Henryk (książę Sussexu)
Jego Królewska Wysokość Książę Sussexu, hrabia Dumbarton, baron Kilkeel | |
![]() Henryk, książę Sussexu (2019) | |
![]() | |
![]() | |
Książę Sussexu | |
Okres |
od 19 maja 2018 |
---|---|
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia |
15 września 1984 |
Ojciec | |
Matka | |
Rodzeństwo | |
Żona |
Meghan, księżna Sussexu |
Dzieci |
książę Archie |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Henryk, książę Sussexu[1], potocznie określany w mediach jako książę Harry[a] (ang. Henry Charles Albert David, ur. 15 września 1984 w Londynie) – książę Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów, książę z Walii (od 1984 do 2018), książę Sussexu (od 2018); syn Karola III, króla Wielkiej Brytanii i Diany, księżnej Walii, wnuk królowej Elżbiety II. We wrześniu 2022 był piątą osobą w linii sukcesji do brytyjskiego tronu.
Jest zaangażowany w działalność publiczną i charytatywną. Jego aktywności związane są głównie z przeciwdziałaniem zakażeniom wirusem HIV i ochroną zdrowia psychicznego, a także sportem i ochroną środowiska. Do marca 2020 reprezentował królową w oficjalnych wystąpieniach i patronował wybranym organizacjom. W 2014 założył Invictus Games, zawody sportowe dla weteranów wojennych. W 2011 zdobył północny biegun Ziemi, a w 2013 – biegun południowy[3].
W 2018 ożenił się z amerykańską aktorką, Meghan Markle. W dniu ślubu otrzymał od królowej tytuły księcia Sussexu, hrabiego Dumbarton i barona Kilkeel. Wraz z żoną ma dwoje dzieci: Archiego (ur. 2019) i Lilibet (ur. 2021), którzy zajmują kolejno szóste i siódme miejsce (stan na wrzesień 2022 r.) w linii sukcesji do brytyjskiego tronu.
31 marca 2020 zrezygnował z pełnienia oficjalnych funkcji w rodzinie królewskiej. 19 lutego 2021 utracił swoje patronaty i rangi wojskowe, utrzymał natomiast tytuły szlacheckie i miejsce w linii sukcesji. Zamieszkał w Montecito, na przedmieściach Santa Barbara w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych.
8 września 2022 zmarła jego babka, królowa Elżbieta II, a jego ojciec, Karol, został królem Wielkiej Brytanii[4].
Rodzina i edukacja[edytuj | edytuj kod]
13 lutego 1984 rzecznik rodziny królewskiej poinformował, że Diana, księżna Walii jest w drugiej ciąży z Karolem, księciem Walii z dynastii Windsorów[5]. Książę Henryk urodził się 15 września 1984 o godz. 16:20 w St. Mary’s Hospital w Londynie[6]. Po raz pierwszy w historii brytyjskiej rodziny królewskiej ojciec dziecka obecny był przy porodzie[6]. Henryk ma starszego brata, Wilhelma, księcia Cambridge[7]. Poprzez drugie małżeństwo ojca jego macochą jest Kamila[8], która dała mu dwoje przybranego rodzeństwa: Thomasa i Laurę. Jego dziadkami byli: ze strony ojca Filip, książę Edynburga i jego żona, Elżbieta II, królowa Zjednoczonego Królestwa, panująca od 1952; ze strony matki Edward Spencer i Frances Ruth Roche, brytyjscy arystokraci.
Został ochrzczony 21 grudnia 1984 w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze przez arcybiskupa Canterbury, Roberta Runciego. Jego rodzicami chrzestnymi byli: Andrzej Mountbatten-Windsor, książę Yorku, lady Sarah Chatto, lady Vestey, lady Bartholomew, Bryan Organ i Gerald Ward. Otrzymał tradycyjne imiona w rodzinie królewskiej: Henryk Karol Albert Dawid (ang. Henry Charles Albert David)[9]. Pierwsze imię nosiło wielu królów angielskich, m.in. Henryk VII i Henryk VIII, drugie otrzymał po ojcu, trzecie stało się tradycyjnym imieniem w brytyjskiej rodzinie królewskiej dzięki Albertowi, a czwarte nosił św. Dawid z Menevii, patron Walii.
31 sierpnia 1997 jego matka zginęła w wypadku samochodowym w Paryżu[10].
Jest ojcem chrzestnym dla kilku osób, takich jak:
- Frederick Pettifier (ur. 2001), syn Charlesa i Alexandry Pettifier[11];
- Thomas Pettifier (ur. 2001), syn Charlesa i Alexandry Pettifier;
- Jasper George Galloway Dyer (ur. 2012), syn Marka i Amandy Dyer;
- Florence van Cutsem (ur. 2014), córka Nicholasa i Alice van Cutsem[11];
- Zara Warren, córka Joe i Zoe Warren[12];
- Lena Elizabeth Tindall (ur. 2018), córka Michaela i Zary Tindall[13].
W dzieciństwie rozpoczął naukę jazdy konno pod okiem Marion Cox[14]. Gdy miał cztery lata, pod nazwiskiem swojej instruktorki, wziął udział w lokalnych zawodach jeździeckich, na których zdobył pierwszą nagrodę[15]. Następnie uczestniczył w kolejnych wyścigach w pobliżu Highgrove i Balmoral[15]. Wbrew królewskiej tradycji, za sprawą matki uczył się w publicznej szkole, by mieć kontakt z rówieśnikami[16]. Uczęszczał do przedszkola Jane Mynors, następnie do Wetherby School i Ludgrove School[17]. Wiosną 1998 rozpoczął naukę w Eton College, którą ukończył 30 czerwca 2003[18]. W czasie nauki brał aktywny udział w zajęciach sportowych, głównie w rugby, wykazywał też zainteresowanie narciarstwem i rozważał karierę instruktora tej dyscypliny[19]. Po ukończeniu Eton miał roczną przerwę w nauce[20]. Przez dziewięć tygodni pracował na farmie bydła „Tooloombilla” w Australii, następnie udał się do Lesotho, gdzie pracował w sierocińcu Mants’ase w Mohale Hork oraz pomagał m.in. budować i remontować szkoły, a na koniec pojechał na wakacje do Kapsztadu oraz podjął pracę na farmie polo El Remanso w Argentynie[21][22]. W latach 2005–2006 uczęszczał do Royal Military Academy Sandhurst[20][23].
Kariera militarna[edytuj | edytuj kod]
8 maja 2005 rozpoczął naukę w Royal Military Academy Sandhurst, gdzie znany był jako kapitan Henry Wales, i dołączył do Alamein Company[24]. 12 kwietnia 2006, ukończywszy szkolenie rekruckie, uzyskał stopień podporucznika Blues and Royals i został chorążym w Kawalerii Królewskiej[25][26].
W 2006 planowano, aby został rozmieszczony w Iraku (miał dowodzić 12-osobowym oddziałem w czołgach rozpoznawczych), jednak w maju 2007 zrezygnowano z tego pomysłu, głównie ze względu na bezpieczeństwo księcia[27][28][29][30][31][32]. Latem 2007 odbył szkolenie w Suffield w Albercie razem z żołnierzami British Army i Kanadyjskich Sił Zbrojnych[32][33], które to było przygotowaniem do udziału księcia w wojnie w Afganistanie[34]. W lutym 2008 brytyjski minister obrony potwierdził, że Henryk od 10 tygodni przebywa w Afganistanie jako przedni kontroler powietrzny w prowincji Helmand[35][36]. Został tym samym pierwszym członkiem rodziny królewskiej, który brał czynny udział w działaniach wojennych od czasu, gdy jego stryj (książę Andrzej) był uczestnikiem walki o Falklandy[37]. Tuż po ujawnieniu obecności Henryka w Afganistanie został ewakuowany ze strefy działań wojennych i wrócił do Wielkiej Brytanii[38]. W maju 2008 otrzymał Medal Służby Operacyjnej w Afganistanie[39].
13 kwietnia 2008, po dwóch latach służby, nadano mu stopień porucznika[40]. W październiku 2008 rozpoczął szkolenia dla pilotów helikopterów wojskowych, zostając uczniem Defence Helicopter Flying School w RAF Shawbury[41][42]. 10 marca 2011 zdał egzamin na pilota helikoptera bojowego Apache[43], a 16 kwietnia 2011 otrzymał stopień kapitana Army Air Corps[44]. 7 września 2012 rozpoczął służbę jako pilot w obozie Bastion w południowym Afganistanie[45]. Zakończył misję w styczniu 2013[46]. W oświadczeniu wydanym w styczniu 2013 po powrocie z misji w Afganistanie porównał zabijanie talibów do gry komputerowej, za co był krytykowany w mediach[47]. Podobne reakcje wywołały jego wspomnienia zawarte w biografii Spare (2023), w której zabicie 25 talibów określił „zbiciem pionków z szachownicy”[48][49].
Po zakończeniu misji dołączył do londyńskiej Horse Guards Parade, w której czuwał nad planowaniem parad, uroczystości i wizyt państwowych[50]. Był również zaangażowany w program Recovery Capability Ministerstwa Obrony[51]. W kwietniu 2015 odbył miesięczną delegację do Australijskich Sił Obrony i pracował z oddziałem komandosów Specjalnych Sił Powietrznych w Sydney[52]. Po powrocie do kraju został mianowany Rycerzem Krzyża Komandorskiego[53].
19 czerwca 2015 wystąpił z wojska[54]. 14 maja 2018 został awansowany na stopień majora w wojskach lądowych[55] i jego odpowiednik w innych rodzajach wojsk: Lieutenanta Commandera[56] w marynarce wojennej i Squadron Leadera[57] w lotnictwie.
Członek rodziny królewskiej[edytuj | edytuj kod]
Książę Henryk urodził się jako wnuk brytyjskiego monarchy w linii męskiej, w związku z czym uprawniony był do używania tytułu Jego Królewskiej Wysokości Księcia Zjednoczonego Królestwa. Od 1984 do 2018 nosił tytuł księcia z Walii, związany z tytułem jego ojca. W maju 2018 otrzymał od królowej tytuły księcia Sussexu, hrabiego Dumbarton i barona Kilkeel[58]. W szkołach i wojsku występował jako Henry Wales.
Po urodzeniu został wpisany na trzecie miejsce linii sukcesji do brytyjskiego tronu, za ojcem i starszym bratem[59]. Gdy miał półtora roku, zaliczył pierwsze królewskie wystąpienie, pojawiając się z matką i bratem na lotnisku w Aberdeen[60]. Niedługo później wziął udział w swojej pierwszej oficjalnej podróży, w którą to rodzice zabrali go do Włoch[61].
