowy Jork

Zawód, zajęcie

założycielka koncernu kosmetycznego Helena Rubinstein Inc.

Multimedia w Wikimedia Commons
Jeden z wielu domów zamieszkiwanych przez rodzinę Heleny Rubinstein przy ul. Szerokiej 14 (zielona fasada) na krakowskim Kazimierzu
Akcja spółki Helena Rubinstein założonej w Streetsville w Kanadzie w 1929 roku, podpisana m.in. przez wiceprezes Helenę Rubinstein

Helena Rubinstein, właśc. Chaja Rubinstein (ur. 25 grudnia 1872[1] w Podgórzu pod Krakowem, zm. 1 kwietnia 1965 w Nowym Jorku)[2] – polska bizneswoman żydowskiego pochodzenia, mecenas sztuki, innowator i twórca nowoczesnej kosmetologii, założycielka przedsiębiorstwa Helena Rubinstein Inc., jedna z najbogatszych kobiet swojej epoki.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w żydowskiej rodzinie w podkrakowskim Podgórzu, jako najstarsza z ośmiorga dzieci Hercla Naftalego Rubinsteina i Gitel Scheindel Silberfeld[3]. Ojciec był drobnym kupcem[4]. Wkrótce po jej urodzeniu rodzina przeniosła się na Kazimierz[4].

Edukację zakończyła na szkole powszechnej na Kazimierzu[4]. W latach 90. XIX wieku wyjechała do rodziny w Wiedniu, po czym w 1897 roku na statku „Prinz Regent Luitpold” wyemigrowała do Australii[5]. Prawdopodobnie wtedy zmieniła imię (podpisała się na liście pasażerów jako Helena Juliet Rubinstein)[4]. Pracowała jako niania, kelnerka, a później zaczęła sprzedawać krem pod marką Valaze, wyprodukowany rzekomo według receptury matki[4]. Po kilku latach, już jako obywatelka Australii, wróciła do Europy, otwierając salony kosmetyczne kolejno w Londynie i Paryżu. W 1915 roku przeniosła się do Stanów Zjednoczonych, do Nowego Jorku, gdzie mieszkała do śmierci w 1965 roku[6].

Wprowadziła ma rynek kremy przeciwzmarszczkowe, z filtrem, z witaminami, a także otworzyła SPA[7]. Stosowała również nowoczesne metody sprzedaży i marketingu, m.in. angażowała do promowania swoich kosmetyków znane aktorki[7]. Skutecznie konkurowała z Elizabeth Arden[7].

Kolekcjonerka i mecenas sztuki, wspierała polskich twórców takich jak: Elie Nadelman, czy Alicja Halicka. W jej zbiorach można było znaleźć prace impresjonistów i postimpresjonistów (Auguste'a Renoira, Claude’a Moneta, Alfreda Sisleya i Edgara Degasa), kubistów (Pabla Picassa, Juana Grisa, Georges’a Braque’a, Louisa Marcoussisa czy Ossipa Zadkina) i innych nowoczesnych twórców, takich jak: Paul Klee, Fernand Léger, Roger de la Fresnaye, André Derain oraz Henri Matisse. Ważną część jej zgromadzonych dział stanowiły realizacje surrealistów, w szczególności Salvadora Dalego, ale także dzieł Joana Miró, Pavla Tchelitchewa, Giorgia de Chirico, Marca Chagalla, Maxa Ernsta[8]. Część z nich kupiona została w celu prezentacji w salonach kosmetycznych, w szczególności ceniła rodaka Eliego Nadelmana[9].

Uważana za jedną z najbogatszych kobiet w historii[10]. Pozostawiła majątek szacowany na 100 mln dolarów[7].

W 2015 roku powstał spektakl słowno - muzyczny zatytułowany „Chaja&Edith”. Wykonany został kilkukrotnie przez Artis Symphony Orchestra[11] między innymi w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Cieszynie oraz w Teatrze Polskim w Bielsku - Białej[12]. Tekst scenariusza przetłumaczony został na język francuski, dzięki czemu Helenę Rubinstein mogli poznać również mieszkańcy odległego francuskiego departamentu zamorskiego La Réunion[13].

W 2022 roku w Żydowskim Muzeum Galicja na Kazimierzu w Krakowie otwarta została pierwsza polska wystawa poświęcona tej postaci[14].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1908 roku wyszła za mąż w Londynie za Edwarda Titusa, amerykańskiego Żyda polskiego pochodzenia, tak jak ona urodzonego w Podgórzu[15]. Małżeństwo miało dwóch synów Roy’a Valentine’a i Horacego [7]. Po rozwodzie, w 1938 roku poślubiła młodszego o 20 lat gruzińskiego księcia, Artchila Gourielli-Tchkonia[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Lindy Woodhead, Helena Rubinstein i Elizabeth Arden: barwy wojenne, Warszawa: Świat Książki, 2004, ISBN 978-83-7391-349-3 (pol.).
  2. ↑ Patrick O'Higgins, Madame, Nowy Jork: The Viking Press, 1971, ISBN 670-44530-4 (ang.).
  3. ↑ Helena Rubinstein i jej historia. Jak wybitna krakowianka podbiła świat [online], www.onet.pl [dostęp 2022-11-22] (pol.).
  4. ↑ a b c d e Joanna Podgórska. Zrobiona z kremu i tuszu. „Polityka”, s. 69, 1−7 lutego 2023. 
  5. ↑ Tomasz Kobylański·WYDARZENIA·, Helena Rubinstein i jej historia. Jak podbiła świat wybitna krakowianka? [online], Magazyn WhiteMAD - moda, architektura, design w jednym miejscu, 22 listopada 2022 [dostęp 2022-11-22] (pol.).
  6. ↑ https://galiciajewishmuseum.org/wystawy/helena-rubinstein-pierwsza-dama-piekna/
  7. ↑ a b c d e f Joanna Podgórska. Zrobiona z kremu i tuszu. „Polityka”, s. 71, 1−7 lutego 2023. 
  8. ↑ Joanna Gożejewska, Sztuka nowoczesna i reklama w działalności Heleny Rubinstein, [w:] Tomasz F. de Rosset, Agnieszka Kluczewska-Wójcik, Aldona Tołysz (red.), Kolekcjonerstwo polskie XX i XXI wieku, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2015.
  9. ↑ Magdalena Furmanik-Kowalska, Elie Nadelman : w poszukiwaniu piękna ... : [wystawa, Wejman Gallery, Warszawa, 10 maja - 10 września 2022, Warszawa 2022, ISBN 978-83-963329-1-2, OCLC 1351644418 [dostęp 2022-12-08].
  10. ↑ Cosmetics: The Beauty Merchant, Time, 9 kwietnia 1965 [dostęp 2011-06-02] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-25] (ang.).
  11. ↑ Artis Symphony Orchestra | orkiestra symfoniczna [online], Artis Symphony Orch. [dostęp 2023-12-28] (pol.).
  12. ↑ „Chaja&Edith” w Teatrze im. A. Mickiewicza - Silesia Kultura - Informator kulturalny. Śląsk bogaty w wydarzenia, imprezy, wystawy [online], www.silesiakultura.pl [dostęp 2023-12-28].
  13. ↑ Chaja & Edith [online], www.azenda.re [dostęp 2023-12-28] (fr.).
  14. ↑ https://dziendobry.tvn.pl/gorace-tematy/helena-rubinstein-poczatki-historii-marki-6366443
  15. ↑ Joanna Podgórska. Zrobiona z kremu i tuszu. „Polityka”, s. 70, 1−7 lutego 2023. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Helena_Rubinstein&oldid=73386427”