Historia architektury

Historia architektury – nauka opisująca estetyczny i techniczny rozwój architektury, a także budownictwa od początków ludzkiej działalności budowlanej do chwili obecnej. Historia architektury zajmuje się także związkami architektury z rozwojem techniki, czynnikami klimatycznymi, ekonomicznymi, socjologicznymi oraz polityczno-ideologicznymi i religijnymi.

Najczęstszym ujęciem historii architektury związanej z europejskim, okcydentalnym kręgiem kulturowym aż do wieku XIX jest periodyzacja posługująca się podziałem na epoki stylistyczne. Według takiego podziału cała działalność budowlana danego okresu i terytorium może być scharakteryzowana i opisana przy pomocy skodyfikowanych cech stylistycznych.

Historykami architektury są zwykle osoby z wykształceniem z dziedziny architektury lub historii sztuki.

Architektura starożytnego Rzymu: Panteon w Rzymie

Romanizm: Katedra w Moguncji (z elementami gotyckimi)

Barok: Kościół św. św. Piotra i Pawła w Krakowie

Neogotyk: Heinrich von Ferstel, Kościół Wotywny w Wiedniu

Architektura art déco inspirowana architekturą polską. Polski pawilon w Paryżu, 1925 (Józef Czajkowski)

Architektura modernizmu. Szklany Dom (Maison de Verre) w Paryżu, 1931 (Pierre Chareau)

Architektura islamu: Błękitny Meczet w Stambule

Architektura Afryki: Wielkie Zimbabwe

Podstawowe epoki i style architektoniczne w europejskim, okcydentalnym kręgu kulturowym

Architektura prehistoryczna

• sztuka prehistoryczna

Architektura starożytna

• starożytny Egipt
• starożytna Mezopotamia
• starożytna Persja
• sztuka egejska
  • sztuka cykladzka
  • sztuka kreteńska
  • sztuka helladzka (sztuka mykeńska)
• architektura klasyczna
  • Grecja starożytna
    • okres archaiczny – od 1200 p.n.e. do 480 p.n.e.
    • okres klasyczny – od 480 p.n.e. do 323 p.n.e.
    • okres hellenistyczny – od 323 p.n.e. do 30 p.n.e.
  • Rzym starożytny

Architektura średniowiecza

• wczesne chrześcijaństwo
  • architektura koptyjska
• Bizancjum
• okres przedromański
• romanizm
• gotyk

Architektura nowożytna

• architektura renesansu
• architektura baroku
  • rokoko
• architektura klasycystyczna

Architektura XIX w.

• historyzm
  • neoromanizm
  • neogotyk
  • neorenesans
  • neobarok
  • eklektyzm
  • neomauretanizm
  • styl arkadowy
  • styl narodowy
• szkoła chicagowska
• architektura secesji

Architektura XX i XXI w.

• modernizm (funkcjonalizm)
  • futuryzm (Antonio Sant’Elia)
  • neoplastycyzm (abstrakcja geometryczna) (Gerrit Rietveld)
  • puryzm (skrajny funkcjonalizm) (Le Corbusier)
  • wczesny modernizm
  • ekspresjonizm
  • konstruktywizm
  • styl międzynarodowy
  • styl okrętowy (Bohdan Damięcki)
  • architektura organiczna
  • późny i krytyczny modernizm
  • brutalizm
  • modernizm w Polsce (polski corbusieryzm)
  • poetycki funkcjonalizm (Jacobus Johannes Pieter Oud)
  • romantyczny funkcjonalizm (Jerzy Woyzbun)
  • zmodernizowany klasycyzm (Aleksander Kodelski)
• tradycjonalistyczna architektura XX wieku
• postmodernizm
  • high-tech
  • dekonstruktywizm
  • neomodernizm

Architektura innych rejonów świata

• architektura islamu
• architektura Indii
• architektura Dalekiego Wschodu
  • sztuka chińska
  • architektura Japonii
  • sztuka Korei
  • sztuka Tybetu
  • sztuka mongolska
• architektura Afryki
  • sztuka afrykańska
• architektura prekolumbijskiej Ameryki
  • sztuka Mezoameryki
    • sztuka Olmeków
    • sztuka Tolteków
    • sztuka Azteków
    • sztuka Zapoteków i Mixteków
    • sztuka Totonaków
    • sztuka Majów
  • kultury andyjskie
    • sztuka Inków