Henryk Ciszkiewicz

Henryk Fortunat Ciszkiewicz

major lekarz
Data i miejsce urodzenia	1 czerwca 1896 Warszawa
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1919–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Instytutu Chirurgii Urazowej
Stanowiska	zastępca kierownika instytutu
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-ukraińska kampania wrześniowa
Odznaczenia

Henryk Ciszkiewicz i jego kolega Błaszczyk (imię nieznane). Lwów 1919

Henryk Fortunat Ciszkiewicz (ur. 1 czerwca 1896 w Warszawie, zm. kwiecień 1940) – major lekarz Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, chirurg, z zamiłowania entomolog.

Życiorys

Urodził się 1 czerwca 1896 w Warszawie, w rodzinie Konstantego, profesora gimnazjum, i Heleny z Adamkowiczów. Ukończył Gimnazjum Wojciecha Górskiego. Wybuch I wojny światowej zastał go w okolicach Witebska. Nie mógł wrócić do Warszawy, więc jako młody maturzysta postanowił kontynuować naukę. Najpierw wstąpił na Wydział Przyrodniczy Uniwersytetu w Moskwie, po czym przeniósł się na Wydział Lekarski. Studia przerwało wcielenie do wojska rosyjskiego. Służył w studenckim batalionie w Carycynie nad Wołgą. Następnie skierowano go do 2 Peterhofskiej szkoły podchorążych, którą ukończył w lutym 1917 roku. Służył w I Korpusie Polskim, potem w Legii Podchorążych przemianowanej na Kompanię Junkierską W 1919 roku walczył w wojnie polsko-ukraińskiej, a po jej zakończeniu kontynuował naukę w Szkole Podchorążych Sanitarnych, a następnie wstąpił do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej. Równocześnie rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, w 1924 roku obronił pracę doktorską. Pozostał zawodowym wojskowym. Początkowo służył w Centralnym Składzie Amunicji nr. 2, następnie w szpitalu wojskowym w Ciechocinku, na stanowisku starszego ordynatora w 1 Szpitalu Okręgowym w Warszawie oraz w 9 Szpitalu Okręgowym w Brześciu. 12 marca 1933 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1933 i 10. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy. Od 1936 pełnił służbę w Instytucie Chirurgii Urazowej w Warszawie. W marcu 1939 na stanowisku zastępcy kierownika instytutu.

Podczas kampanii wrześniowej został komendantem szpitali polowych w Brześciu nad Bugiem. Dostał się do sowieckiej niewoli i przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Dorobek naukowy

Z zamiłowania był entomologiem, należał do członków Zarządu Głównego Polskiego Związku Entomologicznego. Przedmiotem jego badań były chrząszcze, pozostawił pięć prac o tematyce koleopterologicznej, opublikowano je w 1923, 1925, 1929, 1930 i 1936 na łamach Polskiego Pisma Entomologicznego. Zgromadził zbiór 6 tysięcy chrząszczy, który w roku 1948 jego bliscy przekazali Polskiemu Muzeum Zoologicznemu.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi – 25 maja 1939 „za zasługi w służbie wojskowej”
• Medal Niepodległości – 3 czerwca 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Medal Zwycięstwa

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
• zbrodnia katyńska

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Gabriel Brzęk, Straty wśród zoologów polskich w następstwie II wojny światowej, „Analecta. Studia i materiały z dziejów nauki” 6/2 (12) (1997) s. 180–181 (mylnie jako Cieszkiewicz).
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 105. ISBN 83-01-00656-0.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

• Publikacje Henryka Ciszkiewicza w bibliotece Polona