Horizon Zero Dawn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Horizon Zero Dawn
Ilustracja
Logo gry
Producent

Guerrilla Games

Wydawca

Sony Computer Entertainment

Dystrybutor

Sony Computer Entertainment Polska

Seria gier

Horizon

Reżyser

Mathijs de Jonge

Artysta

Jan Bart van Beek

Scenarzysta

John Gonzalez

Kompozytor

Joris de Man, The Flight, Niels van der Leest

Licencja

komercyjna

Silnik

Decima

Wersja

PS4: 1.54[1]
PC: 1.11.2[2]

Data wydania

PlayStation 4
NTSC: 28 lutego 2017
PAL:1 marca 2017
Windows:
7 sierpnia 2020

Gatunek

fabularna gra akcji

Tryby gry

gra jednoosobowa

Kategorie wiekowe

ESRB: Teen[3]
PEGI: 16[4]
USK: 12

Język

m.in. polski, angielski

Wymagania sprzętowe
Platforma

PlayStation 4, Microsoft Windows

Nośniki

Blu-ray, dystrybucja cyfrowa

Kontrolery

DualShock 4, klawiatura i mysz

Strona internetowa

Horizon: Zero Dawn – fabularna gra akcji stworzona przez studio Guerrilla Games, a wydana przez Sony Interactive Entertainment 28 lutego 2017 roku na konsoli PlayStation 4. Gracz wciela się w Aloy, łowczynię żyjącą w świecie opanowanym przez maszyny, próbującą poznać swoją przeszłość. Do dyspozycji gracza oddano włócznię, bronie dystansowe oraz możliwość skradania się. Drzewko rozwoju zapewnia dostęp do nowych umiejętności i premii. Gracz może przemierzać otwarty świat, w którym odkrywa nowe lokacje i może wykonywać zadania poboczne. W 2020 roku gra udostępniona została na komputery osobiste z systemem operacyjnym Microsoft Windows.

Horizon: Zero Dawn jest pierwszą nową marką Guerrilla Games od czasu wydanego w 2004 roku Killzone, a zarazem pierwszą grą fabularną studia. Prace nad nią rozpoczęły się w 2011 roku, po ukończeniu Killzone 3. Według jej reżysera, Mathijsa de Jongego, był to najbardziej ryzykowny z projektów, jakie mogli w tamtym czasie zrealizować. Gra stworzona została na odpowiednio zmodyfikowanym silniku Decima opracowanym na potrzeby Killzone: Shadow Fall. Ponieważ akcja osadzona jest w postapokaliptycznym świecie, podczas prac nad grą twórcy konsultowali się z antropologami, chcąc nadać mu bardziej realistyczny charakter. Ścieżka dźwiękowa napisana została przez Jorisa de Mana we współpracy z zespołem The Flight.

Gra chwalona była przez recenzentów za otwarty świat, fabułę, oprawę techniczną, walkę, stylistykę i grę aktorską Ashly Burch, obiektem pewnej krytyki były jednak dialogi, walka w zwarciu oraz modele postaci. Horizon: Zero Dawn zdobyło liczne tytuły gry roku, a do lutego 2022 roku sprzedano ponad 20 milionów egzemplarzy, co czyni ją jedną z najlepiej sprzedających się gier w historii PlayStation 4. W listopadzie 2017 roku ukazał się dodatek do gry zatytułowany The Frozen Wilds, a miesiąc później Horizon: Zero Dawn – Edycja kompletna, zawierająca grę wraz z rozszerzeniem oraz cyfrowymi dodatkami. 18 lutego 2022 na PlayStation 4 i PlayStation 5 premierę miała kontynuacja, Horizon Forbidden West. W produkcji znajduje się serial na podstawie gry tworzony dla Netfliksa.

Rozgrywka[edytuj | edytuj kod]

Horizon: Zero Dawn to fabularna gra akcji z perspektywą trzeciej osoby[5][6]. Gracz steruje Aloy, wojowniczką przemierzającą postapokaliptyczną krainę rządzoną przez mechaniczne stworzenia[7][8]. Aloy może likwidować przeciwników na różne sposoby, w tym zastawiając na nich pułapki, strzelając do nich z łuku albo używając włóczni czy materiałów wybuchowych[9][10][11][12]. Części zabitych maszyn, w tym przede wszystkim elektronika i metal, służą zarówno jako waluta, jak i do wytwarzania przedmiotów, takich jak amunicja, torby na zasoby, kołczany, antidota, pułapki czy mikstury regenerujące zdrowie oraz wytrzymałość[9][13][14]. Bronie wyposażone są w miejsca na ulepszenia, które zwiększają zadawane obrażenia[15]. Aloy nosi fokus, niewielkie urządzenie rzeczywistości rozszerzonej, które pozwala skanować otoczenie i maszyny, żeby znaleźć ich położenie, słabe strony, poziom i komponenty, jakie otrzyma za ich pokonanie[16][8]. Maszyny stosują taktyki zarówno ofensywne, jak i defensywne, a w zależności od sytuacji, atakują albo bezpośrednio, albo – jeśli są w nie wyposażone – za pomocą pocisków. Niektóre maszyny – zarówno naziemne, jak i latające – poruszają się w stadach. O ile Aloy nie użyje na nich narzędzia do dominacji, maszyny nie walczą ze sobą. Aloy walczy również z ludźmi, takimi jak bandyci i kultyści znani jako Zaćmienie[17].

Żeby uniknąć ciosów, może używać uników, odtaczania się albo sprintu[18], z kolei przyczajenie się w wysokiej trawie i zaatakowanie niespodziewającego się przeciwnika może go natychmiast wyeliminować[9]. Do cichego eliminowania wrogów służy również pływanie i ukrywanie się pod wodą, pozwalające też dostać się w niedostępne inaczej miejsca. Za pomocą narzędzia do dominacji Aloy może hakować określone maszyny, część z nich następnie wykorzystać jako tymczasowe wierzchowce[12][19], a kolejne nadające się do zdominowania maszyny odblokowują się po ukończeniu ruin znanych jako „kotły”[20]. Drzewko umiejętności podzielone jest na trzy kategorie: „Tropicielka” – umiejętności rozwijające skradanie; „Wojowniczka” – umiejętności zwiększające efektywność w walce oraz „Karmicielka” – umiejętności doskonalące leczenie i zbieranie surowców[21]. Żeby osiągnąć kolejny poziom, Aloy zdobywa punkty doświadczenia za zabijanie przeciwników i wykonywanie zadań[22]. Ulepszenia w każdej kategorii drzewka zwiększają biegłość w posługiwaniu się umiejętnościami, np. „Tropicielka” pozwala wykonywać ciche eliminacje, „Wojowniczka” celować z łuku w zwolnionym tempie, a „Karmicielka” zwiększa pojemność torby na przedmioty lecznicze[23][24]. W The Frozen Wilds wprowadzono czwarte drzewko, „Podróżniczka”, pozwalające m.in. atakować przeciwników po zeskoczeniu z wierzchowca[25]. W grze zaimplementowany został system dnia i nocy oraz dynamicznie zmieniającej się pogody[13][26][27].

Mapa świata gry podzielona jest na obszary leśne, dżunglowe, pustynne i górskie[28][20]. Tereny górskie przemierza się za pomocą parkouru[29] oraz umieszczonych w świecie lin do wspinaczki[30]. W świecie natrafić można również na niebezpieczne obszary, zamieszkiwane przez spaczone maszyny wykazujące się większą agresją[12]. W celu odkrycia większych połaci mapy, Aloy musi wspiąć się na żyrafa i zdominować go[31]. W grze znajduje się dwadzieścia pięć rodzajów maszyn[32]. Po odkryciu ognisk możliwe jest zapisywanie stanu gry oraz szybka podróż[21]. W ramach głównego wątku fabularnego Aloy przemierza cały świat gry, z kolei zadania poboczne koncentrują się na poszczególnych klanach i ich terenach[33]. W ramach zadań pobocznych Aloy proszona jest np. o zebranie surowców, uratowanie postaci niezależnych, rozwiązanie zagadek, przejęcie kontroli nad obozem bandytów, wyeliminowanie przestępców i trudniejszych maszyn, wykonanie prób na terenach łowieckich czy zdobycie starożytnej zbroi, która czyni ją niemal niewrażliwą na obrażenia[34][15]. Rozmowy z postaciami niezależnymi prowadzone są za pomocą koła dialogowego[16]. Wśród przedmiotów do zebrania znajdują się punkty widokowe zawierające informacje o Świecie Metalu, metalowe kwiaty z poezją i relikty poprzedniej cywilizacji, takie jak np. kubki[35].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Świat gry[edytuj | edytuj kod]