W 2008 otrzymał własne biuro, które znajdowało się w Clarence House[62], ale już w następnym roku – decyzją królowej – utworzono wspólne biuro księcia Wilhelma i księcia Henryka. 17 lutego 2019 ogłoszono, że bracia zdecydowali o oficjalnym rozdzieleniu swoich biur[63], a 14 marca Henryk wraz z żoną otworzył własne biuro z siedzibą w Pałacu Buckingham[64][65], które zostało zamknięte 2 kwietnia 2020[66].
31 marca 2020 zrezygnował z pełnienia oficjalnych funkcji w rodzinie królewskiej i przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Tytułowany jest nadal jako książę Sussexu, ale nie używa już predykatu Jego Królewskiej Wysokości.
8 września 2022 zmarła jego babka, a nowym królem został jego ojciec, Karol. Książę Henryk przesunął się na piąte miejsce w linii sukcesji, za starszym bratem i jego dziećmi.
Oficjalne wizyty zagraniczne[edytuj | edytuj kod]
Swoją pierwszą podróż zagraniczną odbył w maju 1985 do Wenecji razem z rodzicami i bratem[67]. W październiku 1991 i marcu 1998 wizytował Kanadę. W listopadzie 1997 wraz z ojcem spotkał się z Nelsonem Mandelą w Johannesburgu; wyjazd do RPA był dla niego pierwszy publicznym wyjściem od czasu śmierci matki[68]. Latem 2008 odbył pierwszą oficjalną podróż do Stanów Zjednoczonych, gdzie m.in. spotkał się z rannymi żołnierzami i rodzinami ofiar zamachu na World Trace Center oraz odwiedził cmentarze wojskowe[69]. W czerwcu 2010 odbył z bratem Wilhelmem pierwszą wspólną wizytę zagraniczną, odwiedzając Lesotho i Botswanę, a następnie – już samodzielnie – także Angolę, gdzie przeszedł przez pole minowe, naśladując działania swojej matki z 1997[70].
W marcu 2012 odbył pierwszą oficjalną podróż zagraniczną w imieniu królowej Elżbiety II, reprezentując ją podczas dwutygodniowej wizyty na Karaibach dla uczczenia 60-lecia wstąpienia monarchini na tron[71][72]. W 2013 odbył kilka podróży zagranicznych; w maju przebywał z siedmiodniową wizytą w Stanach Zjednoczonych[73][74], w sierpniu pojechał do Angoli, gdzie wędrował po polach minowych, ponownie naśladując działania swojej matki[75], a w październiku odbył pierwszą samodzielną wizytę do Australii[76][77]. W maju 2014 przebywał w Estonii[78] i Włoszech[79], w czerwcu odwiedził Brazylię i Chile[80], a w październiku Oman[81] i Afganistan, gdzie wziął udział w uroczystościach z okazji Dnia Pamięci[82]. W kwietniu i maju 2015 przeprowadził dyplomatyczne wizyty do Australii i Nowej Zelandii[83][84][85]. W czerwcu przyjął Michelle Obamę na oficjalnym spotkaniu w Pałacu Kensington[86], a w październiku udał się z rewizytą do USA i był gościem pary prezydenckiej w Białym Domu[87][88]. W listopadzie przebywał w Afryce, gdzie wypełniał liczne obowiązki, m.in. odwiedził Lesotho[89], Republikę Południowej Afryki[90][91]. W marcu 2016 wizytował w Nepalu[92][93], w kwietniu uczestniczył w oficjalnej wizycie amerykańskiej pary prezydenckiej w Londynie[94][95], a w listopadzie wypełniał obowiązki w imieniu monarchy w czasie podróży po krajach Wspólnoty Narodów[96][97][98]; podczas wizyty na Barbadosie poddał się testowi na obecność wirusa HIV[99]. W czerwcu 2017 udał się do Singapuru[100] i Australii[101], a w lipcu wziął udział w swojej pierwszej państwowej wizycie, w czasie której gościł w Londynie króla i królową Hiszpanii[102].
15 października 2018, po raz pierwszy jako książę Sussexu i po raz pierwszy w towarzystwie żony, wziął udział w oficjalnej wizycie do Tonga, Australii i Nowej Zelandii[103]. Tego samego dnia, tuż po wylądowaniu w Sydney, para królewska ogłosiła, że spodziewają się narodzin swojego pierwszego dziecka[104], co znacznie zwiększyło zainteresowanie mediów ich podróżą. W lutym 2019 przebywał z żoną w Maroku[105][106], a we wrześniu 2019 wraz z małżonką i synem reprezentował królową Elżbietę II w czasie podróży po wybranych krajach Afryki[107][108].
Działalność charytatywna[edytuj | edytuj kod]
Działalność dobroczynną rozpoczął już jako nastolatek, zainspirowany aktywnością społeczną swojej matki[109]. Jeszcze przed ukończeniem 18. roku życia uczestniczył w spotkaniach z pacjentami i personelem szpitali onkologicznych oraz pracownikami organizacji charytatywnych, które wcześniej wspierała księżna Diana, a także udzielał się w programie sportowym dla młodocianych przestępców przy West Ham United[110]. Pragnąć nagłośnić sytuację podopiecznych sierocińca Mants’ase w Mohale Hoek, gdzie udzielał się podczas rocznej przerwy w nauce, wziął udział w nagraniu filmu dokumentalnego dla telewizji ITN, którego emisja przyczyniła się do zebrania ok. 2 mln funtów na rzecz Czerwonego Krzyża Lesotho oraz zaangażowania afrykańskich farmerów w pomoc sierotom[111].
W 2006 we współpracy z księciem Seeiso z Lesotho założył organizację charytatywną Sentebale[112][113]. Jej zadaniem jest wspomaganie zdrowia psychicznego i dobrobytu (poprzez m.in. organizowanie programów edukacyjnych, zdrowotnych i psychospołecznych) dzieci i młodzieży z Lesotho i Botswany, którzy są zakażeni wirusem HIV[114]. W tym samym roku wraz z księciem Wilhelmem założył Książęce Forum Charytatywne[115].
W 2007 wraz z księciem Wilhelmem zorganizował na stadionie Wembley koncert charytatywny ku czci księżnej Diany w 10. rocznicę jej śmierci; zyski ze sprzedaży biletów na wydarzenie – ok. 1 mln funtów – zasiliły kilka organizacji dobroczynnych[116][117].
W 2008 zaczął promować organizację charytatywną Help for Heroes pomagającą rannym żołnierzom w powrocie do zdrowia[118][119]. Z ramienia fundacji wraz z bratem Wilhelmem odwiedził potajemnie pacjentów szpitala Selly Oak w Birmingham, a 21 kwietnia 2008 razem otworzyli centrum rehabilitacyjne dla żołnierzy w Surrey[120].
We wrześniu 2009 wraz z bratem Wilhelmem założył The Royal Foundation[121], aby realizować swoje założenia w działalności charytatywnej, głównie w zakresie ochrony zdrowia psychicznego[122]. W 2012 w ramach działań fundacji stworzyli Endeavour Fund, dzięki której chcieli mobilizować rannych żołnierzy wracających do zdrowia[123]. W tym samym roku odebrał w Waszyngtonie nagrodę Rady Atlantyckiej za działalność na rzecz weteranów wojennych[124].
W 2014 wraz z ojcem i bratem założył konsorcjum United for Wildlife mające na celu zwalczanie nielegalnego handlu zwierzętami[125]. W 2015 odbył staż w Rhino Conservation Botswana, organizacji zajmującej się tropieniem zagrożonych nosorożców w RPA i transporowaniem ich do Botswany[126]. W następnym roku pracował przy projekcie 500 Elephants zajmującym się przenoszeniem zagrożonych słoni w Malawi[127].
W maju 2019 przekazał na cele dobroczynne odszkodowanie wypłacone przez agencję Splash News, którą pozwał za naruszenie prywatności poprzez sfotografowanie jego posiadłości w Oxfordshire[128].
W 2019 wystartował z projektem Travalyst, inicjatywą na rzecz zrównoważonej turystyki[129].
W czerwcu 2019 wraz z żoną wycofał się z działalności w fundacji The Royal Foundation, po czym założyli własną organizację – SussexRoyal[130]. Działalność firmy zakończono w marcu 2020 wskutek wystąpienia pary książęcej z rodziny królewskiej[131], a także związanych z tym kontrowersji z dalszym używaniem przez nich słowa royal w swojej działalności[132].
W marcu 2020 premierę miała piosenka charytatywna „Unbroken”, którą nagrał razem z Jonem Bon Jovi[133][134].
Działalność związana z ochroną zdrowia psychicznego[edytuj | edytuj kod]
W maju 2016 razem z księciem i księżną Cambridge rozpoczął kampanię Head Together, mającą na celu walkę ze stygmatyzacją osób z chorobami psychicznymi[135][136].
W czerwcu 2017 udzielił wywiadu, w którym wyznał, że po śmierci matki przez 20 lat cierpiał z powodu napadów paniki[137][138].
W styczniu 2020 ogłosił powstanie mental fitness charter w czasie Rugby World Cup w 2021[139].
Sport[edytuj | edytuj kod]
Interesuje się wieloma sportami, a w szczególności rugby[140]. Zasiadał na widowni podczas wielu wydarzeń sportowych[141]. Od 2013 pełni funkcję przewodniczącego i patrona Rugby Football Union All Schools Programme[142]. 16 stycznia 2021 wziął udział w losowaniu drabinki Rugby World Cup 2021 w Pałacu Buckingham[143].
Interesuje się także grą w polo i jazdą motocyklami[144]. Brał udział w wyprawie motocyklowej Enduro Africa 2008, podczas której zbierał pieniądze na rzecz fundacji Sentebale[144].
W kwietniu 2011 zdobył północny biegun Ziemi[145]. Udziałem w wyprawie promował zbiórkę pieniędzy na rzecz organizacji charytatywnej Walking with the Wounded[146]. W grudniu 2013 zdobył biegun południowy[147].
W marcu 2012 rozegrał wyścig sprinterski z Usainem Boltem w czasie oficjalnej wizyty na Jamajce[148][149]. W tym samym roku został oficjalnym ambasadorem reprezentacji Wielkiej Brytanii na Letnich Igrzyskach Olimpijskich i Letnich Igrzyskach Paraolimpijskich organizowanych w Londynie[150].
W 2014 stworzył Igrzyska Niezwyciężonych (ang. Invictus Games), zawody sportowe dla osób rannych w wyniku działań wojennych[151]. Drugą edycję wydarzenia, rozegranego w maju 2016, współtworzył w Orlando z pierwszą damą USA Michelle Obama i drugą damą USA Jill Biden[152]. We wrześniu 2017 zorganizował w Toronto trzecią edycję imprezy[153], a w czasie turnieju po raz pierwszy oficjalnie pojawił się publicznie ze swoją życiową partnerką, Meghan Markle[154][155].
