II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
II Liceum Ogólnokształcące w Sanoku im. Marii Skłodowskiej-Curie
Liceum Ogólnokształcące
Ilustracja
Widok szkoły od strony ulic Adama Mickiewicza i Kazimierza Wielkiego
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sanok

Adres

ul. Adama Mickiewicza 11
38-500 Sanok

Data założenia

1898

Patron

Maria Skłodowska-Curie

Dyrektor

Marek Cycoń

Wicedyrektorzy

Joanna Połdiak

Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, w centrum znajduje się punkt z opisem „II Liceum Ogólnokształcące w Sanoku im. Marii Skłodowskiej-Curie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „II Liceum Ogólnokształcące w Sanoku im. Marii Skłodowskiej-Curie”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „II Liceum Ogólnokształcące w Sanoku im. Marii Skłodowskiej-Curie”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „II Liceum Ogólnokształcące w Sanoku im. Marii Skłodowskiej-Curie”
Ziemia49°33′39,0″N 22°12′08,5″E/49,560833 22,202361
Strona internetowa

II Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanokuszkoła ponadpodstawowa z siedzibą w Sanoku.

Budynek[edytuj | edytuj kod]

W połowie lat 90. XIX wieku podjęto decyzję o utworzeniu ulicy Nowej (późniejsza ul. Adama Mickiewicza), przy której został zakupiony od Feliksa Gieli plac pod budowę gmachu szkoły[1]. W 1896 przetarg na budowę szkół powszechnych wygrał przedsiębiorca Berl Fink[2]. Pierwotnie propozycję trójkątnego rozmieszczenia budynku szkoły, gmachu „Sokoła” i restauracji u wejścia do parku (obecnie Plac Harcerski) wysunął przebywający w 6 czerwca 1896 w Sanoku architekt Arnold Röhring[3]. Projekt budynku, umiejscowionego w ogrodach miejskich, z 1896 wykonał architekt miejski Władysław Beksiński. Obiekt od początku miał dwa piętra i był w kształcie litery C. Pierwotnie budynek figurował pod numerem konskrypcyjnym 311[4]. Według stanu z 1931 gmach ówczesnej szkoły św. Jadwigi był pod numerami 9 i 11 ul. Adama Mickiewicza[4].

W okresie PRL przy budynku od strony ul. Mickiewicza było ogrodzenie, które usunięto[5]. Przed rokiem szkolnym 1975/1976 elewacje budynku zostały odmalowane z pomocą dyrekcji Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych (MZBM)[6]. W 2008 dzięki staraniom władz powiatowych przywrócono pierwotny wygląd elewacji budynku, przedstawiony w projekcie W. Beksińskiego z 1896[7]. Zostały odtworzone m.in. attyki (pierwotne istniały do lat 1970-1972). W 2011 zakończono gruntowy remont budynku[8], w ramach którego przy szkole powstało nowe boisko sportowe.

Budynek szkoły jest usytuowany w centrum miasta przy ulicy Adama Mickiewicza, otoczony od zachodu parkiem miejskim im. Adama Mickiewicza (u podnóża Góry Parkowej). Naprzeciw szkoły znajduje się kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego 8. Od strony północnej szkoła sąsiaduje z Placem Harcerskim, a od południowej z siedzibą Podkarpackiego Banku Spółdzielczego.

W latach 90. w budynku funkcjonował sanocki oddział Ligi Ochrony Przyrody[9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Widok od ulicy Adama Mickiewicza
Dziedziniec szkoły (widok od parku)
Kamień pamiątkowy upamiętniający kalendarium historii liceum położony przy budynku szkoły
Kamień pamiątkowy ustanowiony przez absolwentów podczas obchodów jubileuszu 80-lecia szkoły w 2008
Tablica pamięci Mikołaja Kopernika
Tablica upamiętniająca KEN
Klasopracownia Biologiczna im. Zofii Skołozdro w szkole
Klasopracownia Biologiczna im. Ludwika Romaniaka w szkole