Obsada gry
Postać Wersja angielska[36] Wersja polska[37]
Aloy Ashly Burch Julia Kołakowska-Bytner
Rost JB Blanc Piotr Grabowski
Erend John Hopkins Piotr Warszawski
Helis Crispin Freeman Wojciech Machnicki
Sylens Lance Reddick Jacek Król
Olin Chook Sibtain Mirosław Zbrojewicz
Elisabet Sobeck Ashly Burch Magdalena Zając-Zawidzka
Gaja Lesley Ewen Agnieszka Matysiak
Hades John Gonzalez Krzysztof Banaszyk
Ted Faro Lloyd Owen Jarosław Boberek

Fabuła osadzona jest w XXXI wieku w postapokaliptycznych Stanach Zjednoczonych, na terenach dzisiejszych stanów Kolorado, Wyoming i Utah[38][39]. Olbrzymi kataklizm doprowadził do wyginięcia niemal całego życia, a ludzie, którzy przetrwali, żyją w rozproszonych strukturach plemiennych o różnych poziomach zaawansowania technologicznego. Ich wysoko zaawansowani poprzednicy, których ruiny i technologie zdobią florę, nazywani są „Przedwiecznymi”. Władcami planety są sztucznie tworzone stworzenia znane jedynie jako „maszyny”, dotychczas koegzystujące w pokoju z ludźmi, którzy okazjonalnie polują na nie dla części. W pewnym momencie doszło jednak do wydarzenia nazywanego „Czerwonym Obłędem”, po którym maszyny stały się bardziej agresywne i zaczęły pojawiać się większe oraz bardziej zabójcze ich rodzaje.

Świat gry zamieszkiwany jest przez cztery główne klany: Norów, Carjów, Oseramów i Banuków. Norowie są zahartowanymi łowcami żyjącymi w górach i czczącymi naturę, nazywaną przez nich „Wszechmatką”. Zamieszkujący pustynię Carjowie czczą Słońce, Oseramowie to zmyślni rzemieślnicy, znani ze swoich wyrobów metalurgicznych, alkoholi i kłótliwości, a Banukowie to wędrowne klany łowców i szamanów zamieszkujących śnieżne góry obecnego Parku Narodowego Yellowstone w Montanie, czczące „niebieskie światło” maszyn[40][41].

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Aloy zostaje wygnana przez klan Norów tuż po urodzeniu i przekazana na wychowanie wyrzutkowi Rostowi. Jako dziecko znajduje fokus, niewielkie urządzenie rzeczywistości rozszerzonej, które pozwala jej widzieć rzeczy niewidoczne dla innych. Po osiągnięciu dorosłości Aloy bierze udział w wyzwaniu Norów, wygrywając go i stając się pełnoprawną członkinią plemienia. Na finiszu klan zostaje zaatakowany przez kultystów pod dowództwem Helisa, większość uczestniczących w wyzwaniu ginie, a Rost poświęca się, żeby uratować Aloy. Kiedy dziewczyna odzyskuje przytomność, od matron dowiaduje się, że kultyści zyskali zdolność wypaczania maszyn oraz że jako niemowlę została znaleziona przy zamkniętych wrotach w Sercu Matki, świętej górze Norów. Oseramski podróżnik Olin informuje Aloy, że kultyści należą do grupy zwanej Zaćmieniem, a ich celem była ona, ponieważ przypomina naukowiec z poprzedniej cywilizacji, doktor Elisabet Sobeck. Aloy udaje się znaleźć pozostałości po megakorporacji Faro Automated Solutions i odkryć, że Świat Metalu upadł blisko 1000 lat wcześniej po tym, jak firma straciła kontrolę nad zautomatyzowanymi wojskowymi robotami tworzonymi pod płaszczykiem zapewnienia pokoju. Napędzone biomasą roboty posiadające zdolność samodzielnej replikacji opanowały całą planetę i wyniszczyły wszelkie życie, w tym ludzi, przerabiając je na swoje paliwo. Doktor Sobeck stała na czele supertajnego projektu „Nowy Świt” (ang. Zero Dawn), mającego na celu stworzenie zautomatyzowanego systemu terraformowania, który po wyginięciu ludzi wyłączyłby roboty i przywrócił życie na Ziemi[40][41].

Stoisko gry na targach Gamescom w 2015, na ekranach widoczna Aloy.

Z Aloy kontaktuje się Sylens, zainteresowany poznaniem prawdy na temat losu „Przedwiecznych”. Aloy udaje się dowiedzieć, że doktor Sobeck celem ukończenia projektu „Nowy Świt” udała się do bazy orbitalnej, obecnie znajdującej się pod Cytadelą – główną siedzibą Zaćmienia. Na miejscu odkrywa, że „Nowy Świt” był rozległym podziemnym systemem baz danych, faktorii i placówek do klonowania, kontrolowanych przez sztuczną inteligencję nazwaną Gają. Kiedy całe życie na Ziemi zostało unicestwione, Gaja opracowała sposób na dezaktywowanie robotów Faro i zbudowała własne, mające przywrócić życie na planecie. Kiedy Ziemia stała się ponownie zdatna do zamieszkania, na podstawie DNA ze swoich baz umieściła na niej nowe formy życia. Klony miały otrzymać wiedzę od SI Apollo, ten został jednak sabotowany przed apokalipsą przez założyciela Faro, który – nie chcąc, żeby nowe pokolenia powtórzyły ich błędy – usunął z systemu niemal wszystkie dane, ograniczając naukę do poziomu przedszkolnego. Dodatkowo w niewyjaśnionych okolicznościach aktywowany został Hades, podsystem Gai odpowiedzialny za zniszczenie nowego życia, jeżeli proces terraformowania się nie powiedzie. Zyskał on samoświadomość i wbrew Gai uznał, że życie należy zniszczyć. Po dotarciu do biur Sobeck Aloy pobiera z nich rejestr dający jej dostęp do Serca Matki. Zanim udaje jej się dotrzeć do świętej góry, zostaje pojmana przez Helisa i skazana na śmierć w Cytadeli, skąd ucieka z pomocą Sylensa. Po dotarciu do Norów pomaga im odeprzeć Zaćmienie i dociera do miejsca swoich narodzin[40][41].

Odnajduje pozostawione przez Gaję nagranie, z którego dowiaduje się, że sygnał nieznanego pochodzenia pozwolił Hadesowi przejąć kontrolę nad jej systemami. W akcie desperacji SI aktywowała procedury samozniszczenia, żeby powstrzymać Hadesa, jednak bez niej cały proces terraformowania zaczął się załamywać. W ramach planu awaryjnego SI stworzyła klona doktor Sobeck w postaci Aloy, z nadzieją, że odnajdzie ona Gaję, przywróci jej funkcjonalność i zniszczy Hadesa. Dowiaduje się też, że Sobeck poświęciła się, żeby uniemożliwić armii robotów Faro odnalezienie Gai. Aloy udaje się znaleźć obejście pozwalające zniszczyć Hadesa. Dowiaduje się też, że Sylens jest założycielem Zaćmienia, skuszonym przez Hadesa obietnicą wiedzy. Z pomocą Sylensa Aloy ustala, że zbuntowany system zamierza wysłać sygnał, który ponownie aktywuje roboty Faro, żeby raz jeszcze zniszczyły życie na Ziemi. W trakcie walk Aloy zabija Helisa i udaje jej się dezaktywować Hadesa. Po zakończeniu wojny udaje się do dawnego domu doktor Sobeck, gdzie znajduje jej szkielet[40][41].

W scenie po napisach końcowych okazuje się, że Hades wciąż jest aktywny, znajduje się jednak w posiadaniu Sylensa, chcącego dowiedzieć się, kto wysłał pierwszy sygnał, który go aktywował[40][41].

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Guerrilla Games rozpoczęło prace nad grą w 2011 roku, po premierze Killzone 3[42]. Studio opracowało około czterdziestu konceptów na nową grę. Według reżysera, Mathijsa de Jongego, Horizon: Zero Dawn był „najbardziej ryzykowny” ze wszystkich, w 2010 roku został on jednak podjęty przez dyrektora artystycznego Jana-Barta van Beeka. Po wybraniu konceptu grupa 10-20 pracowników rozpoczęła tworzenie prototypów gry[43][44]. Napisano dla niej około dwudziestu różnych zarysów scenariusza, poruszających inne koncepty, w tym między innymi różne grywalne postacie. Do napisania świata gry zatrudniono Johna Gonzaleza, głównego scenarzystę Fallout: New Vegas (2010), zaś głównym scenarzystą Horizon: Zero Dawn został Ben McCaw. Główne elementy fabuły i postać Aloy były obecne w grze od wczesnych stadiów projektowania[43][44][45]. Po ukończeniu Killzone: Shadow Fall pod koniec 2013 roku do prac nad grą skierowano wszystkich pracowników studia[46]. Całkowicie skasowano również inny projekt, żeby w całości skoncentrować się na Horizonie[47]. W późniejszym czasie Sony przyznało, że było niechętne temu, żeby grywalną postacią była kobieta i przeprowadziło testy fokusowe mające na celu sprawdzenie, czy taka decyzja jest opłacalna z marketingowego punktu widzenia[48]. Budżet gry wyniósł około 45 mln euro[49].