W maju 2019 rozegrał mecz charytatywny podczas zawodów Handa Polo Cup zorganizowanych w Rzymie na rzecz Sentebale[156].
Media[edytuj | edytuj kod]
Od urodzenia znajdował się w centrum zainteresowania mediów brytyjskich i światowych[157]. W 2002 z okazji swoich 18. urodzin udzielił wywiadu agencji prasowej Press Association, w którym powspominał swoją matkę, tragicznie zmarłą w 1997 księżną Dianę[158]. W 2007 wraz z bratem Wilhelmem udzielił wywiadu stacji telewizyjnej NBC[159]. W lipcu 2017 wyemitowane zostały dwa filmy dokumentalne, w których książę Henryk wraz z bratem wspominają matkę: Diana, nasza matka: jej życie i spuścizna (ITV) i Diana – 7 dni (BBC)[160].
W swoich wypowiedziach publicznych często odnosił się do tego, że dziennikarze mieli przyczynić się do śmierci jego matki, a taka sama sytuacja spotyka jego żonę, Meghan Markle[161][162]. W oświadczeniu z listopada 2016, w którym potwierdził związek z Markle, zaapelował do mediów o zaprzestania nękania aktorki i jej rodziny[163]. Poprzednie partnerki życiowe księcia, Chelsy Davy i Cressida Bonas, również zwracały uwagę na przytłaczające zainteresowanie mediów w czasie ich relacji z Henrykiem[164][165].
W 2011 udzielił okładkowego wywiadu magazynowi „GQ” i wystąpił w filmie dokumentalnym BBC1 Arktyczni bohaterowie Harry’ego; w obu przypadkach opowiedział o swojej podróży na biegun północny Ziemi[166].
15 stycznia 2015 otwarte zostały oficjalne konta księcia Henryka, księcia i księżnej Cambridge na Twitterze i Instagramie[167][168][169]. 2 kwietnia 2019 wraz z żoną założył własne konto na Instagramie pod nazwą SussexRoyal[170], zostało ono zamknięte w marcu 2020 po opuszczeniu przez nich rodziny królewskiej[171].
W grudniu 2017 w gościnnie poprowadzonej audycji Today w BBC Radio wyemitował swój wywiad z Barackiem Obamą oraz swoim ojcem Karolem[172].
W październiku 2019 opublikował list do dziennikarzy, w którym skrytykował działanie prasy względem jego żony oraz zapowiedział podjęcie kroków prawnych przeciwko wybranym tytułom[173]. W tym samym miesiącu stacja ITV wyemitowała film dokumentalny Harry and Meghan: An African Journey o podróży księcia i księżnej Sussexu po Afryce[174][175]. Odnieśli się w nim do sposobu, w jaki traktują ich media, jak też do konfliktu księcia Henryka z księciem Wilhelmem oraz trudności w odnalezieniu się Meghan w życiu w rodzinie królewskiej[176][177].
W związku z nadmiernym zainteresowaniem mediów książę i księżna podjęli decyzję m.in. o zatajeniu miejsca narodzin swojego syna[178][179] oraz nazwisk jego rodziców chrzestnych[180]. Informacja o tym, że rozpoczął się poród Meghan, została oficjalnie podana ponad dziewięć godzin po przyjściu dziecka na świat[181].
W styczniu 2020 para książęca oficjalnie ostrzegła brytyjskich reporterów po tym, jak sfotografowali księżną i jej dziecko w czasie prywatnego spaceru na Vancouver Island, a następnie opublikowali zdjęcia[182]. 9 października 2020 sąd w Los Angeles zdecydował, że została naruszona prywatność Meghan i jej syna, mają zostać wystosowane przeprosiny wobec nich, wszystkie kopie zdjęć nakazał zniszczyć i zaprzestać ich rozprzestrzeniania[183].
W styczniu 2020 wraz z żoną uruchomił witrynę internetową SussexRoyal.com[184].
Patronaty[edytuj | edytuj kod]
Do lutego 2021 był patronem wielu organizacji. Po opuszczeniu rodziny królewskiej w marcu 2020 zachował patronaty[185], ale utracił je w lutym 2021[186][187].
Do najważniejszych organizacji, które wspierał książę, należą:
- African Parks – jest prezydentem;
- HALO Trust – patron od marca 2013; w działalność tej organizacji zaangażowana była jego matka[188];
- Rhino Coversation Botswana – patron od stycznia 2017[189];
- The Rugby Football League – patron;
- WellChild (angielska fundacja wspomagająca chore dzieci) – patron od 2007[190][191].
Wystąpienie z rodziny królewskiej[edytuj | edytuj kod]
W listopadzie 2019 z żoną i synem udali się na sześciotygodniowy urlop do Kanady[192][193]. W styczniu 2020 wrócili do Wielkiej Brytanii bez dziecka (pozostało po opieką niani oraz Jessiki Mulroney, przyjaciółki Markle)[194]. 8 stycznia za pośrednictwem Instagrama para ogłosiła, że zamierza zaprzestać wykonywania oficjalnych obowiązków wynikających z bycia seniorskimi członkami brytyjskiej rodziny królewskiej[195][196]. Wydarzenie, określone przed media jako Megxit (od połączenia imienia Meghan z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej niemalże w tym samym czasie – Brexit), było szeroko komentowane na całym świecie[197][198].
Pałac Buckingham wydał oświadczenie, w którym potwierdził, że para książęca nie konsultowała decyzji z członkami rodziny królewskiej[199][200]. Henryk kontynuował rozmowy z Elżbietą II, które w prasie zyskały nazwę Sandringham Summit (pol. szczyt w Sandringham)[201][202][203]. 13 stycznia królowa potwierdziła, że po wspólnych dyskusjach popiera decyzję swojego wnuka, choć wolałaby, by nadal pozostał w rodzinie królewskiej[204]. Zaznaczyła, że odejście książąt będzie związane z okresem przejściowym, w czasie którego Henryk i Meghan będą przebywać w Kanadzie[205]. Dodała, że w tym czasie para książęca nie będzie korzystać z publicznych pieniędzy[205]. 14 stycznia wydarzenia na dworze skomentował premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson[206], natomiast premier Kanady Justin Trudeau oznajmił, że trwają rozmowy na temat tego, kto będzie opłacał koszty ochrony Windsorów w czasie ich pobytu w Kanadzie[207].
19 stycznia 2021 Pałac Buckingham opublikował kolejne postanowienia rodziny królewskiej wobec Henryka i Meghan; na ich mocy[208][209]:
- para książęca całkowicie wycofa się z pełnienia oficjalnych obowiązków, w tym związanych z funkcjami wojskowymi;
- nie będą otrzymywać wypłat z publicznych pieniędzy;
- nadal będą współpracować z organizacjami, którym prywatnie patronują;
- nie będą używać predykatów Ich Królewskich Wysokości;
- zwrócą monarchii koszty remontu Frogmore Cottage, który pozostanie ich rezydencją na czas ich pobytu w Wielkiej Brytanii.
20 stycznia wygłosił przemówienie w czasie charytatywnego przyjęcia zorganizowanego na potrzeby jego fundacji Senatable, w którym to przyznał, że „nie było mu lekko podjąć tę decyzję”, ale „nie było innego wyjścia”[210][211]. Następnego dnia wrócił do Kanady[212].
Wiele dyskusji wywołała kwestia „niezależności finansowej”, o której Henryk i Meghan pisali w oświadczeniu[213]. Dotąd większą część ich wydatków pokrywały przychody z własności księcia Karola w księstwie Kornwalii. 27 lutego rząd kanadyjski oznajmił, że nie będzie pokrywał kosztów ich ochrony[214].
19 lutego ogłoszono, że Henryk i Meghan opuszczą rodzinę królewską 31 marca[215]. 22 lutego podano, że para zrezygnuje z używania nazwy SussexRoyal w swoich dalszych działaniach publicznych[216]. 26 lutego na konferencji w Edynburgu Henryk zwrócił się do uczestników zdaniem: Nazywajcie mnie Harry[217].
6 marca rozpoczął serię ostatnich wystąpień w imieniu monarchy[218]. Wraz z żoną uczestniczyli w ceremonii rozdania nagród Endeavour Fund w Londynie[219], wzięli udział w Mountbatten Festival of Music w Royal Albert Hall (otrzymali owacje na stojąco)[220], a 9 marca pojawili się w opactwie westminsterskim z okazji Commonwealth Day[221]; było to ich ostatnie oficjalne wystąpienie w rodzinie królewskiej[222]. Również w marcu z rodziną przeprowadził się z Kanady do Los Angeles[223][224]. 29 marca prezydent USA Donald Trump poinformował za pośrednictwem Twittera, że amerykański rząd nie będzie finansował ochrony dla byłej pary książęcej[225][226]. 30 marca Meghan i Henryk wydali oświadczenie za pośrednictwem Instagrama, w którym poinformowali, że sami zamierzają opłacać swoją ochronę[227][228][229].
We wrześniu 2020 zwrócili koszty renowacji Frogmore Cottage[230], które oszacowano na ok. 2,5 mln funtów i które pokryto z królewskiego funduszu Sovereign Grant[231].
19 lutego 2021 Elżbieta II wydała oświadczenie, w którym poinformowała, że książę i księżna Sussexu nie wrócą do wykonywania oficjalnych obowiązków; pozbawiła ich również patronatów oraz rang wojskowych[232]. Para zachowała tytuły szlacheckie oraz miejsce dla księcia i jego dzieci w linii sukcesji. Kilka dni później Henryk wystąpił w programie The Late Late Show with James Corden, w którym podkreślił w rozmowie z prowadzącym, że nie „zrezygnował” z bycia w rodzinie królewskiej, ale „wycofał się”[233]. Jako główną przyczynę swojej decyzji podał nagonkę brytyjskich mediów na niego i jego rodzinę, co doprowadziło do pogorszenia jego zdrowia psychicznego[234].
Późniejsze związki z rodziną królewską[edytuj | edytuj kod]
7 marca 2021 amerykańska stacja CBS wyemitowała wywiad z księciem Henrykiem i Meghan, przeprowadzony przez Oprah Winfrey. Para książęca skierowała w nim wiele zarzutów pod kątem rodziny królewskiej[235][236].