W 1898, z okazji 50. rocznicy panowania Franciszka Józefa I Rada Miasta Sanoka podjęła decyzję o przekazaniu obiektu celem umieszczenie w nim szkół ludowych[10]. Wskutek tego w 1898 powstała męska Szkoła Ludowa im. Franciszka Józefa I[11]. Istnieje przekonanie, że podobno cesarz przekazał kwotę 1000 guldenów na budowę gmachu[12]. W 1901 utworzono przy szkole Wyższy Instytut Naukowy Żeński (także Wyższy Instytut Naukowo-Wychowawczy Żeński)[13][14][15]. 11 listopada 1912 została powołana pięcioklasowa szkoła żeńska „Szkoła Żeńska nr 1 im. Królowej Jadwigi”, której dyrektorką była Teodozja Drewińska do 1927[16], a funkcję kierowniczki szkoły objęła po niej Matylda Wasylewicz sprawująca stanowisko do 1934[17][18]. Uchwałą Rady Miejskiej z 2 stycznia 1919 Szkoła Wydziałowa Męska im. Cesarza Franciszka Józefa I została przemianowana na Szkołę im. Króla Władysława Jagiełły[19]. W latach II Rzeczypospolitej i do 1948 w budynku mieściły się dwie placówki: „Szkoła Męska nr 2 im. Króla Władysława Jagiełły” (wówczas największa w mieście; jej kierownikiem był Stanisław Niedzielski[20]) oraz „Szkoła Żeńska nr 4 im. Królowej Jadwigi”[21] (niem. Staatlisches Allgemeine „Königin Hedwig” Schule in Sanok)[22]. Gimnazjum Żeńskie użytkowało dodatkowo budynek nieopodal przy ulicy Emilii Plater 8[23] oraz budynek przy ulicy Tadeusza Kościuszki 36 (w latach 1932-1939 siedziba Prywatnego Polskiego Gimnazjum Żeńskiego im. Emilii Plater w Sanoku – w późniejszych latach do 1999 stanowił internat[24][25]). Przed 1914 w gmachu szkoły funkcjonowała także Szkoła Przemysłowa Dokształcająca (Uzupełniająca), której kierownikiem był Władysław Sygnarski[26][27][28].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i nastaniu II Rzeczypospolitej w roku szkolnym 1922/1923 w miejsce Instytutu funkcjonowało „Miejskie Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Sanoku”[13], które początkowo było ulokowane w kamienicy pod adresem Rynek 20 przy kościele franciszkanów, następnie przy ulicy Tadeusza Kościuszki, a potem umieszczone w budynki Szkoły im. Królowej Jadwigi przy ul. A. Mickiewicza[29]. Jego dyrektorami byli: Jan Killar (1923–1929), Władysław Dajewski (1929–1930), Adam Potapiński (1930–1932), Józef Rolski (1932–1934)[30][31]. W okresie II RP liczne dziewczęta uczęszczały do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii przy pobliskiej ulicy Jana III Sobieskiego 5. Z myślą o samodzielnej placówce żeńskiej 22 marca 1928 Kuratorium Lwowskie w wyniku postanowienia zdecydowało utworzyć „Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. Emilii Plater w Sanoku”[32]. Rok szkolny 1927/1928 uważa się za historyczny początek istnienia obecnej placówki II Liceum, które uznaje się za kontynuatora Gimnazjum Żeńskiego[33]. Od 1932 w szkole istniała możliwość zdawania matury w związku z uzyskaniem statusu szkoły publicznej. Uczennicami szkoły były dziewczęta z różnych grup społecznych oraz wyznaniowych. Z uwagi na rygor stosowany w szkole (opracowano m.in. program wychowawczy w 1931), obowiązek jednolitego umundurowania gimnazjum żeńskie było określane potocznie jako „klasztor” (przydomek utrzymał się przez następne dziesięciolecia). Pomimo tego wizytacja Kuratorium Lwowskiego przeprowadzona na przełomie 1935/1936 wykazała nieprawidłowości i krytycznie oceniła działalność gimnazjum. W związku z tym po roku szkolnym z funkcji dyrektora ustąpił Stefan Lewicki, a w październiku 1936 wakujące stanowisko objęła przybyła z Prywatnego Gimnazjum im. Zofii Strzałkowskiej we Lwowie, Zofia Skołozdro. Nowa dyrektorka (kierowała szkołą do 1939) wprowadziła restrykcyjne zasady wychowawcze oraz karność[34]. Do tego czasu szkoła, po reformie jędrzejewiczowskiej, funkcjonowała jako „Prywatne Liceum i Gimnazjum Ogólnokształcące Żeńskie im. Emilii Plater w Sanoku”[35]. W roku szkolnym 1938/1939 gimnazjum i liceum posiadały uprawnienia państwowych gimnazjów ogólnokształcących i liceów ogólnokształcących[36].