Gra oparta jest na koncepcie zestawienia ze sobą niebezpieczeństwa i piękna świata w kontekście ludzkości, która nie jest w nim dominującym gatunkiem. Twórcy starali się podkreślić aspekt eksploracyjny poprzez system zadań oraz umieszczenie w świecie przedmiotów, które można wykorzystać do wytwórstwa czy uzupełniania zdrowia[43]. Celem Guerrilla Games było stworzenie maksymalnie prostego interfejsu użytkownika, w tym przede wszystkim uniknięcie skomplikowanego menu wytwórstwa, uznawali jednak grę za wyzwanie techniczne[50]. Ich zdaniem silnik gry, Decima[51], zaprojektowany z myślą o grach takich jak Killzone: Shadow Fall, w której użyli go po raz pierwszy[52], był trudny do zastosowania w produkcji takiej jak Horizon. Głównymi problemami były przede wszystkim odległość rysowania obiektów i czasy wczytywania. Chcąc zrozumieć, jak poszczególne elementy sprawdzają się w grach z otwartym światem, twórcy szukali pomocy wśród specjalistów od projektowania, sztuki i techniki[50]. Opracowując grę studio współpracowało z antropologami i badało kultury żyjące w strukturach plemiennych, jak również badało, w jaki sposób poszczególne materiały mogą niszczeć na przestrzeni tysiąca lat[44]. System zadań oraz narracja czerpały inspirację z innych komputerowych gier fabularnych. Programista Leszek Szczepański wyjaśnił, że ponieważ studio nie miało wcześniej doświadczenia z grami fabularnymi, inspiracje do projektowania zadań czerpano z innych gier tego gatunku. Twórcy na podstawie obserwacji podzielili gry fabularne według rodzajów ich zadań – „luźnych” i „bezwzględnych”. Wśród gier posiadających „luźne” zadania znajdowały się m.in. te stworzone za pomocą oprogramowania RPG Maker czy dostępne w Vampire: The Masquerade – Redemption, charakteryzujące się wbudowaniem kilku systemów umożliwiających progres. Zadania „bezwzględne”, jak w The Elder Scrolls V: Skyrim czy we Wiedźminie 2: Zabójcach królów, charakteryzowały się sztywną strukturą i predefiniowanymi przez twórców elementami. Według twórców, Horizon: Zero Dawn plasuje się wśród gier z bardziej „bezwzględnym” systemem zadań[53][54].

Joris de Man, główny kompozytor ścieżki dźwiękowej do gry.

W styczniu 2017 roku ogłoszono, że do prac nad grą zaangażowano Lance’a Reddicka i Ashly Burch[32][55]. Burch udzieliła głosu Aloy[32], twarz postaci wzorowana była na twarzy aktorki Hanny Hoekstry[56], a podczas sesji przechwytywania ruchu wcielała się w nią Amanda Piery. Burch zaangażowana była w projekt od 2014 roku, kiedy zaproszono ją do zrealizowania zwiastuna zaprezentowanego podczas targów E3 2015. W ciągu następnych dwóch lat brała również udział w sesjach przechwytywania ruchu, podczas których nagrywano mimikę twarzy Aloy[57].

Ścieżka dźwiękowa[edytuj | edytuj kod]

2017Oryginalny soundtrack dysk 1 – Motherland
Nr Tytuł utworu Długość
1.„Prologue (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)5:29
2.„Aloy's Theme (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)2:31
3.„Motherless (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)1:41
4.„Vanished Voices (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)1:25
5.„Seal Your Lips” (Joris de Man)1:31
6.„The Welcome of Stones” (Joris de Man)1:21
7.„Tell Me (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)2:06
8.„The Point of the Spear” (Joris de Man)1:44
9.„Years of Training” (The Flight)2:22
10.„The Blessing” (The Flight)1:53
11.„The Proving (feat. Julie Elven & Circle Percussion)” (Joris de Man)1:43
12.„A Boon (Part 1 – Motherland)” (Joris de Man)1:38
13.„Where You Came From (feat. Julie Elven)” (Joris de Man, The Flight)2:24
14.„Identification (Part 1 – Motherland)” (The Flight)1:02
15.„What the Seeker Had Sought (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)1:21
16.„Anointed” (Joris de Man)2:25
17.„Seized from the Depths” (Joris de Man)2:00
18.„Hologram Myth (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)3:35
19.„The Bad News (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)3:04
20.„The Good News (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)3:46
21.„The Cavalry Breaks Through (feat. Julie Elven, Circle Percussion)” (Joris de Man)1:46
22.„Victory (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)3:02
23.„Homecoming (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)2:56
24.„To the Hunt! (feat. Circle Percussion)” (Niels van der Leest)4:29
25.„Prologue (Early Style Sketch)” (Joris de Man)1:30
26.„Song for Aloy (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)1:25
1:00:09
2017Oryginalny soundtrack dysk 2 – Out Of The Embrace
Nr Tytuł utworu Długość
1.„Within the Embrace” (Joris de Man)4:21
2.„In Great Strides” (Joris de Man, The Flight)4:24
3.„Her Breath, Her Land” (Joris de Man)4:58
4.„On Our Mother's Shoulders” (Joris de Man)4:46
5.„Haze and Renewal” (The Flight)1:08
6.„A Truth Whispered at Night” (Joris de Man)4:05
7.„Trails in the Darkness” (Joris de Man)4:23
8.„Machine Dreams” (Joris de Man)4:50
9.„Cloudpart” (The Flight)0:50
10.„The World and All Its Lessons” (Joris de Man, The Flight)3:39
11.„This New Wilderness” (Joris de Man, The Flight)5:22
12.„Territory of None” (The Flight)6:43
13.„A Wanderer's Work” (The Flight)6:34
14.„Brave, New” (The Flight, Joris de Man)5:20
15.„The Memory of Old Walls” (The Flight)4:30
1:05:53
2017Oryginalny soundtrack dysk 3 – Onwards to Meridian
Nr Tytuł utworu Długość
1.„Aloy's Journey (feat. Julie Elven)” (Joris de Man)3:02
2.„Meridian, Shining” (Joris de Man)4:00
3.„City on the Mesa” (Joris de Man)4:07
4.„Envoys” (Joris de Man)2:19
5.„Beads Fallen on Bronze” (The Flight)0:50
6.„All That the Light Reaches” (The Flight)7:12
7.„A Resplendent Soil” (The Flight)5:10
8.„Another Day Rusts” (The Flight)1:16
9.„Across the Daybrink” (The Flight)1:24
10.„Delver's Hymnal” (The Flight, Joris de Man)4:03
11.„To Call Our Own” (Joris de Man)4:37
12.„Your Hand of Sun and Jewels (Carja traditional)” (The Flight)2:09
13.„KunaBass Solo” (The Flight)1:00
14.„Iron Pendulum Solo” (The Flight)0:29
15.„Braumdrum Solo” (The Flight)0:50
16.„Go Like Time Around an Arrow (feat. Circle Percussion)” (Niels van der Leest)5:37
17.„Song to the Sun – Dawning” (Jonathan Williams)2:18
18.„Song to the Sun – Midday” (Jonathan Williams)3:22
19.„Song to the Sun – Evening” (Jonathan Williams)3:54
20.„Nora u Norawea” (Jonathan Williams)2:12
59:51
2017Oryginalny soundtrack dysk 4 – Secrets of the Earth
Nr Tytuł utworu Długość
1.„The Spreading Eclipse” (The Flight)5:36
2.„The Demon Remade” (The Flight)1:26
3.„Force Multiplication” (Joris de Man)4:00
4.„Buried Shadow” (The Flight)0:57
5.„Battle Begins” (The Flight)1:53
6.„The Future by Its Throat” (The Flight)3:13
7.„Hold the Ridge” (The Flight)3:53
8.„Overrun” (The Flight)1:30
9.„Countdown to Zero” (The Flight)1:25
10.„Planned Obsolescence” (The Flight)3:24
11.„Colossal” (Joris de Man)4:15
12.„Threat Assessment” (The Flight)1:46
13.„Will Against Will (feat. Julie Elven)” (The Flight, Joris de Man)3:06
14.„Drawn to Strife” (Joris de Man)2:44
15.„Little Ones” (The Flight)3:37
16.„Beasts of Steel” (Joris de Man)2:44
17.„Drums in the Sun-Ring (feat. Circle Percussion)” (Niels van der Leest)6:06
18.„Death and Rebirth” (The Flight)1:13
19.„A Storm in the West” (The Flight)1:18
54:06

