Heliasz (Góry Choczańskie)
 Widok od południowej strony na Prawnacza i Heliasza (po prawej stronie Prawnacza, w głębi) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1186 m n.p.m. |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 49°10′08,6″N 19°27′05,3″E/49,169056 19,451472
| |
Heliasz (słow. Heliaš, czasem również: Eliáš, 1186 m) – znaczący szczyt w Górach Choczańskich w Centralnych Karpatach Zachodnich na Słowacji.
Masyw Heliasza wznosi się w zachodniej części grupy Prosiecznego, pomiędzy Doliną Sesterską (Sestrčská dolina) na zachodzie a górnym piętrem Doliny Liptowskiej Anny (Svätoanenská dolina) na wschodzie. Na północnym wschodzie przełęcz Równe (słow. Sedlo Rovné, 1035 m) oddziela Heliasza od masywu Łomów (Lômy), a na południu Przetargana Przełęcz (Sedlo prietržná; 1095 m) od masywu Prawnacza (Pravnáč). Krótkie ramię, odchodzące od szczytu Heliasza w kierunku północno-zachodnim, kulminuje w skalistym szczycie Rakytník (1015 m) nad Doliną Sesterską.
Szczytowe partie Heliasza mają formę rozległej, prawie zupełnie płaskiej wierzchowiny, rozciągniętej w kierunku południkowym. Najwyższe wzniesienie (właściwy szczyt) znajduje się w jej części północnej. Niższe wzniesienie w części południowej (1172 lub 1167 m) nosi na słowackich mapach nazwę Eliáš (pol. Eliasz; dawniej nazwą tą określano cały masyw). Zbocza zachodnie, opadające ku Dolinie Sesterskiej, mocno rozczłonkowane kilkoma dużymi żlebami.
Masyw Heliasza zbudowany jest z grubych warstw wapieni i dolomitów płaszczowiny choczańskiej. Jego charakterystyczną cechą jest stosunkowo niewielka – w porównaniu z innymi szczytami tej grupy górskiej – ilość wychodzących na powierzchnię formacji skalnych. To względne ubóstwo powierzchniowych form krasowych kompensuje istnienie w rejonie kulminacji południowej studni krasowej, zwanej Studnią w Eliaszu (słow. Heliašska priepasť, priepasť v Eliáši). Jaskinia zbadana została przez speleologów z Dolnego Kubina, którzy osiągnęli w niej głębokość 55 m.
Wierzchołkowe plateau Heliasza jest całkowicie zalesione i nie przedstawia szczególnej atrakcji dla turystów. Zielono znakowany szlak turystyczny z Liptowskiej Anny przez Prawnacz na przełęcz Równe trawersuje je stokiem tuż poniżej wschodniej krawędzi.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hochmuth Zdenko a kolektív: Chočské vrchy – Liptovská Mara. Turistický sprievodca ČSFR č. 42, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1990.
- Chočské vrchy. Vodná nádrž Liptovská Mara. Turistická mapa 1:50 000, wyd. VKÚ Harmanec, 1997, ISBN 80-85510-84-7.
- Szczerba Tadeusz: Choczańskie Wierchy i okolica. Przewodnik turystyczny. Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski – RMR, Gliwice 2001, ISBN 83-904352-9-2.
- Barbara Zygmańska, Góry Choczańskie. Przewodnik turystyczny, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 2003, ISBN 83-7005-455-2, OCLC 749318301.