Podczas II wojny światowej w budynku szkoły mieścił się niemiecki szpital polowy. W tym czasie nauczyciele zaangażowali się w tajne nauczanie (w Sanoku organizowały je głównie Zofia Skołozdro i Jadwiga Zaleska). Po zakończeniu działań wojennych budynek był zdewastowany[37]. W 1944 zostało zniesione szkolnictwo prywatne, na krótko połączone sanockie gimnazja żeńskie i męskie – do 31 stycznia 1946 funkcjonowało Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii, powstałe z połączenia dawnego gimnazjum żeńskiego przy ulicy Adama Mickiewicza i gimnazjum męskiego przy ul. Jana III Sobieskiego 5. Od 1946 do 1949 wśród maturzystów prócz dziewcząt byli także chłopcy. W lutym 1946 zarządzenie Ministra Oświaty powołało do życia Państwowe Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące Żeńskie. Dyrektorką szkoły została Zofia Skołozdro i pozostała na tej funkcji do 1970.

W 1948 został wprowadzony nowy system w szkolnictwie (w jego toku gimnazja i licea były łączone w jednolite szkoły ogólnokształcące stopnia podstawowego i licealnego; obejmowały 7 klas szkoły podstawowej i 4 klasy licealne – łącznie 11 w numeracji I-XI). W związku z tym Gimnazjum i Liceum Żeńskie oraz Szkoła Żeńska nr 4 im. Królowej Jadwigi przestały występować samodzielnie i zostały przyłączone do 11-letnich szkół: żeńskiej, działającej jako „Szkoła Żeńska Stopnia Podstawowego i Licealnego” (od 1948 w obecnej siedzibie przy ulicy Adama Mickiewicza 11); natomiast Szkoła Męska nr 2 im. Króla Władysława Jagiełły scalona w ramach Państwowej Szkoły Męskiej Stopnia Podstawowego i Licealnego (przy ulicy Jana III Sobieskiego 5, obecne Gimnazjum nr 2). Nowa szkoła SPiL została umieszczona na stałe w budynku przy ulicy Adama Mickiewicza 11. W latach 1958–1962 budynek był siedzibą szkoły podstawowej oraz II liceum ogólnokształcącego. W tym okresie do głównego budynku dobudowano nowe skrzydło oraz salę gimnastyczną. Do 1962 do liceum uczęszczały tylko dziewczęta, od tego roku dopuszczono także chłopców (przyjmowanych z 11-letniej szkoły); którzy zdawali jako pierwsi maturę w 1966.

Reforma szkolnictwa z 1961 zreorganizowała system nauczania: wydłużono naukę w szkołach podstawowych (8 klas) i przywrócono licea ogólnokształcące (4 klasy)[38]. W Sanoku w 1965 utworzono równolegle Szkołę Podstawową nr 5 i II LO przy ul. Adama Mickiewicza[39] (oraz równolegle Szkołę Podstawową nr 4 i I LO przy ul. Jana III Sobieskiego 5). Gdy w 1973 I LO uniezależniono i przeniesiono do nowej siedziby jako I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku, SP 5 przestała istnieć i została przyłączona do SP 4. Od tego czasu II LO jest jedynym edukacyjnym użytkownikiem budynku.

W okresie PRL zakładem opiekuńczym dla szkoły był Zakład Modernizacyjno-Budowlany w Sanoku[40]. Podczas uroczystości w dniu 8 marca 1977 II liceum otrzymało patronat Marii Skłodowskiej-Curie[40][41]. Tego samego dnia szkoła otrzymała sztandar, udekorowany wówczas Odznaką „Zasłużony dla Sanoka”[40]. W tym samym roku odbyły się uroczystości z okazji jubileuszu 30-lecia reaktywowania gimnazjum żeńskiego. W latach 1946–1987 egzamin dojrzałości uzyskało w szkole 3479 osób.

19 lipca 1984 odbył się Zjazd Koleżeński Wychowanek i Absolwentek Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku z okazji 60-lecia zakładu (1924–1984) i 50-lecia ostatniej matury (1934–1984)[42].

2 kwietnia 1996 zorganizowano sesję popularnonaukową z okazji obchodów jubileuszu 50-lecia szkoły, w trakcie których imieniem Zofii Skołozdro nazwano salę nr 28, zaś imieniem Ludwika Romaniaka nazwano pracownię biologiczną w sali nr 30[43][44]. W marcu 2003 miały miejsce obchody 75-lecia istnienia szkoły[45]. W 2007 zostało zarejestrowane Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku[46]. W dniach 28-29 czerwca 2008 odbyły się obchody 80-lecia szkoły. Z tej okazji miał miejsce oficjalny Zjazd Absolwentów szkoły. W uroczystościach uczestniczyło ok. 1200 absolwentów[47], w jego trakcie odbyła się uroczysta msza św. koncelebrowana przez 14 kapłanów-absolwentów, najstarsza, 91-letnia uczestniczka zjazdu zdała maturę w 1935[48]. Szacowana liczba absolwentów na przestrzeni 80 lat do zjazdu wyniosła ok. 4800 osób[49].