Ścieżka dźwiękowa do gry skomponowana została przez Jorisa de Mana, The Flight, Nielsa van der Leesta i Jonathana Williamsa, a główne partie wokalne wykonała Julie Elven[58][59] Lucas van Tol, starszy projektant dźwięku odpowiedzialny za muzykę, dostarczył kompozytorom dokument poświęcony projektowi gry, nalegając, żeby ścieżka dźwiękowa składała się z „intymnych dźwięków”. Tworząc motyw plemienny, eksperymentowano ze strunami fortepianu, na których grano smyczkiem oraz z gitarą rezofoniczną (na którą następnie nakładano warstwy partii harmonijkowych). Na wiolonczeli grano niewłaściwą stroną smyczka za pomocą plektronu, co miało odzwierciedlać sposób, w jaki na takich instrumentach mogłyby grać osoby z nimi nieobeznane. Dźwięki związane z maszynami uzyskiwano poprzez uderzanie w metal i żelazo, przez które przepuszczano circuit bending i perkusyjne pętle. Pozytywna reakcja na główny motyw muzyczny pierwszego zwiastuna zaprezentowanego podczas targów E3 doprowadziła do umieszczenia go w głównym menu gry[60][61]. 10 marca 2017 roku czterogodzinna ścieżka dźwiękowa została udostępniona na platformach strumieniowych[62][63].

Dystrybucja i marketing[edytuj | edytuj kod]

Koncept gry oraz jej nazwa kodowa, Horizon, wyciekły we wrześniu 2014[64], z kolei jej oficjalna zapowiedź miała miejsce na konferencji prasowej Sony podczas targów E3 w 2015[65]. Horizon: Zero Dawn znalazło się na okładce magazynu „Edge” ze września 2015 i okładce „Game Informera” z października 2016[66][67]. Podczas E3 w 2016 Sony promowało grę cosplayem w skali 1:1 jednej z maszyn pojawiającej się w grze[68]. Polski oddział Sony promował grę materiałami z narracją Krystyny Czubówny, imitującymi film przyrodniczy[69]. Pierwotnie premiera planowana była na 2016, została jednak przeniesiona na 17 lutego 2017[70]. Prace nad grą zakończyły się w styczniu 2017, a do sprzedaży trafiła 28 lutego (Ameryka Północna), 1 marca (Europa, Australia i Nowa Zelandia) i 2 marca (Azja)[71]. Horizon: Zero Dawn jest wstecznie kompatybilny z PS4 Pro[30], umożliwiając grę w rozdzielczości 4K[72]. W kwietniu holenderska telewizja państwowa opublikowała dokument o realizacji gry[73]. W lipcu 2017 opublikowano łatkę, wprowadzającą m.in. tryb nowej gry plus, ultratrudny poziom trudności, dodatkowe trofea i poprawki graficzne[74]. W marcu poinformowano o rozpoczęciu prac nad dodatkiem[75], The Frozen Wilds, który trafił do sprzedaży 7 listopada[76][77]. 5 grudnia ukazała się Edycja kompletna, zawierająca grę, The Frozen Wilds i udostępnione wcześniej elementy kosmetyczne. W 2020 roku wersja ta udostępniona została na komputery z Microsoft Windows na platformach Steam (7 sierpnia) i GOG (24 listopada)[78][79].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

 Odbiór gry
Recenzje
Publikacja Ocena
„CD-Action” 8/10[80]
„Electronic Gaming Monthly” 9/10[29]
„Game Informer” 8,75/10[81]
Gry-Online 8,5/10[82]
GameSpot 9/10[83]
GamesRadar+ 4.5/5 gwiazdek[84]
IGN 9,3/10[85]
„PC Gamer US” 86/100[86]
VideoGamer.com 8/10[87]
Destructoid 7,5/10[88]
Polygon 9,5/10[89]
Giant Bomb 5/5 gwiazdek[90]
Oceny z agregatorów
Agregator Ocena
GameRankings

PS4: 88,36% (z 70 recenzji)[91]

Metacritic

PS4: 89/100[92]
PC: 84/100[93]

Horizon: Zero Dawn spotkał się z pozytywnym przyjęciem ze strony krytyków; średnia jego ocen na PlayStation 4 w agregatorze recenzji Metacritic wynosi 89/100[92], z kolei przed zamknięciem agregatora GameRankings średnia ocen wynosiła w nim 88,36%.

Chris Carter z Destructoidu chwalił występy Ashly Burch i Lance’a Reddicka, stwierdzając, że Aloy jest postacią „wciągającą” i „interesującą” zarówno w narracji, jak i w scenach akcji. Chwalił również nacisk położony na eksplorację i odkrywanie, które w jego opinii z czasem stawały się coraz ciekawsze. Świat gry opisał jako „piękny” system dnia i nocy oraz zmiennej pogody. Uznał, że wymagające maszyny i różne metody na ich pokonanie sprawiały, że walka daje dużo frajdy[88]. Matt Buchholtz z EGMNow również chwalił Burch i świat gry, który uznał za hipnotyzujący. Za jeden z najważniejszych elementów uznał fokus, uzupełniający walkę w taki sposób, że „zmusza gracza do stania się łowcą”[29]. Jeff Marchiafava z „Game Informera” uznał, że w przeciwieństwie do innych gier z otwartym światem, w Horizonie znajdowanie audiologów i mejli wzbogaca fabułę o „niesamowite poczucie odkrywania”. Wyraził zadowolenie, że misje napędzane przez fabułę pełniły w grze dominującą rolę, ponieważ wzbogacały świat i zachęcały do nowych sposobów na granie[81].

Peter Brown z GameSpotu uznał za zadziwiający sposób, w jaki rozwija się postać Aloy, chwalił również walkę z maszynami, która jego zdaniem była najjaśniejszym, nigdy nie nudzącym się elementem gry. Docenił także zadania główne, które zachęcają do eksplorowania[83]. Zoe Delahunty-Light, recenzentka GamesRadar+, była zachwycona zawiłościami świata przedstawionego i tym, że znajdowane w ruinach dzienniki stanowiły jego integralną część. Podobnie jak Brown uznała, że walka z maszynami w żadnym momencie się nie nudzi[84]. Jeff Gerstmann z Giant Bomb stwierdził, że Horizon: Zero Dawn oferuje „niemal idealną historię”, głęboką i z satysfakcjonującym finałem[90]. Lucy O’Brien z IGN-u podkreślała ciężar i znaczenie historii, doceniając również urok i osobowość Aloy. Podobnie jak wielu innych recenzentów pozytywnie wypowiedziała się o walce[85]. Philip Kollar piszący dla Polygonu uznał Horizon za „zaprzeczenie” wcześniejszych gier Guerrilla Games, a zmianę tempa za „odświeżającą”. W jego opinii Aloy znakomicie wpisuje się w historię, swoją ciekawością zachęcając do poznawania kolejnych tajemnic gry. Podobnie jak Buchholtz chwalił fokus, mający stanowić „klucz do walki”, oraz wymagające starcia z maszynami[89]. Colm Ahern z VideoGamer.com stwierdził, że chociaż walka z wielkimi maszynami jest upajająca, prawdziwą siłą Horizon: Zero Dawn jest podróż Aloy w poszukiwaniu tego, kim naprawdę jest[87].

Carter stwierdził, że pomimo świetnych postaci Aloy i Sylensa, pozostałe są nieinteresujące i napisane w nieciekawy sposób, a sztuczna inteligencja ludzkich przeciwników jest znacznie gorsza niż maszyn[88]. Według Buchholtza, system broni w połączeniu z amunicją do niej sprawia wrażenie zawiłego, możliwość kupowania tylko jednego przedmiotu naraz jest „poważnym niedopatrzeniem”, a fakt, że Aloy może chwycić się wyłącznie przewidzianych przez twórców krawędzi – myląca[29]. Marchiafava uznał, że najsłabszym elementem gry jest zbyt kurczowe trzymanie się wypracowanej przez inne gry formuły otwartego świata[81]. Chociaż Brown chwalił inne aspekty walki, w jego odczuciu starcia w zwarciu były mało skuteczne i przesadnie uproszczone[83]. W podobnym tonie wyraziła się Delahunty-Light, stwierdzając, że walka w zwarciu nie wykorzystuje pełni potencjału, krytykując również mechanikę skakania[84]. Według O’Brien dialogi sporadycznie zaprzeczały ogólnie inteligentnej narracji[85]. Kollar narzekał na modele postaci oraz ich niedopracowanie wizualne[89].

