Helena Sierakowska
| |
 Szreniawa bez Krzyża | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Eleonora Hussarzewska |
| Mąż | |
| Dzieci |
Teresa, Adam, Andrzej, Róża, Maria, Wanda, Jadwiga |
| Odznaczenia | |
| |
Helena Sierakowska, z domu Lubomirska (ur. 25 sierpnia 1886 w Przeworsku, zm. 26 października 1939 w Rypinie) – polska działaczka społeczna i oświatowa na Warmii i Powiślu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Była córką Andrzeja Lubomirskiego, ordynata przeworskiego, i Eleonory z Hussarzewskich. Odebrała staranne wykształcenie domowe wraz ze znajomością kilku języków obcych. Studiowała również na uniwersytecie w Monachium.
2 marca 1910 wyszła za mąż za hrabiego Stanisława Sierakowskiego, polskiego działacza narodowego w Republice Weimarskiej i III Rzeszy, pierwszego prezesa ZPwN i Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech, posła do sejmu pruskiego.
Matka siedmiorga dzieci: Teresy, Adama (1912-1964), Andrzeja (1914-1995), Róży, Marii, Wandy i Jadwigi. Jedna z jej wnuczek - Izabela została żoną Bohdana Tomaszewskiego.
W 1917 stanęła na czele komitetu, który zbierał dary dla poszkodowanych przez wojnę Polaków z Kongresówki.
Po 1920, gdy w efekcie niekorzystnego dla Polski plebiscytu, Powiśle pozostało w prowincji wschodniopruskiej, dzięki jej staraniom, w 40 niemieckich szkołach na Powiślu wprowadzono lekcje polskiego. Z pomocą innych osób zorganizowała też 15 polskich przedszkoli, do których chodziło 650 polskich dzieci. Była prezesem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego. Działała w Towarzystwie Ziemianek których została prezeską w 1920 i Towarzystwie Kobiet św. Kingi. W 1933 przeniosła się do Poznania, w 1936 zamieszkała w Osieku koło Brodnicy.
W październiku 1939 została rozstrzelana przez Niemców w zbiorowej egzekucji w lasach Skrwilna. Śmierć poniósł również mąż hrabia Stanisław Sierakowski, którego zamordował w Domu Kaźni w Rypinie Kniefall Hermann - dowódca powiatowy Selbstschutzu w Rypinie, wyższy oficer niemieckiego SS i SD - zadając ciosy nożem w oczy. Córkę Teresę zabił Heinrich Schlieske strzałem w tył głowy (była w zaawansowanej ciąży). W Domu Kaźni prawdopodobnie zamordowany został mąż Teresy - Tadeusz Gniazdowski.
Pośmiertnie (1989) odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Imię Heleny i Stanisława Sierakowskich nosił Zespół Szkół Rolniczych w Kisielicach i w Waplewie Wielkim.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Biografia w Internetowym PSB
- Mirosław Krajewski, W cieniu wojny i okupacji: Ziemia Dobrzyńska w latach 1939–1945, Rypin: Dobrzyński Oddział Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, 1995, ISBN 8308671907, OCLC 750495343.
- Mirosław Krajewski, Dobrzyński słownik biograficzny, Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, 2002, ISBN 83-88500-35-X, OCLC 830466018.
- Należy postępować, jak należy. Z Izabellą Sierakowską-Tomaszewską rozmawia Magdalena Grzebałkowska, Wysokie Obcasy. Dodatek do Gazety Wyborczej z dnia 16 lutego 2008 roku, ss. 10-18.
- Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1983, ISBN 83-211-0411-8