W 1991 szkoła nawiązała współpracę ze szkołą średnią z miasta partnerskiego Sanoka w Östersund (Szwecja). W 1995 przypadł jubileusz 50-lecia istnienia szkoły: 2 kwietnia odbyła się sesja popularnonaukowa, a 30 kwietnia – oficjalne obchody[50].

Rok szkolny 2011/2012 ogłoszono rokiem Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie w II LO w Sanoku (w związku z ustanowieniem Roku Marii Skłodowskiej-Curie w Polsce). W listopadzie 2012 II LO w Sanoku otrzymało tytuł „Solidarnej Szkoły 2012” w kategorii „szkoły ponadgimnazjalne w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców”[51].

9 marca 2018 odbyły się obchody z okazji 90-lecia istnienia szkoły[52].

Dyrektorzy[edytuj | edytuj kod]

(Na podstawie materiałów źródłowych[61][62]).

Nauczyciele[edytuj | edytuj kod]

(Na podstawie materiału źródłowego[78]).

Uczniowie i absolwenci[edytuj | edytuj kod]

(Na podstawie materiału źródłowego[111][112][113])

Upamiętnienia[edytuj | edytuj kod]

Kamienie pamiątkowe
  • Kamień pamiątkowy upamiętniający zjazd absolwentów w 80-lecie istnienia szkoły w 2008 z inskrypcją na tablicy „Nie byliśmy tylko nazwiskami w dziennikach, to my tworzyliśmy historię tej szkoły – uczestnicy zjazdu 80-lecia szkoły”. Umieszczony przy wschodniej fasadzie budynku szkoły. Odsłonięty podczas Zjazdu Absolwentów 28 czerwca 2008.
  • Kamień pamiątkowy upamiętniający kalendarium historii liceum (1898-2008), wypisany na tablicy. Umieszczony przy wschodniej fasadzie budynku szkoły.
Tablice pamiątkowe
  • Tablica upamiętniająca Komisję Edukacji Narodowej i Stanisława Konarskiego z inskrypcją: „1773-1928 Twórcom komisji edukacyjnej w 150. rocznicę zgonu ks. Stanisława Konarskiego na cześć i chwałę rodacy miasta Sanoka”. Została ufundowana przez społeczeństwo Sanoka, odsłonięta w 1923[114].
  • Tablica pamiątkowa ku czci Mikołaja Kopernika. Ustanowiona w 410. rocznicę śmierci (1543-1953). Inskrypcja o treści: „1543 1953. W hołdzie wielkiemu Polakowi, który wstrzymał Słońce – ruszył Ziemię, Mikołajowi Kopernikowi, twórcy nowożytnej astronomii, bojownikowi postępowej myśli ludzkiej, tę tablicę na pamiątkę czterysta dziesiątej rocznicy jego śmierci ufundowała młodzież”[115]. Odsłonięta w 1953, ufundowana przez młodzież[116].
  • Tablica NSZZ Solidarność, Komisja Międzyzakładowa Pracowników Oświaty i Wychowania.
  • Tablica poświęcona pamięci Wojciecha Słodkowskiego, współtwórcy sanockich obozów dziennikarskich[117]. Odsłonięta 16 września 2013, ufundowana przez Starostwo Powiatowe w Sanoku, zawiera motto Skłodkowskiego: „Chcesz wiedzieć – pytaj”, jego zdjęcie i krótki biogram[118].

Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

  • Medal i dyplom przyznane przez Komitet Główny Olimpiady Biologicznej (1982)[119]
  • „Jubileuszowy Adres” (1984)[120]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Anna Ryniak nie została wymieniona na Liście Absolwentów: Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 298