Yoko Tarō, reżyser m.in. Nier: Automaty, wskazał Horizon: Zero Dawn jako jedną ze swoich ulubionych produkcji na PlayStation 4[94]. GamesRadar+ i Gry-Online sklasyfikowały Horizon na 2. miejscu najlepszych gier 2017 roku[95][96], EGMNow na 3.[97], „Entertainment Weekly” na 4.[98], Polygon na 8.[99], a Eurogamer na 31.[100] The Verge umieściło go na liście 15 najlepszych gier roku[101]. W głosowaniu czytelników „Game Informera” produkcja zwyciężyła w kategorii „najlepsza gra Sony” oraz zajęła drugie miejsce w kategoriach „gra roku” i „najlepsza gra akcji”[102][103]; w głosowaniu redaktorów uznano ją za „najlepszy tytuł Sony na wyłączność”, z kolei w plebiscycie Action Game of the Year Awards 2017 wyróżniono ją za „najlepszą historię” i „najlepszą postać” (Aloy)[104][105]. W plebiscycie PlayStation Awards 2017 zdobyła wyróżnienia Gold Prize i Users Choice Prize[106], w plebiscycie na grę roku Destructoidu nominowana była do tytułu „najlepszej gry na PS4”[107]. W głosowaniu IGN’s Best of 2017 Awards wygrała w kategoriach „najlepsza gra na PlayStation 4” i „najlepsza grafika”[108][109], będąc również nominowaną do tytułu gry roku, przygodowej gry roku i najlepszego kierunku artystycznego[110][111][112]. Giant Bomb nominował Horizon do tytułu najlepiej wyglądającej gry roku[113]. W głosowaniu na grę roku PlayStation Blog zwyciężyła w kategoriach „najlepsza gra na PS4”, „najlepszy występ” (Ashly Burch), „najlepszy kierunek artystyczny”, „najlepsza ścieżka dźwiękowa”, „najlepsza historia”, „najlepsza zawartość popremierowa”, „najlepszy tytuł na wyłączność na konsolę PlayStation” oraz „najlepsze wykorzystanie PS4 Pro”[114]. W plebiscycie na grę roku 2017 portalu Gry-Online w głosowaniu czytelników produkcja zajęła 2. miejsce, zdobywając również wyróżnienie za najlepszą grę na wyłączność na PS4, z kolei w głosowaniu redaktorów uznana została za najlepszą nową markę oraz grę z najlepszą oprawą artystyczną lub technologią[115].

Sprzedaż[edytuj | edytuj kod]

Horizon: Zero Dawn zdeklasował No Man’s Sky jako najlepiej sprzedająca się nowa marka na PlayStation 4, był najlepszą premierą na tę platformę od czasów Uncharted 4: Kresu złodzieja[116], jak również najlepszą premierą w historii studia Guerrilla Games[117]. Pomimo tego, że w Ameryce Północnej gra została udostępniona ostatniego dnia lutego 2017, była to druga najczęściej pobierana z PlayStation Store gra tamtego miesiąca[118], z kolei w marcu pierwsza w ujęciu światowym[119].

W tygodniu swojej premiery był najlepiej sprzedającą się grą w Wielkiej Brytanii i Australii[120][121], z kolei w Japonii (117 tys. kopii) drugą[122]. W marcu 2017 była to druga najlepiej sprzedająca się gra w Wielkiej Brytanii i najlepiej sprzedająca się na PlayStation 4[123]. W kwietniu 2017 była najlepiej sprzedającą się grą w Wielkiej Brytanii i ósmą w Japonii[124].

W dwa tygodnie od premiery sprzedano 2,6 mln egzemplarzy gry[125][126], do lutego 2018 7,6 mln[127], a do lutego 2019 – ponad 10 mln, dzięki czemu trafiła do czołówki najlepiej sprzedających się gier na PlayStation 4[128]. W 2020 roku, w celu zwiększenia zyskowności, Sony postanowiło rozpocząć wydawanie swoich gier również na komputery osobiste[129]. Horizon: Zero Dawn wydane na tę platformę w sierpniu na premierę sprzedało się w ponad 700 tys. sztuk[130]. Do lutego 2022 na obu platformach sprzedano ponad 20 mln kopii gry[131].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Lista nagród i nominacji
Rok Nagroda / organizacja Kategoria Wynik
2015 Game Critics Awards[132][133][134] Najlepsza gra targów nominacja
Najlepsza gra oryginalna wygrana
Najlepsza gra na konsole nominacja
Najlepsza gra przygodowa/akcji nominacja
2016 Najlepsza gra targów nominacja
Najlepsza gra oryginalna wygrana
Najlepsza gra na konsole nominacja
Najlepsza gra przygodowa/akcji nominacja
Gamescom 2016[135] Najlepsza zapowiedź / koncept wygrana
Golden Joystick Awards[136][137] Najbardziej oczekiwana gra nominacja
The Game Awards[138] Najbardziej oczekiwana gra nominacja
2017 The Independent Game Developers’ Association Awards[139] Projekt dźwięku nominacja
Wyróżnienie za różnorodność nominacja
Gra fabularna wygrana
Golden Joystick Awards[140][141][142] Najlepsza historia wygrana
Najlepszy projekt wizualny wygrana
Najlepszy występ (Ashly Burch) wygrana
Najlepsza gra na PlayStation wygrana
Gra roku wygrana
Najlepszy dźwięk nominacja
The Game Awards[143] Gra roku nominacja
Najlepsza reżyseria nominacja
Najlepsza narracja nominacja
Najlepszy kierunek artystyczny nominacja
Najlepszy występ (Ashly Burch) nominacja
Najlepsza gra przygodowa/akcji nominacja
2018 45. Annie Awards[144] Najlepsza animacja postaci w grze komputerowej nominacja
Nagrody Amerykańskiej Gildii Scenarzystów 2017[145][146] Najlepszy scenariusz w grze komputerowej wygrana
21. DICE Awards[147][148] Gra roku nominacja
Przygodowa gra roku nominacja
Najlepsza animacja nominacja
Najlepszy kierunek artystyczny nominacja
Najlepsza postać (Aloy) nominacja
Najlepsza muzyka oryginalna nominacja
Najlepsza historia wygrana
Osiągnięcie techniczne wygrana
Najlepszy projekt gry nominacja
Najlepsza reżyseria nominacja
SXSW Gaming Awards[149][150] Najlepsza oprawa wizualna wygrana
Najlepsza animacja nominacja
Najbardziej obiecująca nowa marka wygrana
Najlepsza rozgrywka nominacja
Najlepszy projekt nominacja
Gra roku nominacja
Game Developers Choice Awards[151][152] Najlepszy dźwięk nominacja
Najlepszy projekt nominacja
Najlepsza narracja nominacja
Najlepsza technologia wygrana
Najlepszy kierunek wizualny nominacja
Gra roku nominacja
14. British Academy Games Awards[153][154] Osiągnięcie artystyczne nominacja
Najlepszy dźwięk nominacja
Najlepsza gra nominacja
Najlepszy projekt nominacja
Muzyka nominacja
Narracja nominacja
Marka oryginalna wygrana
Aktor (Ashly Burch) nominacja
Ivor Novello Awards[155] Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa wygrana

Kontynuacja i utwory pochodne[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 2020 Guerrilla Games zapowiedziało kontynuację gry, Horizon Forbidden West, początkowo mającą ukazać się na PlayStation 5[156]. Trafiła ona do sprzedaży 18 lutego 2022, zarówno na PlayStation 5, jak i na PlayStation 4. W drugiej części Aloy wyrusza na tytułowy Zakazany Zachód, żeby zapobiec zjawisku „czerwonej plagi” mogącemu doprowadzić do zniszczenia biosfery[157]. 5 stycznia 2022 zapowiedziano przeznaczony na PlayStation VR2 spin-off Horizon: Call of the Mountain, której głównym bohaterem będzie nowa postać[158].