Pierwsza oficjalna podróż Henryka do Wielkiej Brytanii po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych miała miejsce w kwietniu 2021 z okazji pogrzebu jego dziadka księcia Filipa[237]. Meghan, która była w zaawansowanej ciąży, zrezygnowała z wielogodzinnej podróży samolotem[238]. W czasie ceremonii, ograniczonej do kilkudziesięciu osób z powodu pandemii COVID-19, książę Henryk szedł w orszaku żałobnym w rzędzie z innymi wnukami księcia, księciem Wilhelmem i Peterem Phillipsem[239]. W czerwcu 2021 razem z bratem wziął udział w odsłonięciu pomnika swojej matki w Londynie[240][241].
W lutym 2022 pozwał Home Office za decyzję o tym, że nie może sam opłacić ochrony dla siebie i swojej rodziny w czasie ich pobytu w Wielkiej Brytanii, a ochrona finansowana przez państwo już mu nie przysługuje[242]. W czasie rozpraw powiedział, że „nie czuje się bezpiecznie” w swoim kraju i zrezygnował z udziału w serwisie dziękczynnym za życie księcia Filipa w marcu 2022[243][244].
W kwietniu 2022 w czasie prywatnej wizyty w Wielkiej Brytanii odwiedził babkę i ojca[245]. W czerwcu 2022 wraz z rodziną przyleciał do Londynu, aby wziąć udział w obchodach jubileuszu 70 lat panowania królowej[246]. Córka Henryka spotkała po raz pierwszy swoją prababkę[247] i dziadka[248]. Henryk i Meghan nie wystąpili na balkonie Pałacu Buckingham z rodziną królewską, a po wyjściu z nabożeństwa w katedrze Świętego Pawła zostali wygwizdani przez zgromadzonych tam poddanych[249]. Para wróciła do Stanów Zjednoczonych przed zakończeniem obchodów.
We wrześniu 2022 wraz z żoną przebywał w Europie w związku z odbywającą się w Niemczech kolejną edycją Invictus Games. Jego zaplanowane aktywności zostały przerwane przez wiadomość o nagłym pogorszeniu stanu zdrowia królowej Elżbiety II[250]. Henryk poleciał do przebywającej w Balmoral babki, ale dotarł tam godzinę po oficjalnym ogłoszeniu jej śmierci. Tego dnia ojciec Henryka automatycznie został królem Wielkiej Brytanii[251]. 10 września wraz z żoną został zaproszony przez Wilhelma, nowo mianowanego księcia Walii, do wspólnego wystąpienia w Windsorze, w czasie którego rozmawiali z poddanymi i oglądali pozostawione przez nich pamiątki[252]. Było to pierwsze wspólne publiczne wystąpienie braci od marca 2020. W swoim przemówieniu do narodu król Karol III odniósł się do młodszego syna: Chcę również wyrazić moją miłość dla Henryka i Meghan, kiedy kontynuują układanie swojego życia za granicą[253]. Książę, ubrany w garnitur, wziął udział w pochodzie za trumną królowej, transportowaną z Pałacu Buckingham do Westminster Hall. 17 września, na prośbę ojca, uczestniczył w swoim militarnym uniformie w czuwaniu wnuków przy trumnie Elżbiety II[254]. Było to pierwsze tego rodzaju czuwanie w historii rodziny królewskiej, a udział w nim wzięli także: książę Wilhelm, księżniczka Beatrycze, księżniczka Eugenia, lady Ludwika Mountbatten-Windsor, wicehrabia Severnu, Peter Phillips i Zara Tindall. 19 września, wraz z małżonką, brał udział w ceremonii pogrzebowej babki w opactwie westminsterskim, a następnie w prywatnej uroczystości pogrzebowej w kaplicy zamku Windsor.
Wstąpienie na tron Karola III spowodowało, że dzieci Henryka i Meghan nabyły prawo do posiadania tytułów Ich Królewskich Wysokości Książąt z Sussexu. Na początku marca 2023 poinformowano, że dzieci będą używać książęcych tytułów w oficjalnych sytuacjach[255].
W grudniu 2022 wyemitowany został sześcioodcinkowy serial dokumentalny Harry & Meghan, wyprodukowany przez Netflix[256][257]. Para książęca opowiedziała w nim historię swojej znajomości oraz motywy swojej decyzji o opuszczeniu rodziny królewskiej, obwiniając o zaistniałą sytuację media i brak pomocy ze strony "Instytucji".
W styczniu 2023 wydana została książka Spare, napisana przez księcia Henryka, w której bezpośrednio atakuje niektórych członków rodziny królewskiej[258].
W marcu 2023 zostali poproszeni przez króla Karola III o opuszczenie swojej dotychczasowej brytyjskiej rezydencji, Frogmore Cottage[259].
Działalność po wystąpieniu z rodziny królewskiej[edytuj | edytuj kod]
6 kwietnia 2020 wraz z żoną ogłosił powstanie fundacji Archewell, którą nazwali na cześć swojego syna[260][261][262][263]. 21 października uruchomili oficjalną stronę internetową organizacji[264].
16 kwietnia 2020 wziął udział w wideokonferencji z przedstawicielami fundacji WellChild[265][266]. W tym samym miesiącu, w trakcie kryzysu związanego z rozwojem pandemii COVID-19, razem z żoną rozdawali jedzenie potrzebującym mieszkańcom Los Angeles[267] oraz przeznaczyli 90 tys. funtów zysku z transmisji ich ślubu dla organizacji charytatywnej Feeding Britain[268]. Również w kwietniu 2020 wysłali listy do redakcji brytyjskich tabloidów: The Sun, The Mail, The Mirror i The Express, w których podkreślili, że nie będą więcej z nimi współpracować z powodu publikowania „zniekształconych, fałszywych i napastniczych tekstów”[269].
11 sierpnia 2020 premierę miała biograficzna książka pt. Poszukując wolności: Harry i Meghan i tworzenie nowoczesnej rodziny królewskiej[270]. 25 lipca książę i księżna zaprzeczyli, jakoby brali udział w jej tworzeniu i odcięli się od jej treści[271].
23 września 2020 w swoim wystąpieniu w telewizji namawiał do głosowania w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych[272], czym odstąpił od tradycji brytyjskiej rodziny królewskiej, która nie angażuje się w wydarzenia polityczne i nie bierze udziału w wyborach. W tym samym miesiącu wraz z żoną podpisał umowę z serwisem Netflix na realizację serii programów rodzinnych[273]. W październiku wzięli udział w sesji zdjęciowej dla magazynu „Time”[274]. W grudniu podpisali kontrakt z platformą Spotify na realizację podcastów z ich udziałem[275].
W lutym 2021 wystąpił w programie The Late Late Show with James Corden[276]. 7 marca 2021 telewizja CBS wyemitowała dwugodzinny wywiad Oprah Winfrey, którego udzielił z Meghan[277]. W rozmowie z dziennikarką odnieśli się m.in. do myśli samobójczych księżnej i odmowy udzielenia jej pomocy medycznej przez instytucję, a także poruszyli kwestię rasistowskich komentarzy na temat koloru skóry ich syna, relacji księżnej z członkami rodziny królewskiej, nagonki medialnej na ich rodzinę oraz do konfliktu księcia Henryka z innymi członkami rodziny królewskiej[278][279][280]. W wywiadzie telewizyjnym w maju 2021 powiedział, że nadmierne spożywanie alkoholu i używanie narkotyków było jego sposobem na radzenie sobie ze śmiercią matki[281].
21 maja 2021 premierę miał serial The Me You Can't See, traktujący o zdrowiu psychicznym, który książę Henryk prowadził razem z Oprah Winfrey i Lady Gagą[282]. We wrześniu tego samego roku w czasie ceremonii rozdawania nagród Człowieka Roku GQ promował równy dostęp do szczepionek przeciw COVID-19 w różnych regionach świata[283]. W sierpniu 2022 przebywał, jako Prezydent Afrykańskich Parków, z wizytą w Mozambiku i Rwandzie[284][285].
W grudniu 2022 platforma Netflix opublikowała sześcioodcinkowy dokument Harry & Meghan, w którym para książęca miała opowiedzieć własną historię, związaną z ich związkiem i życiem w rodzinie królewskiej[286]. Seria osiągnęła rekordową oglądalność już pierwszego dnia, pokonując piąty sezon serialu The Crown[287]. Publikacja spotkała się między innymi z komentarzem, że chcąca za wszelką cenę chronić swoją prywatność para publikuje w serialu wiele prywatnych zdjęć i komentuje sytuacje z ich życia rodzinnego oraz że ich wystąpienie z rodziny królewskiej miało na celu ochronę ich prywatności. 10 grudnia rzecznik pary wydał komentarz do sytuacji, twierdząc: Książę i księżna nigdy nie podawali prywatności jako powodu wycofania się. Ta zniekształcona narracja miała uwięzić parę w milczeniu. Zdecydowali się podzielić swoją historią, na swoich warunkach, a media tabloidowe już stworzyły całkowicie nieprawdziwą narrację, która przenika relacje prasowe i opinię publiczną[288]. Podkreślono, że w czasie występowania z rodziny królewskiej Henryk i Meghan wyrazili chęć kontynuowania swoich obowiązków publicznych. Źródła magazynu Forbes podały, że kontrakt książąt z Netflixem na realizację serialu wart był około 100 mln dol[289].
W styczniu 2023 wydana została biograficzna książka księcia Henryka, zatytułowana Spare[290]. Książę poruszył w niej wiele kontrowersyjnych wątków, związanych między innymi: ze sprawami rodzinnymi (zachowanie ojca, bójka z bratem)[291], ze śmiercią matki i późniejszymi konsekwencjami tego wydarzenia w jego życiu[292], z używaniem narkotyków[293]; odwołał się do sytuacji z noszeniem nazistowskiego munduru na imprezie w 2005, obwiniając o jego założenie brata i bratową[294], komentował, że nie zgadzali się z bratem na ślub ojca z Kamilą Parker-Bowles[295]; opowiadał też intymne szczegóły ze swojego życia, agresywnie komentował swój udział w czasie wojny w Afganistanie.
Inne aktywności[edytuj | edytuj kod]
Nawiązania do Diany, księżnej Walii[edytuj | edytuj kod]
31 sierpnia 1997 matka księcia, Diana, księżna Walii zmarła wskutek obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym w Paryżu[296]. 12-letni wówczas książę Henryk szedł za trumną matki razem z bratem, ojcem, dziadkiem i wujem. Książę wielokrotnie odnosił się do tych wydarzeń[297]. W wywiadzie dla The Telegraph przyznał, że „wielokrotnie był bliski załamania nerwowego”, a jego życie było „totalnym chaosem”[298]. W filmie dokumentalnym, który nagrał w czasie pobytu w Afryce jesienią 2019, wyznał, że każdy kontakt z mediami przypomina mu tamtą sytuację[299][300]. Komentował również decyzję o tym, że we wrześniu 1997 podążał za trumną matki w uroczystościach, które transmitowane były w większości krajów na świecie. Przyznał, że „żadne dziecko nie powinno być o to poproszone”. W sierpniu 2017 dodał, że „patrząc na to wstecz, cieszy się, że wziął w tym udział”[301].
