III Dwór

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
III Dwór
Symbol zabytku nr rej. 15 z 15.11.1947[1]
Ilustracja
Budynek północny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Adres

Oliwa, ul. Polanki 122

Ukończenie budowy

XVIII wiek / 2. poł. XX wieku

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „III Dwór”
Ziemia54°24′00,382″N 18°33′43,276″E/54,400106 18,562021
Multimedia w Wikimedia Commons

III Dwór (niem. III Hof), nazywany również „Polanką” – zabytkowa posiadłość przy ulicy Polanki 122, w dzisiejszej dzielnicy Gdańska, Oliwie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Muszla widokowa z końca XVIII wieku, która była leśnym schronieniem i punktem widokowym na morze[2]
III Dwór: po lewej nieistniejący budynek południowy, po prawej północny, ok. 1900

Powstał, jak wszystkie inne dwory wzdłuż tego traktu, w pierwszej połowie XVII wieku. 8 VIII 1625 roku budynek nabył od Christiana Tempskiego, Helmich von Tweenhuysen[3]. W 1784 roku dwór przeszedł na własność Henryka Florisa Schopenhauera, ojca Arthura Schopenhauera – najsłynniejszy gdański filozof spędził w dworku pięć lat ze swojego dzieciństwa (lata 1788–1793). W wyniku rozbiorów Polski i przejścia Gdańska pod administrację zaboru pruskiego rodzina Schopenhauerów opuściła dwór na Polankach.

Od 1855 roku funkcjonował tu zakład leczniczy, który w 1868 roku został zaadaptowany na przytułek dla sierot[4][5].

Budynek północny z XVIII wieku po 1945 roku został wyburzony do parteru i odbudowany w latach 80. Budynek południowy z XIX wieku został poddany około 1990 roku rozbiórce. Do września 2010 roku pozostałe budynki zespołu dworskiego pełniły funkcje schroniska dla nieletnich. Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości schronisko zostało zniesione z dniem 1 września 2010 roku i jednocześnie utworzono tu zakład poprawczy[6]. Do dnia dzisiejszego zachowały się resztki założenia parkowego oraz również stawy parkowe, stanowiące obecnie ostoję chronionych ptaków.

Na zapleczu III Dworu przez wiele lat funkcjonowała żwirownia.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Obszar dworski znajduje się na wschodnim skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, u podnóża Góry Dantyszka. Na zboczu góry znajduje się zrujnowana, murowana muszla widokowa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2014-02-25].
  2. ↑ Schodami do muszli widokowej. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-26)].
  3. ↑ Lech Borusewicz: Zagadka tzw. Ecce homo z Kościoła św. Piotra na Helu: studium recepcji sztuki Rembrandta w siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Acta Iniversitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 25 (280). 59-88,1994. [dostęp 2014-04-28]. (ang.).
  4. ↑ W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
  5. ↑ Opowieść o przedwojennym domu dziecka. trojmiasto.pl, 20 września 2015. [dostęp 2015-09-20].
  6. ↑ Zakład Poprawczy. zakladpoprawczygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-28)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Jednostki morfogenetyczne okręgu Oliwa
Jednostki
Podjednostki

Herb Oliwy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=III_Dwór&oldid=69171406”