W 2020 wydany został komiks Horizon Zero Dawn: Raróg, stanowiący pomost pomiędzy częścią pierwszą a Forbidden West[159], z kolei w 2022 jego kontynuacja – Wyzwolenie[160]. Również w 2020 SteamForge wydało grę planszową na licencji Horizon, której historia osadzona jest tuż po zakończeniu Zero Dawn[159]. W maju 2022 poinformowano, że gra zostanie zaadaptowana na produkowany dla Netfliksa serial, do którego scenariusz napisze Steve Blackman, a Aloy będzie jedną z jego głównych bohaterek[161][162][163].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jack Johnson: Horizon Zero Dawn Update 1.54 for PS4 and PS5. UpdateCrazy, 2021-09-28. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  2. ↑ Jack Johnson: Horizon Zero Dawn PC Update 1.11.2 Patch Notes. UpdateCrazy, 2022-01-26. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  3. ↑ Horizon Zero Dawn. esrb.org. [dostęp 2017-03-17]. (ang.).
  4. ↑ Horizon Zero Dawn (PS4). Gry-Online. [dostęp 2017-03-17].
  5. ↑ Alex Donaldson: Horizon: Zero Dawn appears to be a proper RPG, and an exciting one. VG247, 2016-06-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-1)]. (ang.).
  6. ↑ Megan Farokhmanesh: Horizon Zero Dawn aims to fill the open-world gap between GTA and Skyrim. Vox Media, 2015-06-24. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-24)]. (ang.).
  7. ↑ Jessica Conditt: Robot dinos, archery and mystery in ‘Horizon: Zero Dawn’. AOL, 2015-06-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-18)]. (ang.).
  8. ↑ a b Eddie Makuch: Horizon Zero Dawn and the Thrill of the Hunt. CBS Interactive, 2016-06-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  9. ↑ a b c Hermen Hulst: Horizon Zero Dawn announced for PS4, from Guerrilla Games. Sony Interactive Entertainment, 2015-06-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-18)]. (ang.).
  10. ↑ Oli Welsh: Looking to the Horizon: how Guerrilla moved on. Eurogamer, 2015-07-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  11. ↑ USgamer Team: Horizon Zero Dawn Guide: How to Get the Best Weapons in the Game. Eurogamer, 2017-04-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  12. ↑ a b c Michael McWhertor: Horizon Zero Dawn hands-on. Vox Media, 2017-01-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-30)]. (ang.).
  13. ↑ a b Will Fulton: Horizon Zero Dawn is even better than the mind-blowing trailer made you think. Digital Trends, 2015-06-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-18)]. (ang.).
  14. ↑ Jeffrey Parkin: Horizon Zero Dawn guide to crafting and resources. Vox Media, 2017-02-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  15. ↑ a b Jeffrey Parkin: Horizon Zero Dawn how to get the best weapons and outfit. Vox Media, 2017-02-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-1)]. (ang.).
  16. ↑ a b James O’Connor: Horizon Zero Dawn gameplay demo shown at E3. VG247, 2016-06-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-1)]. (ang.).
  17. ↑ Chris Tapsell: Horizon Zero Dawn: To Curse the Darkness – Infiltrate the Eclipse Base, find the Derelict Tallneck and crash the Eclipse Focus Network. Eurogamer, 2017-04-7. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  18. ↑ Chris Tapsell: Horizon Zero Dawn walkthrough: Guide and tips for completing the post-apocalyptic adventure. Eurogamer, 2017-04-7. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  19. ↑ Justin Mahboubian-Jones: Horizon: Zero Dawn’s monsters can become your BFF. Hearst Communications, 2016-06-22. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  20. ↑ a b Chris Tapsell: Horizon Zero Dawn Override Cauldron locations – how to ride machines with Sigma, Rho, Xi, and Zeta mounts. Eurogamer, 2017-04-7. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  21. ↑ a b Gillen McAllister: 19 new things we discovered from playing Horizon Zero Dawn. Sony Interactive Entertainment, 2017-01-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  22. ↑ David Roberts: 6 ways to get easy XP in Horizon: Zero Dawn. Future plc, 2017-02-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  23. ↑ Jeffrey Parkin: Horizon Zero Dawn beginner’s guide. Vox Media, 2017-02-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)]. (ang.).
  24. ↑ Jeff Marchiafava. Horizon Zero Dawn: Beginner Tips, Upgrade Guides, And Other Valuable Lessons. „Game Informer”, 2017-02-28. GameStop. (ang.). 
  25. ↑ Sam Loveridge: Horizon Zero Dawn: Frozen Wild’s new skill tree is focused on making your mount more useful. GamesRadar, 2017-11-1. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-3)]. (ang.).
  26. ↑ Zorine Te: Horizon: Zero Dawn Is Prehistoric and Modern All At Once. CBS Interactive, 2015-06-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-8)]. (ang.).
  27. ↑ Brenna Hillier: What is Guerrilla Games’ Horizon: Zero Dawn?. VG247, 2015-06-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-1)]. (ang.).
  28. ↑ Sam Prell: Leaked Horizon: Zero Dawn map looks huge and gives us hints at what Aloy will encounter. Future plc, 2017-02-9. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  29. ↑ a b c d Matt Buchholtz. Horizon Zero Dawn review. „EGMNow”, 2017-02-22. EGM Media, LLC. (ang.). 
  30. ↑ a b Sam Prell: Horizon: Zero Dawn in 4K is the trailer you need to see if you’re thinking about a PS4 Pro. Future plc, 2015-09-9. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  31. ↑ Sam Machkovech: Sony’s Horizon: Zero Dawn recharges the open-world genre with herd mentality. Condé Nast, 2017-01-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  32. ↑ a b c Aoife Wilson: Can Horizon: Zero Dawn really be a AAA game without cynicism?. Eurogamer, 2017-01-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  33. ↑ Bengt Lemne: Guerrilla Games on Horizon: Zero Dawn’s quest structure. Gamereactor, 2016-07-6. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  34. ↑ Jeffrey Parkin: Horizon Zero Dawn quest guide. Vox Media, 2017-02-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  35. ↑ Staff: Horizon Zero Dawn collectibles: vantages, ancient vessels, metal flowers and Banuk artifacts. VG247, 2017-03-9. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  36. ↑ Horizon Zero Dawn (2017). Behind the Voice Actors. [dostęp 2022-11-22].
  37. ↑ Jacek Stankiewicz: „Horizon: Zero Dawn” – premiera i obsada dubbingu. polski-dubbing.pl, 2017-03-01. [dostęp 2022-11-21].
  38. ↑ Matt Miller: The Horizon Zero Dawn Real-World Road Trip Challenge. Game Informer. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  39. ↑ Saurabh Sabat: Where does Horizon Zero Dawn take place? Here’s everything you need to know. Republic World. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  40. ↑ a b c d e Adam Mason, Steve Watts: Horizon Zero Dawn Story Explained: Recapping What Happened Before Forbidden West. GameSpot. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  41. ↑ a b c d e Stephen Tailby: Horizon Zero Dawn: Full Story Recap. Push Square, 2022-10-14. [dostęp 2022-11-20]. (ang.).
  42. ↑ Marty Sliva: E3 2015: Horizon: Zero Dawn’s Incredible Balance of Action and RPG. Ziff Davis, 2015-06-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-21)]. (ang.).
  43. ↑ a b c Matthew Kato. The Origins & World Of Horizon Zero Dawn. „Game Informer”, 2015-06-26. GameStop. (ang.). 
  44. ↑ a b c Harrison Weber: 1 Hour with Horizon Zero Dawn: A total noob’s perspective. GamesBeat, 2017-02-3. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  45. ↑ Jeroen Roding: Building a Tribe: How Guerrilla Created the Banuk. Sony Interactive Entertainment, 2017-11-2. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-3)]. (ang.).
  46. ↑ Wesley Yin-Poole: Killzone dev Guerrilla confirms work on new IP has begun. Eurogamer, 2013-09-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-2)]. (ang.).
  47. ↑ David Scammell: Guerrilla cancelled work on a second project to focus on Horizon: Zero Dawn. VideoGamer.com, 2016-09-19. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  48. ↑ Brian Crecente: Sony was worried about a female protagonist in Killzone dev’s new IP. Polygon, 2015-06-18. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-19)]. (ang.).
  49. ↑ Reinier Kist: Horizon Zero Dawn: hoe de grootste Nederlandse mediaproductie tot stand kwam. NRC Handelsblad, 2017-02-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-8)]. (niderl.).
  50. ↑ a b Matthew Kato. The Origins & World Of Horizon Zero Dawn. „Game Informer”, 2015-06-26. GameStop. (ang.). 
