Hermanis Buduls
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
lekarz psychiatra, profesor |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Rodzice |
Mikels Buduls (ojciec) |
| Małżeństwo |
Marta Jursons (żona) |
| Dzieci |
Leonids Buldus (syn) |
| Odznaczenia | |
| |
Hermanis Buduls (ur. 16 listopada 1882 w Jaunpiebalgas (Jaunmigļos), zm. 10 listopada 1954 w Wiesloch) – łotewski lekarz psychiatra, profesor Uniwersytetu Łotwy, autor pierwszego podręcznika psychiatrii w języku łotewskim.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Miķeļsa Budulsa i jego żony Liene, z domu Palders. Po ukończeniu Gimnazjum Miejskiego w Rydze rozpoczął w 1905 roku studia medyczne na Uniwersytecie w Dorpacie, studia ukończył w 1911 roku. Od 1912 pracował w klinice Władimira Cziża. W 1914 roku przedstawił rozprawę na stopień doktora medycyny, dotyczącą porównawczej psychologii rasowej. W 1914 roku odbył staż w klinice Charité kierowanej wówczas przez Karla Bonhoeffera. Po wybuchu I wojny światowej pracował w szpitalach wojskowych w Petersburgu, Mińsku i Smoleńsku. Od 1919 dyrektor szpitala psychiatrycznego Sarkankalna w Rydze. Od 1920 wykładał jako docent, a od 1924 jako profesor psychiatrii na Uniwersytecie Łotwy. Jego asystentami byli Miķelis Kazaks, Ansis Karps, Nikolajs Jerums, Verners Kraulis, Hermanis Saltups i Jānis Vilde[1].
Buduls był zwolennikiem eugeniki i wspólnie z Kraulisem proponował w latach 30. rozwiązania eugeniczne. Podczas niemieckiej okupacji Rygi starał się uchronić pacjentów szpitala psychiatrycznego przed eksterminacją. W lutym 1942 roku został zwolniony ze stanowiska, a chorzy psychicznie pacjenci zostali wymordowani.
W 1944 roku Buduls w obliczu okupacji radzieckiej Buduls wraz z rodziną uciekł do Niemiec. Od lipca 1949 roku z ramienia Międzynarodowej Organizacji Uchodźców pracował w zakładzie opiekuńczym i leczniczym Wiesloch koło Heidelbergu. Zmarł w 1954 roku i został pochowany na szpitalnym cmentarzu.
Był autorem biografii Jānisa Poruksa, którego leczył w klinice w Dorpacie.
Odznaczony Orderem Trzech Gwiazd III klasy[2].
Z małżeństwa z Martą Jursons (1918) urodziło się dwóch synów: Leonids (1920) i Ervīns (1923). Rodzina Budulsa utworzyła fundusz stypendialny jego imienia[3].
W 1993 roku w Rydze odsłonięto pamiątkową tablicę pod adresem Blaumaņa ielā 12a[2].
Wybrane prace[edytuj | edytuj kod]
- Laulība un cilvēka dzīves mērķis: bioloģisks un ētisks apcerējums. Rīga: Ed. Zirģelis, 1909
- Cilvēka nervi, viņu būve un normālās darbibas. Rīga: RLB, 1910
- Poruku Jānis savas garīgās dzīves krēslainās dienās. Rīga: J. Rozes apgāds, 1911
- Nervu veselības kopšana. Rīga: Ed. Zirģelis, 1912
- К сравнительной расовой психиатрии: диссертация на степень доктора медицины. Юрьев: Э. Бергман, 1914
- Beitrag zur vergleichenden Rassenpsychiatrie[4]. 1915
- Par alkoholismu. Rīga: RPD Žūpības apkarošanas komis, 1923
- Psīchiatrija, vispārīgā daļa. Rīga: Valters un Rapa, 1924
- Poruka dvēseles noskaņas krēslainās dienās. Rīga: J. Rozes apgādībā, 1925
- Psīchiatrija: speciālā daļa. Rīga: Valters un Rapa, 1929
- Nervu veselības kopšanas skolas gados. Rīga: Izdevis A. Gulbis, 1931
- Schutzpockenimpfung und progressive Paralyse. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 100, s. 75–84, 1933
- Rases labdzimtība. Jaunākas Ziņas, Nr. 125, s. 4, 1936
- Ueber die Auswirkung der Paralysebehandlung mit Malaria. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 104, s. 168–176, 1936
- Latvijas galvas pilsētas Rīgas Sarkankalna slimnīcas vēsture. Rīga: Pilsētas valdes izdevums, 1938
- Veseliga dzīve: cilvēka organisma uzbūve un kopšana. Stockholm: Daugava, 1950
- Cilvēks dzīves spogulī. Stockholm: Daugava, 1954
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-11)].
- ↑ a b Buduls, Hermanis. [dostęp 2016-10-09].
- ↑ Buduļu ģimenes stipendija. Nodibinājums Vītolu Fonds. [dostęp 2016-10-09].
- ↑ H. Budul, Beitrag zur vergleichenden Rassenpsychiatrie. (Auszug aus den Untersuchungsergebnissen einer Dissertation [russisch])., „Monatsschrift für Psychiatrie und Neurologie”, 37 (3), 1915, s. 199–204, DOI: 10.1159/000190998.