W swoich działaniach często nawiązuje do tego, czym zajmowała się jego matka. We wrześniu 2019 podczas wizyty w Angoli przeszedł przez pole minowe, naśladując jej czyn z 1997[302][303][304]. Kontynuuje również prace swojej matki związane z zakażeniem wirusem HIV[305].
Pozostaje w bliskich kontaktach z siostrami księżnej Walii, które były gośćmi zarówno jego ceremonii zaślubin w 2018, jak i chrztu jego syna w 2019[306].
Związki z rodziną Markle[edytuj | edytuj kod]
Od czasu upublicznienia relacji księcia Henryka z Meghan Markle w październiku 2016 rodzina Markle stała się obiektem medialnego zainteresowania. Henryk wystąpił publicznie wspólnie ze swoją teściową, Dorią Ragland, ale nigdy nie poznał jej ojca, Thomasa Markle[307][308]. Thomas Markle zrezygnował z udziału w królewskim weselu córki na kilka dni przed wydarzeniem, tłumacząc się pogorszeniem stanu zdrowia[309]. Przyznał, że próbował sprzedać dziennikarzom zdjęcia ze ślubu[310][311], poza tym udzielał wywiadów, m.in. w programie Good Morning Britain, w którym skomentował życie prywatne księżnej. W lutym 2019 opublikował prywatny list, który przysłała mu córka[312]. Meghan zdecydowała o pozwaniu gazety do sądu w listopadzie 2019[313]. W styczniu 2020 Thomas Markle skrytykował zięcia i córkę za ich decyzję związaną z wystąpieniem z rodziny królewskiej[314].
Publiczne komentarze na temat księcia i księżnej Sussexu wyrażali również jej przyrodnia siostra, Samantha Grant i jej przyrodni brat, Thomas Markle Jr., z którymi Meghan nie utrzymuje kontaktu.
W opublikowanym w grudniu 2022 dokumencie Harry & Meghan księżna ujawnia, że pozostaje w dobrych relacjach z córką swojej siostry, Ashleigh Hale[315]. Kobieta miała nie zostać zaproszona na ślub Meghan w 2018 z powodu zarządzenia pałacu. Hale nie utrzymuje kontaktów z własną matką, wychowana została przez rodziców ojca i dzięki Thomasowi Markle zbliżyła się do Meghan około 2007 roku.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W maju 2003 zaczął spotykać się z Laurą Gerard Leigh[316]. Od 2003 związany był z Chelsy Davy, prawniczką pochodzącą z Zimbabwe[317][318]. 25 stycznia 2009 Davy za pośrednictwem Facebooka poinformowała o ich rozstaniu[319]. W 2009 spotykał się z prezenterką telewizyjną Caroline Flack[320]. W 2010 ponownie zszedł się z Chelsy Davy[321], jednak w 2011 ostatecznie się rozstali[322]. Następnie związał się na krótki czas z Florence St George[323]. W maju 2012 związał się z Cressidą Bonas[324], angielską arystokratką, córką Jeffreya Bonasa i lady Mary-Gaye Curzon[325][326]. 29 kwietnia 2014 ogłoszono rozstanie pary[327][328].
Zaręczyny i ślub[edytuj | edytuj kod]
30 października 2016 dziennik „The Sunday Express” poinformował, że książę Henryk od lata spotyka się z Rachel Meghan Markle, amerykańską aktorką, rozwiedzioną z Trevorem Engelsonem[329][330][136][331]. Para poznała się 1 lipca 2016 na randce w ciemno zaaranżowanej przez ich przyjaciół[332][333], wcześniej Harry zainteresował się Markle, widząc jej zdjęcie na Instagramie[334]; aktorka wówczas mieszkała w Toronto, gdzie pracowała na planie serialu W garniturach[335]. Po ujawnieniu ich relacji media skupiały się m.in. na mieszanym pochodzeniu Markle, a także śledziły aktorkę i jej bliskich oraz współpracowników[336][337]. 8 listopada za pośrednictwem rzecznika rodziny królewskiej Harry wydał oświadczenie, w którym potwierdził relację z aktorką i nawołał do zaprzestania prześladowania Amerykanki i jej rodziny[163][338][339]. 27 listopada oświadczenie wspierające parę wydał William, książę Cambridge[340][341].
Po raz pierwszy zostali sfotografowani w grudniu 2016 podczas wyjścia do londyńskiego teatru Gielgud[342]; zdjęcie znalazło się na pierwszej stronie dziennika „The Sun”[343]. 5 września 2017 opublikowano wywiad z Markle w „Vanity Fair”, w którym odniosła się do relacji z Henrykiem[344][345]. 24 września Markle zasiadła na trybunach w czasie ceremonii otwarcia Invictus Games w Toronto[346][347], a następnego dnia rozgrywek po raz pierwszy wystąpiła publicznie u boku księcia[348][349].
4 listopada 2017 oświadczył się Markle[350]. Informacja o zaręczynach została ogłoszona 27 listopada przez biuro prasowe księcia Walii[351][352], niedługo później wspólne oświadczenie w sprawie wydali również rodzice Markle[353][354]. Po ogłoszeniu zaręczyn przyszli małżonkowie wzięli udział w sesji fotograficznej w ogrodzie Pałacu Kensington[355]. Udzielili take wywiadu telewizyjnego, w którym ujawnili, że zaręczyli się w ich mieszkaniu w Londynie oraz że książę sam zaprojektował pierścionek zaręczynowy, wykorzystując w jego tworzeniu biżuterię z kolekcji księżnej Diany oraz z Botswany, szczególnym miejscu dla pary[356][357]. 1 grudnia 2017 Markle po raz pierwszy towarzyszyła narzeczonemu w czasie wypełniania oficjalnych obowiązków, odwiedzając z nim Nottingham[358]. Odbyli także wspólną podróż po Anglii, Irlandii, Szkocji i Walii, na której książę przedstawiał obywatelom swoją narzeczoną[359]. 21 grudnia opublikowano zdjęcia z sesji zaręczynowej pary, które wykonał im Alexi Lubomirski[360].
12 maja 2018 opublikowano zgodę królowej na ślub księcia Henryka[361], którą monarchini wyraziła 14 marca na zebraniu Tajnej Rady Wielkiej Brytanii[362]. Ostatnie dni przed królewskim ślubem zostały przyćmione przed medialne wystąpienia rodziny Markle[363][364]. 14 maja Pałac Kensington oświadczył, że ojciec Markle nie poprowadzi jej do ołtarza, jak wcześniej zapowiadano, oraz że nie pojawi się na uroczystości, rodzina królewska ponadto poprosiła o uszanowanie prywatności przyszłej panny młodej[365]. Markle wydała osobne oświadczenie w tej sprawie, potwierdzając nieobecność ojca na ślubie[366][367]. W kolejnym komunikacie do mediów potwierdzono, że Markle do ołtarza odprowadzi książę Walii[368][369].
19 maja 2018 w Kaplicy Świętego Jerzego na Zamku Windsor para zawarła związek małżeński w kościele anglikańskim[370]. Markle podczas przysięgi małżeńskiej pominęła obietnicę posłuszności mężowi[371]. W trakcie ceremonii, w której wzięli udział wszyscy członkowie rodziny królewskiej, biskup Michael Curry wygłosił kazanie, a lady Jane Fellowes (siostra księżnej Diany) przeczytała czytanie[372][373][374]. Książę Cambridge pełnił funkcję świadka, a panna młoda nie miała oficjalnej druhny[375]. Po ślubie para zaprezentowała pierwszy pocałunek na schodach kaplicy, a następnie odjechała powozem, pozdrawiając poddanych zgromadzonych w Windsorze[376][377]. Od tego dnia ich oficjalne tytuły to książę i księżna Sussexu[377]. Uroczystość transmitowana była na żywo przez telewizję BBC[378]. W późniejszych godzinach odbyło się przyjęcie weselne na zamku w Windsorze[379], a po godz. 19:00 rozpoczęło się przyjęcie w Frogmore House[380]. 21 maja opublikowano oficjalne zdjęcia ślubne autorstwa Alexiego Lubomirskiego[381].
Po ślubie para zamieszkała w Nottingham Cottage w Pałacu Kensington w Londynie[382]. Następnie przeprowadziła się do Frogmore Cottage w Windsorze[383].
Potomstwo[edytuj | edytuj kod]
15 października 2018 biuro Pałacu Kensington ogłosiło pierwszą ciążę księżnej Sussexu[384]. Przed porodem potomka przeprowadzili się do rezydencji Frogmore Cottage w Windsorze, która została z tego powodu gruntownie wyremontowana[385][386]. 6 maja 2019 o godz. 5:26 w Portland Hospital w Londynie księżna Sussexu urodziła syna[387][388][389]. O narodzinach chłopca książę Henryk poinformował osobiście za pośrednictwem telewizji[390]. Syn, który po narodzinach zajął siódme miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu, otrzymał imiona: Archie Harrison oraz podwójne nazwisko Mountbatten-Windsor, bez tytułów szlacheckich[391].
25 listopada 2020 w liście opublikowanym „The New York Times” przyznała, że w lipcu poroniła swoją drugą ciążę[392][393][394].
14 lutego 2021 przedstawiciel pary ogłosił kolejną ciążę księżnej[395][396]. Podczas wywiadu dla telewizji CBS w marcu 2021 para poinformowała opinię publiczną, że ich córka przyjdzie na świat latem[397]. 6 czerwca rzecznik pary ogłosiła, że 4 czerwca księżna urodziła córkę, która otrzymała imiona Lilibet Diana na cześć królowej i babki ze strony ojca. Dziewczynka zajęła ósme miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu[398][399][400][401].
8 września 2022, kiedy na brytyjski tron wstąpił król Karol III, dzieci Henryka nabyły tytuły Ich Królewskich Wysokości Książąt Zjednoczonego Królestwa oraz Książąt Sussexu[402], 9 marca 2023 oficjalna strona rodziny królewskiej została zaktualizowana i tym samym potwierdzono, że Archie i Lilibet będą używać książęcych tytułów.
Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]
Prasa często relacjonowała jego imprezowy tryb życia[403][404]. W 2001 został sfotografowany w czasie palenia kannabinoidów i spożywania alkoholu[405][406]. W 2002, niedługo po opublikowaniu w brukowcach kilkustronnicowego artykułu o jego rzekomych problemach narkotykowych, książę Karol zdecydował o wysłaniu syna na jeden dzień do centrum rehabilitacyjnego dla osób uzależnionych od narkotyków w Featherstone Lodge w południowym Londynie; uczestniczył tam w sesjach terapeutycznych dla osób ciężko uzależnionych od heroiny[407][406].