  51. ↑ Jem Alexander: Decima Engine: New Horizons. NewBay Media, 2017-04-4. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  52. ↑ David Scammell: Horizon: Zero Dawn is 1080p/30fps, runs on modified version of Killzone: Shadow Fall engine. VideoGamer.com, 2015-06-18. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-25)]. (ang.).
  53. ↑ Kat Bailey: Horizon Zero Dawn’s Quest Design Was Inspired By Everything From Vampire the Masquerade to Skyrim. Eurogamer, 2017-02-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  54. ↑ GDC Vault – Building Non-linear Narratives in ‘Horizon: Zero Dawn’. Gamasutra. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  55. ↑ Jeff Cork. New Horizon Zero Dawn Trailer Reveals More Of Aloy’s Weird World. „Game Informer”, 2017-01-11. GameStop. (ang.). 
  56. ↑ Ben Travis: How Horizon Zero Dawn’s game world was inspired by Planet Earth, tribal culture, and a Dutch actress. London Evening Standard, 2017-03-1. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  57. ↑ Jason Schreier: Podcast: The Voice Of Horizon Zero Dawn. Kotaku, 2017-04-13. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  58. ↑ Emily McMillan: Composers revealed for Horizon Zero Dawn. Video Game Music Online, 2016-06-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-4)]. (ang.).
  59. ↑ Jeroen Roding: Horizon Zero Dawn soundtrack white vinyl edition box set launches today. Sony Interactive Entertainment, 2017-12-6. (ang.).
  60. ↑ Sean Cleaver: Behind the music of Horizon Zero Dawn. develop-online.net, 2017-05-26. (ang.).
  61. ↑ Chris Kerr: Q&A: Creating Horizon: Zero Dawn’s neo-prehistoric soundtrack. Gamasutra., 2017-05-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  62. ↑ Chris Greening: Four-hour soundtrack for Horizon Zero Dawn pre-released on Spotify. Video Game Music Online, 2017-03-4. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  63. ↑ Eddie Makuch: Listen To Horizon Zero Dawn’s Amazing Soundtrack Right Here. CBS Interactive, 2017-03-6. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  64. ↑ Luke Karmali: Guerrilla Games New Project Could Feature Robot Dinosaurs. Ziff Davis, 2014-09-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-18)]. (ang.).
  65. ↑ Kyle Hilliard. Killzone Creators Announce Horizon: Zero Dawn. „Game Informer”, 2015-06-15. GameStop. (ang.). 
  66. ↑ Edge #283. „Edge”, wrzesień 2015. Front cover: Future plc. (ang.). 
  67. ↑ Kimberley Wallace. październik Cover Revealed – Horizon Zero Dawn. „Game Informer”, 2016-09-6. GameStop. (ang.). 
  68. ↑ Jeff Grubb: This Horizon: Zero Dawn cosplay is wreaking havoc at E3. GamesBeat, 2016-06-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  69. ↑ Mateusz Zdanowicz: Świat Horizon Zero Dawn z narracją Krystyny Czubówny. Eurogamer.pl, 2017-03-03. [dostęp 2022-11-22]. (pol.).
  70. ↑ Samit Sarkar: Horizon Zero Dawn delayed to luty 2017. Vox Media, 2016-06-6. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-6)]. (ang.).
  71. ↑ Alex Walker: Horizon Zero Dawn’s Photo Mode is Great Fun. Kotaku, 2017-02-21. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-4)]. (ang.).
  72. ↑ Richard Leadbetter: Inside PlayStation 4 Pro: How Sony made the first 4K games console. Eurogamer, 2016-10-2. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-27)]. (ang.).
  73. ↑ Dean Takahashi: Horizon: Zero Dawn’s new documentary shows how Guerrilla made such an impactful game. GamesBeat, 2017-04-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  74. ↑ Swapna Krishna: Play ‘Horizon Zero Dawn’ all over again with New Game+. Engadget, 2017-07-7. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-8)]. (ang.).
  75. ↑ Justin Mahboubian-Jones: Horizon Zero Dawn to receive an expansion. Hearst Communications, 2017-03-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  76. ↑ Eddie Makuch: E3 2017: Horizon Zero Dawn Expansion Gets A Snowy First Trailer. CBS Interactive, 2017-06-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-13)]. (ang.).
  77. ↑ Jeroen Roding: Horizon Zero Dawn: The Frozen Wilds Launches listopad 7. PlayStation Blog, 2017-08-7. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-16)]. (ang.).
  78. ↑ Connor Sheridan: Horizon Zero Dawn: Complete Edition bundles the vanilla game and Frozen Wilds for the holidays. GamesRadar, 2017-10-4. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-8)]. (ang.).
  79. ↑ Chris Welch: Sony’s PS4 hit Horizon Zero Dawn is coming to PC on sierpień 7th. The Verge, 2020-07-3. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-5)]. (ang.).
  80. ↑ Horizon Zero Dawn – recenzja. „CD-Action”. 267, s. 62, kwiecień 2017. ISSN 1426-2916. 
  81. ↑ a b c Jeff Marchiafava. Hunting Bigger Game – Horizon Zero Dawn – PlayStation 4. „Game Informer”, 2017-02-20. GameStop. (ang.). 
  82. ↑ Recenzja gry Horizon Zero Dawn – więcej takiego postapo!. Gry-Online, 2017-02-20. [dostęp 2017-03-07].
  83. ↑ a b c Peter Brown: Horizon: Zero Dawn Review. CBS Interactive, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-20)]. (ang.).
  84. ↑ a b c Zoe Delahunty-Light: Horizon: Zero Dawn review: "A world that begs you to explore every corner". Future plc, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  85. ↑ a b c Lucy O’Brien: Horizon: Zero Dawn Review. Ziff Davis, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-4)]. (ang.).
  86. ↑ Horizon Zero Dawn PC review. PC Gamer, 2020-08-06. [dostęp 2022-08-06]. (ang.).
  87. ↑ a b Colm Ahern: Horizon Zero Dawn Review. VideoGamer.com, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  88. ↑ a b c Chris Carter: Review: Horizon Zero Dawn. Destructoid, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  89. ↑ a b c Philip Kollar: Horizon Zero Dawn review. Vox Media, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-12)]. (ang.).
  90. ↑ a b Jeff Gerstmann: Horizon: Zero Dawn Review. CBS Interactive, 2017-02-20. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-21)]. (ang.).
  91. ↑ Horizon: Zero Dawn for PlayStation 4. GameRankings. [dostęp 2022-11-28]. (ang.).
  92. ↑ a b Horizon Zero Dawn for PlayStation 4 Reviews. CBS Interactive. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  93. ↑ Horizon Zero Dawn: Complete Edition for PC Reviews. Metacritic. [dostęp 2020-08-07].
  94. ↑ Yoko Tarō: Discover the Creators: Yoko Taro’s Favorite PS4 Games. PlayStation Blog, 2017-07-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-11)]. (ang.).
  95. ↑ Staff: The best games of 2017: Page 3. GamesRadar+, 2017-12-22. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-26)]. (ang.).
  96. ↑ Jakub Mirowski: Najlepsze gry 2017 roku – wybór redakcji. GRY-Online.pl. [dostęp 2022-11-22]. (pol.).
  97. ↑ Staff. EGM’s Best of 2017: Part Five: #5 ~ #1. „EGMNow”, 2017-12-31. (ang.). 
  98. ↑ Aaron Morales, Natalie Abrams. The Year’s Best Games. „Entertainment Weekly”, s. 92–94, 2017-12-29. (ang.). 
  99. ↑ Staff: The 50 best games of 2017. Polygon, 2017-12-18. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-21)]. (ang.).
  100. ↑ Staff: Eurogamer’s Top 50 Games of 2017: 40–31. Eurogamer, 2017-12-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-28)]. (ang.).
  101. ↑ Staff: The 15 best games of 2017. The Verge, 2017-12-15. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-15)]. (ang.).
  102. ↑ Jeff Cork. Reader’s Choice Best of 2017 Awards. „Game Informer”, 2018-01-4. (ang.). 
  103. ↑ Jeff Cork. Reader’s Choice Best of 2017 Awards (Page 5). „Game Informer”, 2018-01-4. (ang.). 
  104. ↑ Staff. Game Informer’s Best Of 2017 Awards. „Game Informer”, 2018-01-4. (ang.). 
  105. ↑ Matt Miller. 2017 Action Game of the Year Awards. „Game Informer”, 2018-01-5. (ang.). 
  106. ↑ Chris Moyse: Here are the winners of the official PlayStation Awards 2017. Destructoid, 2017-11-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-3)]. (ang.).
  107. ↑ Jordan Devore: Nominees for Destructoid’s Best PS4 Game of 2017. Destructoid, 2017-12-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-12)]. (ang.).
  108. ↑ Best of 2017 Awards: Best PlayStation 4 Game. IGN. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-4)]. (ang.).
  109. ↑ Best of 2017 Awards: Best Graphics. IGN. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-22)]. (ang.).
  110. ↑ Best of 2017 Awards: Game of the Year. IGN. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-4)]. (ang.).
