Henryk Młody Król
Henryk Plantagenet, zwany "Młodym Królem" (the Young King, ur. 28 lutego 1155, zm. 11 czerwca 1183 w zamku Martel w Turenii), drugi z pięciu synów Henryka II Plantageneta, króla Anglii, księcia Normandii i hrabiego Andegawenii, oraz Eleonory, dziedziczki księstwa Akwitanii.
Został ochrzczony w opactwie Westminster przez Teobalda, arcybiskupa Canterbury.
Wychowywał się pod okiem arcybiskupa Canterbury Thomasa Becketa. Został koronowany na króla Anglii jeszcze za życia ojca 14 czerwca 1170 r. przez arcybiskupa Yorku, wbrew woli papieża. Młodszy Henryk został też współrządcą w Andegawenii. Z tym wydarzeniem związana jest historia jaka wydarzyła się na uczcie po koronacji młodego Henryka, podczas której świeżo ukoronowanemu królowi usługiwał jego ojciec. Henryk II powiedział mu wtedy, że to wielki i rzadki honor być obsługiwanym przez króla. Młody Henryk odpowiedział na to, że jest stosowne aby syn hrabiego obsługiwał na syna króla.
Nie jest do końca jasne, kiedy Henryk został pasowany na rycerza. Jeden z korespondentów Becketa twierdzi, że Henryk został pasowany przez swojego ojca przez koronacją. Z kolei biograf Williama Marshala pisze, że młody król został pasowany właśnie przez Marshala podczas rebelii 1173 r.
Henryk został wprawdzie ukoronowany, ale nigdy nie posiadał realnej władzy i nie jest wymieniany w poczcie królów Anglii. Przydomek "Młody Król" nadano mu, aby odróżnić go od jego bratanka, króla Henryka III. Ten brak realnej władzy nie podobał się Henrykowi. Kiedy więc dowiedział się o zamiarze swojego ojca oddania Andegawenii najmłodszemu bratu Henryka, Janowi, Henryk sprzymierzył się z niezadowolonymi baronami, królem Francji Ludwikiem VII Młodym, królem Szkocji Wilhelmem Lwem, hrabią Flandrii Filipem, hrabią Blois Tybaldem Dobrym i hrabią Boulogne Mateuszem II.
Rebelia rozpoczęła się w 1173 r. od ataku hrabiów Flandrii i Blois na Normandię. Henryk wywołał rewoltę w Andegawenii, Robert de Beaumont, 3. hrabia Leicester na czele flamandzkich najemników zaatakował południową Anglię, zaś na północy uderzył Wilhelm Lew. Szkoci zostali jednak odparci, a powracające z północy wojska pokonały hrabiego Leicester. Wiosną 1174 r. Szkoci zaatakowali ponownie. Tymczasem Henryk II uporał się z problemami na kontynencie i 8 czerwca wylądował w Anglii. Szybkim marszem ruszył na północ, zaskakując Szkotów i biorąc Wilhelma Lwa do niewoli. Po 18 miesiącach rebelia zakończyła się i Henryk ukorzył się przed swoim ojcem. Ten pozostawił mu współwładztwo Andegawenii.
2 listopada 1160 r. został zaręczony a 27 sierpnia 1172 r. w katedrze w Winchesterze, poślubił Małgorzatę (1158 - 1197), córkę Ludwika VII Młodego, króla Francji, oraz Konstancji, córki Alfonsa VII Imperatora, króla Kastylii i Leónu. Henryk i Małgorzata mieli razem jednego syna:
- Wilhelm (19 - 22 czerwca 1177)
Małżeństwo to zostało zaaranżowane przez Henryka II, który uzyskał dzięki temu kontrolę nad posagiem Małgorzaty, ważnym strategicznie hrabstwem Vexin, położonym między Normandią a Île-de-France. Małżeństwo to, początkowo dość zgodne, zaczęło się psuć po śmierci Wilhelma. Najprawdopodobniej ciężki poród spowodował, że Małgorzata stała się bezpłodna. W każdym razie nie miała dzieci ani z Henrykiem, ani ze swoim drugim mężem. W 1182 r. mąż oskarżył ją o romans ze słynnym rycerzem Williamem Marshalem, oddalił ją i wygnał do Francji. Marshal został wydalony z dworu. Rycerz chciał dowodzić swojej niewinności poprzez sąd boży, ale nie pozwolono mu na to.
Skłócony z ojcem uciekł w 1180 r. na dwór króla Ludwika VII. Ludwik zmarł w tym samym roku i jego następcą został jego syn, Filip II. Podczas koronacji Filipa 1 listopada 1180 r. Henryk szedł w orszaku koronacyjnym niosąc królewską koronę. Później został mianowany przez Filipa honorowym szeneszalem Królestwa Francji.
Henryk zmarł na dyzenterię w 1183 r., podczas kolejnej rebelii przeciwko ojcu. Podczas kampanii w Limousin splądrował okoliczne klasztory, aby opłacić swoich najemników. Na początku czerwca pojawiły się pierwsze objawy dyzenterii. Coraz bardziej osłabionego Henryka przewieziono do zamku Martel. 7 czerwca stało się jasne, że król wkrótce umże. Henryk przyjął ostatnie namaszczenie i wyspowiadał się. Jako pokutę za bunt przeciwko ojcu leżał nago na posadzce przez krzyżem. Swój strój zapisał Marshalowi, który miał go zawieźć do Jerozolimy i złożyć u stóp Grobu Świętego. Leżąc na łożu śmierci Henryk chciał zobaczyć się z ojcem, ale ten, obawiając się podstępu, odmówił (po śmierci syna Henryk II powiedział: Kosztował mnie sporo zdrowia, ale żałuję, że nie będzie kosztował mnie więcej). Młody król został pochowany w katerze w Rouen. Po przeciwnej stronie ołtarza znajduje się grób młodszego brata Henryka, Ryszarda, z którym Henryk często się kłócił. Niedaleko spoczywa również Rotrou, arcybiskup Rouen, który udzielał ślubu Henrykowi i Małgorzacie.
Henryk cieszył się sławą znakomitego rycerza. Uwielbiał stawać w turniejach. Podobno nie opuścił żadnego turnieju, jaki w latach 1175-1182 organizowany był w północnej Francji. Zyskiwało mu to sporą popularność w społeczeństwie. Trubadur Bertran de Born opisywał Henryka jako najlepszego króla jaki kiedykolwiek wziął tarczę, najdzielniejszego i najlepszego jaki brał udział w turniejach. Od czasów Rolanda, a nawet w czasach wcześniejszych, nie widziano rycerza tak utalentowanego, tak wyszkolonego, którego sława obiegłaby cały świat. Nawet gdyby Roland powrócił, nawet gdyby przeszukać cały świat od rzeki Nil i wschodu słońca, nie znalezionoby lepszego rycerza. Były kapelan Henryka, Gerwazy z Tilbury, powiedział, że jego śmierć była końcem wszystkiego co rycerskie.
Współczesna historiografia ocenia Młodego Króla zdecydowanie bardziej surowo. Historyk W. L. Warren napisał: Młody Henryk był jedynym członkiem swojej rodziny, który cieszył się sympatią za swojego życia. Jest również prawdą, że był jednym Plantagenetem, który nie dał żadnych świadectw zdolności politycznych, umiejętności wojskowych lub chociażby zwykłej inteligencji. W innej książce napisano: Henryk był łaskawy, życzliwy, uprzejmy, rycerski, pełen hojności i wspaniałomyślności. Niestety, był również powierzchowny, próżny, niedbały, głupi, niekompetentny, rozrzutny i nieodpowiedzialny.