8 stycznia 2005 wystąpił w nazistowskim mundurze w czasie przyjęcia kostiumowego[408]. Jego zdjęcia zostały opublikowane przez dziennik „The Sun”[409][410][411]. Clarence House wydał oświadczenie, w którym Henryk przeprosił za „noszenie nazistowskiej swastyki”[412]. W grudniu 2022 książę uznał to wydarzenie za największy błąd swojego życia[413].
Na początku 2009 w internecie został opublikowany filmik, na którym Harry zwraca się do swojego pakistańskiego przyjaciela zwrotem „Pakistaniec”, który to został uznany przez prasę jako rasistowski[414]. Książę przeprosił za niefortunną wypowiedź i zaprzeczył, jakoby był rasistą, jednocześnie tłumaczył, iż nie zdawał sobie sprawy z obelżywości tego określenia[415].
W sierpniu 2012 serwis TMZ opublikował zdjęcia nagiego księcia grającego ze znajomymi w rozbierany bilard w hotelu w Las Vegas[409][416][417][418]. Fotografie szybko znalazły się w centrum zainteresowania światowych mediów, ale brytyjskie odmówiły publikacji[419]. Clarence House oświadczył, że prywatność księcia została naruszona[420].
Związek księcia z Meghan Markle, który rozpoczął się w 2016, również był obiektem kontrowersji[421]. Jego amerykańska partnerka miała mieszane pochodzenie etniczne, była innego wyznania, a jej poprzednie małżeństwo zakończyło się rozwodem, ponadto jako aktorka brała udział w scenach erotycznych[422][423].
Po wycofaniu się z pełnienia oficjalnych obowiązków na brytyjskim dworze wraz z żoną wielokrotnie publicznie rzucali oskarżenia w kierunku rodziny królewskiej, m.in. w marcu 2021 w wywiadzie udzielonym Oprah Winfrey[424], w sierpniu 2022 w rozmowie księżnej z The Cut[425][426], w grudniu 2022 w serialu dokumentalnym Harry & Meghan[427] i w styczniu 2023 w biograficznej książce Spare. Para spotkała się z zarzutami o niekonsekwencję w zakresie ochrony własnej prywatności[428]. Henryk i Meghan początkowo spotykali się w tajemnicy, następnie chronili informacje związane ze swoim związkiem, dziećmi i życiem rodzinnym (nie ujawniając między innymi miejsca narodzin swojego syna lub jego rodziców chrzestnych) oraz nieustannie podkreślali zbytnie zainteresowanie mediów ich osobami. Tymczasem w produkcjach powstałych po wystąpieniu z rodziny królewskiej ujawnili wiele zdjęć, nagrań i wydarzeń z ich prywatnego życia.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Knight Commander Królewskiego Order Wiktorii – 2015
- Operational Service Medal for Afghanistan z klamrą – 2008[429]
- Queen Elizabeth II Golden Jubilee Medal – 2002
- Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal – 2012
- Odznaka pilota Army Air Corps
Genealogia[edytuj | edytuj kod]
Prapradziadkowie |
Król Wielkiej Brytanii |
Claude Bowes-Lyon |
Król Grecji |
Ludwik Battenberg |
Charles Spencer |
James Hamilton |
James Roche |
William Smith Gill |
Pradziadkowie |
Król Wielkiej Brytanii |
Andrzej Glücksburg (1882–1944) |
Albert Spencer (1893–1975) |
Edmund Roche (1885–1955) | ||||
Dziadkowie |
Królowa Wielkiej Brytanii |
Edward Spencer (1924–1992) | ||||||
Rodzice |
Król Wielkiej Brytanii | |||||||
Henryk Mountbatten-Windsor (ur. 15 września 1984) |
Książki[edytuj | edytuj kod]
- Omid Scobie, Carolyn Durand: Poszukując wolności: Meghan i Harry i tworzenie nowoczesnej rodziny królewskiej (ang. Finding Freedom: Harry and Meghan and the Making of a Modern Royal Family), wydawnictwo Hardcover, data wydania: 11 sierpnia 2020[430][431].
Tytuły[edytuj | edytuj kod]
Od | Do | Tytuł |
---|---|---|
15 września 1984 | 19 maja 2018 | Jego Królewska Wysokość Książę Henryk z Walii |
19 maja 2018 | obecnie | Jego Królewska Wysokość Książę Sussexu |
Nosi tytuł księcia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Prince of United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) i jest tytułowany Jego Królewską Wysokością (His Royal Highness). 19 maja 2018 królowa Elżbieta II przyznała mu z okazji ślubu tytuł księcia Sussexu z dodatkowymi tytułami hrabiego Dumbarton i barona Kilkeel[432]. 31 marca 2020 wraz z odejściem z rodziny królewskiej nie utracił predykatu Jego Królewskiej Wysokości, ale przestał go używać. W języku angielskim jego skrócona tytulatura to: His Royal Highness The Duke of Sussex[432].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Książęta Wilhelm i Henryk. Poradnia językowa PWN. [dostęp 2020-08-11].
- ↑ dr Jan Grzenia: Imiona władców polszczymy?. Poradnia językowa PWN, 2011-09-23. [dostęp 2017-07-02].
- ↑ Prince Harry’s record-breaking Antarctic heroes Life and style The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-61585886
- ↑ Princess Diana is expecting her second child in September,... – UPI Archives, upi.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Princess Of Wales Gives Birth To Her Second Son – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 14.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 126.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 13.
- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/special/politics97/diana/accident.html
- ↑ a b Who Is Meghan Markle’s Bridesmaid, Florence van Cutsem? – Florence van Cutsem Facts, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Who is youngest royal wedding bridesmaid Zalie Warren and how are her parents connected to Prince Harry and Meghan Markle? – Mirror Online, mirror.co.uk [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Surprise! Prince Harry Just Became A Godfather -Again, cheatsheet.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 20.
- ↑ a b Nicholl 2018 ↓, s. 21.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 22.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 42.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 53, 104–105.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 56, 100.
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 44.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 47–53.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 101, 107–115, 118.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 137, 145.
- ↑ BBC NEWS UK Harry begins Sandhurst training, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 65–66.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 145.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 69–71.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 69.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 149–150.
- ↑ BBC NEWS UK Reid defends Harry in service row, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ BBC NEWS UK Harry Iraq deployment no surprise, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ a b Prince Harry will not go to Iraq – CNN.com, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 73.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 157.
- ↑ BBC NEWS Special Reports Prince Harry on Afghan front line, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prince Harry on Afghan front line – World news – Europe – Britain’s royal family NBC News, nbcnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 70.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 70.
- ↑ Prince Harry receives Afghan medal – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Page 5736 Supplement 58667, 15 April 2008, thegazette.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BBC NEWS UK Prince Harry aims to become pilot, news.bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BBC – Shropshire – In Pictures – Princes enjoy RAF Shawbury, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Fast Facts – CNN, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prince Harry promoted to captain in Army. (ang.).
- ↑ Prince Harry deployed to Afghanistan – BBC News, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://web.archive.org/web/20130412153809/http://bigstory.ap.org/article/uks-prince-harry-returns-afghanistan.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 164.
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-64185176
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-64231560
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 180–181.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 189.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 191.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 192.
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 61319 str.:14838. The London Gazette, 2015-08-11. (ang.).
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 62328 str.:10858. The London Gazette, 2018-06-19. (ang.).
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 62328 str.:10856. The London Gazette, 2018-06-19. (ang.).
- ↑ The Gazette – Official Public Record – Supplement: 62328 str.:10862. The London Gazette, 2018-06-19. (ang.).
- ↑ Duke and Duchess of Sussex: Harry and Meghan’s new titles – CNN, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 22.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 17.
- ↑ Harry 2018 ↓, s. 17.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 102–103.
- ↑ BREAKING NEWS: Prince Harry and Meghan Markle officially leave Kensington Palace – leave Prince William and Kate Middleton, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ BREAKING: Prince Harry and Meghan Markle officially leave Kensington Palace – say goodbye to Prince William and Kate Middleton, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s office officially moves to Buckingham Palace following Cambridges split, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry’s final ‘Out of Office’ message revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Charles, Prince of Wales, and Diana, Princess of Wales, with their... News Photo – Getty Images, gettyimages.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 41–43.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 197–198.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 120–123.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 147–148.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 244–246.
- ↑ Prince Harry arrives at HALO Trust exhibition in Washington DC USA for seven-day day royal tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s travel itinerary for American tour 2013, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Diana’s footsteps with visit to the minefields in Angola with HALO Trust, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry attended the International Fleet Review in Australia, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives in Sydney, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry begins his three-day tour of Estonia and Italy, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry at military commemoration service in Italy, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry visits hospital in Brazil, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives in Oman despite his host falling sick, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry spends Remembrance Day in Afghanistan, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry jokes around with red-headed fan in Australia, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry ready to begin month-long stint with Australian army, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s first official tour of New Zealand: plans revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry joins Michelle Obama for tea at Kensington Palace, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry meets with Barack and Michelle Obama on one-day US visit, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry touches down in Washington D.C. for quick U.S. visit, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s sweet reunion with Lesotho friend Mutsu, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s African tour details revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry presents Desmond Tutu with special honour in South Africa, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry stands up for women’s rights in Nepal, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry arrives in Nepal for the start of his five-day tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Every photo from President Obama and Michelle’s day with the British royals, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Kate Middleton, Prince William and Prince Harry welcome the Obamas for dinner at Kensington Palace, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 108.
- ↑ Prince Harry lands in Antigua and delivers a special message from Queen Elizabeth, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry shares a laugh with Rihanna on Caribbean visit, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry takes part in a live HIV test with Rihanna to mark World Aids Day in Barbados, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry spends day with Muslim community as he kicks off visit to Singapore, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry kisses widow Daphne Dunne, 97, in Australia, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry tours Queen Letizia and King Felipe around Westminster Abbey, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan land in Sydney to start Australia tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 252–253.
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle land late in Morocco for tour – As it happened, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s second day in Morocco – tattoos, baby bumps and gowns, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Archie Harrison makes first appearance on Prince Harry and Meghan Markle’s royal tour of Africa, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry open up about parenting on royal tour, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 42, 49.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 42.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 51-52.
- ↑ Prince Harry Lesotho tour: The royal is in Africa ahead of public engagement., hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 66.
- ↑ Sentebale, sentebale.org [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 117.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 75.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 153.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 94–95.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 198–199.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 96–97.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 75.