  111. ↑ Best of 2017 Awards: Best Action-Adventure Game. IGN. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-11)]. (ang.).
  112. ↑ Best of 2017 Awards: Best Art Direction. IGN. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-16)]. (ang.).
  113. ↑ Staff: Game of the Year 2017 Day One: Old, Disappointing, Shopkeepers, and Looks. Giant Bomb, 2017-12-25. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (ang.).
  114. ↑ Justin Massongill: Game of the Year 2017: The Winners, As Voted By You. PlayStation Blog, 2018-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-19)]. (ang.).
  115. ↑ Miłosz Szubert: Wyniki głosowania w plebiscycie Gra roku 2017. GRY-Online.pl. [dostęp 2022-11-22]. (pol.).
  116. ↑ Tom Phillips: Horizon: Zero Dawn is Sony’s biggest PS4 franchise debut. Eurogamer, 2017-03-6. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  117. ↑ Jordan Devore: Record-breaking launch for Sony and Guerrilla. Destructoid, 2017-03-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  118. ↑ Justin Massongill: PlayStation Store: Februrary’s Top Downloads. Sony Interactive Entertainment, 2017-03-8. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  119. ↑ Fred Dutton: Horizon Zero Dawn was the best-selling game on PlayStation Store in marzec. Sony Interactive Entertainment, 2017-04-13. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  120. ↑ Ben Parfitt: Horizon Zero Dawn beats Zelda to No.1. NewBay Media, 2017-03-6. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-6)]. (ang.).
  121. ↑ Shannon Grixti: Horizon Zero Dawn Beats Zelda: Breath of the Wild To The Top Spot In Australia. Southern Cross Austereo, 2017-03-9. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  122. ↑ Sal Romano: Media Create Sales: 2/27/17 – 3/5/17. Gematsu, 2017-03-8. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  123. ↑ Christopher Dring: Ghost Recon: Wildlands was the UK’s best-selling game of marzec. Eurogamer, 2017-04-4. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  124. ↑ Horizon Zero Dawn returns to UK number one – Games charts 22 kwiecień. DMG Media, 2017-04-24. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  125. ↑ Samit Sarkar: Horizon Zero Dawn sales top 2.6M units in under two weeks. Polygon, 2017-03-16. [dostęp 2021-11-06]. (ang.).
  126. ↑ Horizon Zero Dawn Sells 2.6 Million Copies In Two Weeks, Story Expansion Coming. GameSpot. [dostęp 2021-11-11]. (ang.).
  127. ↑ Stephany Nunneley: Horizon Zero Dawn has sold over 7.6 million units, celebrates first anniversary with goodies. VG247, 2018-02-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)]. (ang.).
  128. ↑ Hermen Hulst: Horizon Zero Dawn Celebrates Second Anniversary, 10 Million Copies Sold Worldwide. PlayStation Blog, 2019-02-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-1)]. (ang.).
  129. ↑ Wesley Yin-Poole: Sony says expect more of its first-party PlayStation games on PC. Eurogamer, 2020-08-30.
  130. ↑ Horizon Zero Dawn PC Launch Nearly as Large as Witcher 3’s. Game Rant, 2020-09-25.
  131. ↑ George Yang: Horizon Zero Dawn Has Sold Over 20 Million Copies Across PS4 and PC. IGN, 2022-02-11. [dostęp 2022-02-11]. (ang.).
  132. ↑ Eddie Makuch: Fallout 4 Gets E3 2015 Best of Show Award; Full List of Winners Revealed. CBS Interactive, 2015-07-5. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-4)]. (ang.).
  133. ↑ Tamoor Hussain: All of 2016’s Best of E3 nominees.. CBS Interactive, 2016-06-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-25)]. (ang.).
  134. ↑ Chris Pereira: Here Are E3 2016’s Game Critics Award Winners. CBS Interactive, 2016-07-5. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-10)]. (ang.).
  135. ↑ Gamescom 2016. IGN, 2016-08-21. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-27)]. (ang.).
  136. ↑ Sam Loveridge: Golden Joystick Awards 2016 voting now open to the public. Hearst Communications, 2016-09-15. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)]. (ang.).
  137. ↑ Connor Sheridan: Overwatch scoops five awards, Firewatch wins Best Indie Game: Here are all the Golden Joystick 2016 winners. Future plc, 2016-11-18. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-18)]. (ang.).
  138. ↑ Chelsea Stark: The Game Awards: Here’s the full winners list. Vox Media, 2016-12-1. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-2)]. (ang.).
  139. ↑ 2017 Winners. The Independent Game Developers’ Association, 2017-11-2. (ang.).
  140. ↑ Emma Boyle: Horizon Zero Dawn is going for gold at this year’s Golden Joystick Awards. TechRadar, 2017-10-4. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-8)]. (ang.).
  141. ↑ Andy Chalk: Here are your 2017 Golden Joystick Award winners. PC Gamer, 2017-11-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-18)]. (ang.).
  142. ↑ Hannah Dwan: Golden Joystick Awards 2017 Last chance to vote for your favourite video games of the year. The Daily Telegraph, 2017-11-3. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-9)]. (ang.).
  143. ↑ Julia Alexander: The Game Awards crowns The Legend of Zelda: Breath of the Wild best game of 2017. Polygon, 2017-12-7. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-8)]. (ang.).
  144. ↑ Patrick Hipes: Annie Awards: Disney/Pixar’s ‘Coco’ Tops Nominations. Deadline Hollywood, 2017-12-4. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-5)]. (ang.).
  145. ↑ Eddie Makuch: Best Video Game Writing Nominees Announced, See Them All Here. GameSpot, 2018-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-12)]. (ang.).
  146. ↑ Erin Nyren: WGA Awards: Updated Winners List. Variety, 2018-02-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-12)]. (ang.).
  147. ↑ Eddie Makuch: Game Of The Year Nominees Announced for DICE Awards. GameSpot, 2018-01-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-19)]. (ang.).
  148. ↑ Luke Plunkett: Breath Of The Wild Wins Big At 2018 DICE Awards. Kotaku, 2018-02-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-27)]. (ang.).
  149. ↑ Andrew McNeill: Here Are Your 2018 SXSW Gaming Awards Finalists!. South by Southwest, 2018-01-31. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-2)]. (ang.).
  150. ↑ 2018 SXSW Gaming Awards Winners Revealed. IGN, 2018-03-17. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-18)]. (ang.).
  151. ↑ Staff: Breath of the Wild & Horizon Zero Dawn lead GDC 2018 Choice Awards nominees!. Gamasutra, 2018-01-5. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-8)]. (ang.).
  152. ↑ Eddie Makuch: Legend Of Zelda: Breath Of The Wild Wins Another Game Of The Year Award. GameSpot, 2018-03-21. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-24)]. (ang.).
  153. ↑ Marie deAlessandri: Hellblade: Senua’s Sacrifice at forefront of BAFTA Games Awards nominations. MCV, 2018-03-15. (ang.).
  154. ↑ Brett Makedonski: BAFTA names What Remains of Edith Finch its best game of 2017. Destructoid, 2018-04-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-13)]. (ang.).
  155. ↑ Winners Announced for the Ivor Novello Awards 2018. Ivor Novello Awards, 2018-05-31. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-3)]. (ang.).
  156. ↑ Jonathon Dornbush: Horizon 2: Forbidden West Announced for PS5. Ziff Davis, 2020-06-11. [dostęp 2020-06-11]. (ang.).
  157. ↑ Samit Sarkar: Horizon Forbidden West launching in February 2022. Polygon, 2021-08-25. [dostęp 2021-08-25].
  158. ↑ Horizon: Call of the Mountain – nowa gra ma dokładny termin premiery. IGN Polska, 2022-11-15. [dostęp 2022-11-22]. (pol.).
  159. ↑ a b Lars Cornelis: Horizon Timeline – Everything in Chronological Order. Beyond Video Gaming, 2022-07-07. [dostęp 2022-06-12]. (ang.).
  160. ↑ Horizon Zero Dawn Vol. 2: Liberation. titan-comics.com. [dostęp 2022-11-20].
  161. ↑ Ryan Dinsdale: Sony Announces Horizon Series for Netflix, God of War Series for Amazon, and a Gran Turismo Show. IGN, 2022-05-26. [dostęp 2022-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-26)]. (ang.).
  162. ↑ Nellie Andreeva: Steve Blackman Developing ‘Horizon Zero Dawn’ TV Adaptation, ‘Orbital’ Series as ‘Umbrella Academy’ Showrunner Renews Netflix Deal. Deadline Hollywood, 2022-08-25. [dostęp 2022-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-25)]. (ang.).
  163. ↑ Ariana Romero: ‘Umbrella Academy’ to Power Up for Fourth and Final Season. Netflix, 2022-08-25. [dostęp 2022-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-25)]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Horizon_Zero_Dawn&oldid=73266675”