- ↑ The Prince of Wales – The Foundation of Prince William and Prince Harry, princeofwales.gov.uk [dostęp 2020-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-16] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 144–145.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 150.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 194–195.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 193.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 216.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 291–292.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 320.
- ↑ Prince Harry & Meghan Markle’s Charity News – What We Know So Far About Sussex Royal, townandcountrymag.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Sussex Royal foundation is to be wound up Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ For Harry and Meghan, No More ‘Royal’ in Their Brand – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry meets Jon Bon Jovi at Abbey Road Studios – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://people.com/royals/prince-harry-jon-bon-jovi-release-song/
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 77.
- ↑ a b Prince William, Kate Middleton and Prince Harry launch Heads Together videos, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry reveals he suffered panic attacks after Diana’s death, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Opens Up About His 20-Year Mental Struggle, forbes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry discusses mental health as he carries out first engagement since royal announcement | The Independent | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Sport The Royal Family, royal.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 163–164, 306.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 142–143.
- ↑ Prince Harry on first royal duty since talks with Queen – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Nicholl 2018 ↓, s. 103.
- ↑ Prince Harry’s team reaches the North Pole, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 224.
- ↑ Prince Harry and team arrive at South Pole – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Rio 2016 Olympics: Prince Harry Sends Usain Bolt a Challenge Time, time.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 148–149.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 153–155.
- ↑ Prince Harry launches ‘Invictus Games’ for wounded vets, eu.usatoday.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prince Harry announces second invictus games in orlando Invictus Games Foundation, invictusgamesfoundation.org [dostęp 2020-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-02] .
- ↑ Invictus Games Radio Invictus Games Toronto 2017, invictusgames2017.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry, Meghan Markle spotted together at Invictus Games Globalnews.ca, globalnews.ca [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 394.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 316–317.
- ↑ ‘He’s very tortured’: Prince Harry’s growing anger at the press UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 43.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 74–75.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 257–258.
- ↑ This is why Meghan Markle gets compared to Princess Diana – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry says same paparazzi who chased Diana’s car into Paris tunnel took photos of her 'dying in back seat’ | The Independent | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 104–105.
- ↑ Before Meghan Markle, Prince Harry’s Ex Chelsy Davy Also Found the Pressures of Royal Life ‘Difficult’ and ‘Couldn’t Cope’, cheatsheet.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Cressida Bonas Broke Up with Prince Harry, marieclaire.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 134.
- ↑ Prince William, Kate and Harry open official Twitter account, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince William, Kate and Harry open official Instagram account, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Princes William and Harry and Kate Middleton are now verified on Twitter, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry have opened a new Instagram account – see the first post!, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 375.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 191–193.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 329–330.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 336–337.
- ↑ Meghan Markle reveals secret nickname for Prince Harry in touching documentary, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 336.
- ↑ Royal news: Prince Harry addresses Prince William rift rumours for first time, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 304.
- ↑ Royal Baby Archie’s Birth Certificate Explained, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Are Meghan and Harry Keeping Archie’s Godparents a Secret?, cosmopolitan.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle Is in Labor with Royal Baby – Meghan in Labour with First Baby, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle, Prince Harry threaten legal action for paparazzi snaps, eu.usatoday.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Harry and Meghan: News agency apology over ‘drone photos’ of son – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 344, 348.
- ↑ Future of royal patronages uncertain as Prince Harry makes last official appearance as senior royal National Post, nationalpost.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry is stripped of honorary role as patron of England Rugby Union and Rugby League Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle: Which charity patronages are they losing? | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry becomes Patron of the HALO Trust, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry announced as patron of Rhino Conservation Botswana, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Our Patron – WellChild, wellchild.org.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 459.
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry ‘will take a six-week break and head to the US’ before Christmas – The Sun, thesun.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Spokesperson confirms Sussexes spending Christmas in Canada – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 347.
- ↑ Harry and Meghan to step down as senior royals – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 344.
- ↑ How the Duke and Duchess of Sussex will drastically change their relationship with the media – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle step back from royal duties, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s shock news: Members of royal family ‘deeply hurt’, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince William, Charles and the Queen were hurt by Harry and Meghan but vow to make it work, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 346.
- ↑ Prince Harry prolongs stay in the UK while Meghan Markle and baby Archie remain in Canada, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Queen and Prince Harry to hold talks over Sussexes’ future – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan: Queen’s statement in full – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 350.
- ↑ Harry and Meghan: Boris Johnson ‘confident’ over future role – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Trudeau: „Discussions” about Harry and Meghan’s costs – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan drop royal duties and HRH titles – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle lose HRH status, will repay Frogmore Cottage millions, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan: Duke’s speech on his royal future in full – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 356.
- ↑ Prince Harry reunites with Meghan Markle and son Archie as he arrives in Canada – see picture, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan: Where do they get their money? – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Canada to stop paying Harry and Meghan’s security – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan’s royal duties ending 31 March – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan to end use of ‘SussexRoyal’ brand – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ 'Just call me Harry’, prince tells tourism conference in Edinburgh – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan attend London awards ceremony – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 363.
- ↑ Harry and Meghan get standing ovation at Royal Albert Hall – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 367.
- ↑ Duke and Duchess of Sussex make last appearance as working royals – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 371.
- ↑ Harry and Meghan leave Canada as they settle down in Los Angeles – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Trump says Harry and Meghan must pay for security – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 374.
- ↑ What’s next for The Duke and Duchess of Sussex? – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Sussexes say goodbye via their Instagram – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Duke and Duchess of Sussex confirm security will be privately funded – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry: Frogmore Cottage renovation cost repaid – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 290.
- ↑ Harry and Meghan not returning as working members of Royal Family – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Prince Harry Opens Up About Royal Family Step Back: It Was A ‘Toxic’, ‘Difficult’ Environ | HuffPost, huffpost.com [dostęp 2021-02-27] (ang.).
- ↑ Prince Harry: Why he stepped back from royal duties and what the Queen bought Archie for Christmas | UK News | Sky News, sky.com [dostęp 2021-02-27] (ang.).
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20210308108386/meghan-markle-oprah-interview-surprising-revelations/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20210308108212/meghan-markle-prince-harry-oprah-winfrey-interview/
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-56788998/
- ↑ https://www.latimes.com/entertainment-arts/story/2021-04-12/prince-philip-death-meghan-markle-prince-harry-statement
- ↑ https://eu.usatoday.com/story/entertainment/celebrities/2021/04/17/prince-philip-funeral-prince-harry-william-stand-and-sit-apart/7235800002/
- ↑ Prince Harry pictured at Los Angeles airport as he gets flight to London | HELLO!, hellomagazine.com [dostęp 2021-06-29] (ang.).
- ↑ Kate Middleton to reunite with brother-in-law Prince Harry next week – report | HELLO!, hellomagazine.com [dostęp 2021-06-29] (ang.).
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220218133495/prince-harry-does-not-feel-safe-in-the-uk-high-court-case/
- ↑ https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/prince-harry-philip-memorial-service-b2034111.html
- ↑ https://www.dailymail.co.uk/news/article-10663703/Prince-Harry-slammed-missing-Prince-Philips-memorial-service.html
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220414138051/prince-harry-meghan-markle-secret-visit-queen/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220602141344/prince-harry-meghan-markle-leave-children-home-trooping-the-colour/
- ↑ https://www.marieclaire.com/celebrity/queen-harry-meghan-photograph-meeting-lilibet/
- ↑ https://www.elle.com/culture/celebrities/a40485222/prince-charles-emotional-first-meeting-granddaughter-lilibet/
- ↑ https://www.buzzfeednews.com/article/ellievhall/harry-meghan-platinum-jubilee-boo-boos-booed-videos
- ↑ https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/queen-death-meghan-harry-balmoral-b2162696.html
- ↑ https://www.aljazeera.com/news/2022/9/10/king-charles-iii-proclaimed-uk-new-monarch
- ↑ https://www.lbc.co.uk/news/prince-of-wales-tribute-queen-saddest-days-of-my-life/
- ↑ https://www.today.com/news/news/king-charles-extended-olive-branch-harry-meghan-experts-rcna47138
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-62938463
- ↑ Max Foster , Lauren Said-Moorhouse , Prince Edward, Archie and Lilibet granted new royal titles, CNN, 10 marca 2023 [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20221208159096/meghan-markle-prince-harry-docuseries-netflix-synopsis-episode-3/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20221208159088/prince-harry-meghan-markle-netflix-docuseries-episode-1-synopsis/
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-64223264
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-64815383
- ↑ Harry and Meghan to launch new charity named Archewell UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry Announce Archewell Non-Profit, thecut.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle, Prince Harry announce new Archewell foundation, news.com.au [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan to launch charitable organisation named Archewell London Evening Standard, standard.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry’s new website finally unveiled: royal news, hellomagazine.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry shares peek inside new LA home as he takes part in emotional video call, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ Prince Harry reveals how he’s bonding with baby Archie during lockdown, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry spotted in LA delivering food to needy during COVID-19 crisis, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s epic wedding gesture revealed during coronavirus, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-19] (ang.).
- ↑ The Duke and Duchess of Sussex cut ties with four British tabloids – Royal Central, royalcentral.co.uk [dostęp 2020-04-21] (ang.).
- ↑ Finding Freedom: Harry and Meghan and the Making of a Modern Royal Family: Scobie, Omid, Durand, Carolyn: 9780063046108: Amazon.com: Books, amazon.com [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan ‘did not contribute’ to new book Finding Freedom – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry urges US citizens to ‘reject hate speech’ and vote in the presidential election – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Harry and Meghan to make shows with Netflix – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Meghan Markle and Prince Harry pose in official new picture – and it’s adorable, hellomagazine.com [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan sign Spotify podcast deal – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-02-21] (ang.).
- ↑ Prince Harry tells James Corden he left royal life because the UK press was ‘destroying’ his mental health – CNN, cnn.com [dostęp 2021-02-27] .
- ↑ Meghan and Harry interview: I didn’t want to be alive any more, duchess says – BBC News, bbc.com [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle tells Oprah that Kate Middleton made her cry over flowergirls | Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle tells Oprah Winfrey the Royal Family ‘silenced’ her | Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle compares herself to Disney’s The Little Mermaid in Oprah interview | Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2021-03-09] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-57187138
- ↑ https://www.wrmf.com/the-me-you-cant-see-dropped-yesterday-on-netflix/
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-58417074
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220822148890/prince-harry-visibly-upset-new-photos-africa-trip/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220817148523/prince-harry-pictured-africa-following-meghan-markle-birthday/
- ↑ https://www.bbc.com/news/av/uk-63901542
- ↑ https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-63915851
- ↑ https://www.reuters.com/world/uk/harry-meghan-defend-documentary-after-privacy-criticism-2022-12-10/
- ↑ https://nypost.com/2022/12/08/how-much-did-netflix-pay-prince-harry-meghan-markle-for-documentary/
- ↑ https://www.cosmopolitan.com/entertainment/celebs/a40705759/prince-harry-memoir-details-drama-release-date/
- ↑ https://www.theguardian.com/books/2023/jan/04/prince-harry-william-physical-attack-2019-meghan-spare-book
- ↑ https://news.sky.com/story/prince-harry-asked-his-father-not-to-marry-camilla-as-moment-he-was-told-about-his-mothers-car-accident-revealed-in-book-12780602
- ↑ https://www.independent.co.uk/life-style/royal-family/prince-harry-cocaine-spare-drugs-b2256758.html
- ↑ https://people.com/royals/prince-harry-says-kate-middleton-prince-william-told-him-wear-nazi-costume-spare-reports/
- ↑ https://www.telegraph.co.uk/royal-family/2023/01/05/prince-harry-william-begged-charles-not-marry-camilla/
- ↑ Princess Diana dies in a car crash – HISTORY, history.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s ‘deep wounds of his mother’s death have never healed,’ royal author claims Fox News, foxnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry Opens Up About Princess Diana’s Death Reader’s Digest, rd.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry says Princess Diana’s death is ‘a wound that festers’, today.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry: ‘My mother’s death is wound that festers’ UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry ‘very glad’ to walk behind Diana’s coffin – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Diana’s footsteps in fight against landmines UK news The Guardian, theguardian.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Princess Diana’s footsteps by walking through minefield on royal tour | The Independent | The Independent, independent.co.uk [dostęp 2021-05-01] (ang.).
- ↑ Prince Harry walks in mother Diana’s footsteps on Angola visit, nbcnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry follows in Princess Diana’s footsteps at AIDS conference GMA, goodmorningamerica.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Princess Diana’s Sisters Attend Baby Archie’s Christening, harpersbazaar.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Royal bond: The tragic similarity Prince Harry and Doria Ragland share Royal News Express.co.uk, express.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Doria Ragland a mother-figure for Prince Harry in Diana’s absence Tatler, tatler.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Meghan Markle’s father Thomas won’t be at royal wedding – CNN, edition.cnn.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Meghan Markle’s dad accused of staging photos for paparazzi – ABC News, abcnews.go.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle’s dad claims he lied to Prince Harry, hung up on him – ABC News, abcnews.go.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle’s Father Shares Alleged Letter From the Duchess E! News, eonline.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan accuses Mail newspapers of ‘untrue’ stories – court papers – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Thomas Markle: Meghan and Harry ‘cheapening’ royals – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://www.dailymail.co.uk/news/article-11520349/Megflix-Inside-Ashleigh-Hale-Samantha-Meghan-Markles-relationship-wedding-invitations.html
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 44.
- ↑ Prince Harry and Chelsy Davy end their seven-year relationship, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Chelsy Davy reunited on secret night out, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Chelsy Davy announces end of relationship to Prince Harry on Facebook – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 195–196.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 220.
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 129, 135, 138–139.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 237–238.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 249–250.
- ↑ Prince Harry naked pictures: His rumoured love interest Cressida Bonas supports him, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Nicholl 2018 ↓, s. 155.
- ↑ Prince Harry and Cressida Bonas split, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Cressida Bonas in ‘amicable split’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 87.
- ↑ Prince Harry secretly dating Suits star Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meet Prince Harry’s girlfriend Meghan Markle’s family, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 37, 45.
- ↑ Is this the woman who introduced Prince Harry to new love Meghan Markle?, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 329.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 155.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 94–95.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 368–369–374, 405.
- ↑ Prince Harry issues heartfelt statement for girlfriend Meghan Markle’s privacy, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry confirms his relationship with Meghan Markle with a heartfelt statement, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 107.
- ↑ Prince William in support of Prince Harry and Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markel pictured together for first time, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 119.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 137–139.
- ↑ Meghan Markle Vanity Fair interview: The Suits star opens up about her relationship with Prince Harry for the first time, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 149–150.
- ↑ Prince Harry joined by Meghan Markle at Invictus Games opening ceremony, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 151.
- ↑ Meghan Markle makes graceful royal debut, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 404.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 166.
- ↑ Clarence House confirms Prince Harry & Meghan Markle are engaged, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 167.
- ↑ Meghan Markle’s parents release statement following Prince Harry engagement, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle engagement photocall, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry says Princess Diana and Meghan Markle would have been ‘thick as thieves’, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry designed Meghan Markle’s engagement ring, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry & Meghan Markle rewrite royal rule book during first official outing in Nottingham, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 406.
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s official engagement portraits have been released – see them here, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Queen gives formal consent to the marriage of Prince Harry and Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 165.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 206–214.
- ↑ Kensington Palace responds to reports that Thomas Markle will not attend royal wedding, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 212.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 214.
- ↑ Meghan Markle releases statement regarding father Thomas Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 215–216.
- ↑ Palace confirms Prince Charles will walk Meghan Markle down the aisle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 407.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 229.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 227, 235.
- ↑ Celebrities and the public react to Bishop Michael Curry’s royal wedding sermon, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Lady Jane Fellowes’ emotional reading at Prince Harry’s wedding, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 224, 234.
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 230–231.
- ↑ a b Prince Harry and Meghan Markle delight crowds with royal kiss, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s wedding was third most watched, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Inside Prince Harry and Meghan’s wedding evening reception: all the details, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 236–238.
- ↑ Royal wedding: all the official photographs of Prince Harry and Meghan Markle, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle to move into renovated Kensington Palace apartment, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 260–261.
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle expecting first baby!, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle will not live at Kensington Palace next to William and Kate – find out why, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry and Meghan Markle’s renovation plans for Frogmore Cottage revealed, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 303–304.
- ↑ Duchess of Sussex gives birth to baby boy on Monday 6 May, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan Markle’s official occupation and title revealed in Archie’s birth certificate, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ WATCH IN FULL: Prince Harry’s first speech as baby SON is born, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Why Archie Harrison has a different surname than Prince Harry and Meghan, hellomagazine.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Meghan: Duchess of Sussex tells of miscarriage ‘pain and grief’ – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Meghan Markle opens up about her „unbearable grief” after a miscarriage in the summer – CBS News, cbsnews.com [dostęp 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Meghan Markle talks about her grief over miscarriage in NYT article Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2020-11-27] (ang.).
- ↑ Meghan Markle pregnant: Duke and Duchess of Sussex share bump photo – LIVE UPDATES, hellomagazine.com [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ Meghan Markle Pregnant, Expecting 2nd Child With Prince Harry, usmagazine.com [dostęp 2021-02-15] (ang.).
- ↑ Szczery wywiad Meghan i Harry’ego: miałam myśli samobójcze, nie chcieli mi pomóc, OnetKobieta, 8 marca 2021 [dostęp 2021-04-13] (pol.).
- ↑ Lilibet Diana Mountbatten-Windsor: Meghan and Harry welcome baby daughter to the world, telegraph.co.uk [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ Prince Harry, Meghan Markle welcome baby girl Lilibet ‘Lili’ Diana Mountbatten-Windsor – ABC7 New York, abc7ny.com [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ Meghan Markle gives birth to daughter Lilibet, her second child with Prince Harry – CBS News, cbsnews.com [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ Meghan and Harry welcome second child, Lilibet ‘Lili’ Diana, kktv.com [dostęp 2021-06-09] (ang.).
- ↑ https://www.theguardian.com/uk-news/2022/sep/08/harry-and-meghans-children-become-prince-archie-and-princess-lilibet
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 45–46.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 114, 151–153.
- ↑ Prince Harry: Wild child turned war hero – Reuters, reuters.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Nicholl 2018 ↓, s. 40–41.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 88–91.
- ↑ Prince Harry apologizes for Nazi costume – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ a b Scobie i Durand 2021 ↓, s. 46.
- ↑ Prince Harry faces outcry at Nazi outfit – Telegraph, telegraph.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The Sun shows Prince Harry wearing Nazi uniform – ABC News (Australian Broadcasting Corporation), abc.net.au [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ I’m sorry for wearing Nazi swastika, says Prince Harry The Times, thetimes.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://www.cosmopolitan.com/uk/reports/a42188621/prince-harry-nazi-uniform/
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 201–202.
- ↑ Harry 2023 ↓, s. 202–203.
- ↑ Photos of naked Prince Harry surface in Las Vegas – CNN, cnn.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Prince Harry attends awards after Vegas controversy – BBC News, bbc.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ Prince Harry’s wild night in Las Vegas The Times, thetimes.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ http://edition.cnn.com/2012/08/22/opinion/britain-harry-press-jobson/.
- ↑ Prince Harry naked photos prompted palace call to PCC – BBC News, bbc.co.uk [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ The most controversial royal marriages and couples – Insider, insider.com [dostęp 2020-04-12] .
- ↑ Scobie i Durand 2021 ↓, s. 12, 94–95, 100–101, 104.
- ↑ Meghan Markle’s steamy ‘Suits’ sex scenes were hidden from Queen Elizabeth, says Princess Diana’s biographer Fox News, foxnews.com [dostęp 2020-04-12] (ang.).
- ↑ https://www.bbc.com/news/explainers-56281444
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220830149602/meghan-markle-hopeful-royal-reunion-prince-harry-charles/
- ↑ https://www.hellomagazine.com/royalty/20220829149536/meghan-markle-claims-prince-harry-lost-father-prince-charles/
- ↑ https://www.cbc.ca/news/entertainment/harry-meghan-docuseries-takeaways-1.6677749
- ↑ https://www.bbc.com/news/uk-63922657
- ↑ Simon Perry , Ellen Tumposky , Prince Harry Gets Medal as Chelsy Cheers Him On, people.com, 5 maja 2008 [dostęp 2010-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-30] (ang.).
- ↑ Prince Harry, Meghan Markle’s biography ‘Finding Freedom’ set for August release, Entertainment News wionews.com, wionews.com [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ Meghan Markle wants ‘Finding Freedom’ book released NOW Daily Mail Online, dailymail.co.uk [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ a b Decyzja Elżbiety II o nadaniu tytułów (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Katie Nicholl , Harry. Biografia, Wydawnictwo Prószyński Media Sp. z o.o., 2018, ISBN 978-83-8123-232-6 .
- Omid Scobie , Carolyn Durand , Harry i Meghan. Chcemy być wolni, Wydawnictwo Znak, 2021, ISBN 978-83-240-7929-2 .
- Harry, Ten drugi, Miłosz Biedrzycki i inni, Wydawnictwo Marginesy, 2023, ISBN 978-83-67510-65-3 .