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 382.
  2. Alojzy Zielecki: W epoce autonomii galicyjskiej. Struktury organizacyjne miasta. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 383. ISBN 83-86077-57-3.
  3. Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 63 z 14 czerwca 1895. 
  4. a b Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 125.
  5. Ilustracje. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 84.
  6. Stanisław Obara. Budynek II Liceum w nowej szacie. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 7, Nr 19 (38) z 1-15 października 1975. 
  7. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 94.
  8. II liceum po remoncie. 17 lipca 2011. [dostęp 2014-02-07].
  9. Królewskie Wolne Miasto Sanok. Informator miejski. Bydgoszcz: Journal, 1995, s. 18. ISBN 83-86002-54-9.
  10. Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Przemiany gospodarcze w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 31, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  11. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 430.
  12. Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 49.
  13. a b Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 374.
  14. Zabytki, muzea i ciekawostki miasta. sanok.pl. [dostęp 2014-02-07].
  15. Wcześniej w Sanoku funkcjonowała czteroklasowa, pospolita ludowa szkoła żeńska w latach 70. i 80. XIX wieku; jej dyrektorką była Teodozja Drewińska.
  16. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”, s. 139, Nr 3 z 25 marca 1927. 
  17. Ruch służbowy. Spensjonowani. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego dla Nauczycieli Publicznych Szkół Powszechnych w Okręgu Szkolnym Lwowskim”, s. 569, Nr 10 z 25 października 1934. 
  18. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2000, s. 114, 115. ISBN 83-909787-0-9.
  19. Protokoły posiedzeń Rady Miejskiej w Sanoku 1919-1920. szukajwarchiwach.gov.pl. s. 4. [dostęp 2021-12-19].
  20. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 568.
  21. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 90.
  22. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 568-570.
  23. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 14.
  24. Ewa Filip. Między tradycją a teraźniejszością. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (481), s. 9, 26 stycznia 2001. 
  25. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 16.
  26. Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 5.
  27. Władysław Sygnarski: Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914. Sanok: 1915, s. 6.
  28. Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 434.
  29. Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 189, 192, 1995. 
  30. Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 190, 1995. 
  31. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Miejskie Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Sanoku, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 575.
  32. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 17.
  33. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 5.
  34. Edward Zając, Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. Emilii Plater w Sanoku, Szkolnictwo podstawowe i średnie, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 520.
  35. Materiały szkolne. „Wystawa książki” w Prywatnym Liceum i Gimnazjum Ogólnokształcącym Żeńskim im. Emilii Plater w Sanoku. „Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 249, 30 czerwca 1939. 
  36. 284. Organizacja szkół. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 344, 351, 10 września 1938. 
  37. Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 218. ISBN 83-901827-1-8.
  38. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 56.
  39. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 57.
  40. a b c Bogumiła Koszela. Sztandar i imię Marii Curie-Skłodowskiej dla II Liceum Ogólnokształcącego. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 6 (76), s. 5, 15-31 marca 1977. 
  41. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 953.
  42. Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 193, 1995. 
  43. Marek Pomykała. Jubileusz II LO. Skromnie, lecz sympatycznie. „Tygodnik Sanocki”. 14 (230), s. 3, 5 kwietnia 1996. 
  44. Marek Pomykała. Sympatycznie, lecz nie skromnie. „Tygodnik Sanocki”. 19 (235), s. 3, 10 maja 1996. 
  45. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 435, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  46. Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku. krs-online.com.pl. [dostęp 2019-06-07].
  47. Waldemar Och. Kalendarium sanockie 2005-2010. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 272, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  48. Tych lat nie odda nikt. „Tygodnik Sanocki”, s. 1, 7, Nr 27 (869) z 4 lipca 2008. 
  49. Zjazd Absolwentów na 80-lecie II LO. „Tygodnik Sanocki”, s. 7, Nr 15 (857) z 11 kwietnia 2008. 
  50. Zbigniew Osenkowski, Kalendarium sanockie 1995-2000, Rocznik Sanocki Tom VIII – Rok 2001, Sanok 2001, s. 328.
  51. Tytuł Solidarnej Szkoły dla II LO!. esanok.pl. [dostęp 2014-02-07].
  52. Jubileusz 90 - lecia II Liceum Ogólnokształcącego. 2lo.sanok.biz, 2018-03-01. [dostęp 2018-11-08].
  53. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 280, 10 czerwca 1926. 
  54. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 580.
  55. Maria Boczar. Wychował półtora pokolenia. „Tygodnik Sanocki”. Nr 36 (408), s. 3, 3 września 1999. 
  56. Dyrektorzy – starzy i nowi. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27 (399), s. 1, 2 lipca 1999. 
  57. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki 2001”, s. 359, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  58. Mianowania, Pożegnania i Powitania w powiatowej oświacie. powiat-sanok.pl, 2019-08-28. [dostęp 2019-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-02)].
  59. Spotkanie z dyrektorami szkół i placówek oświatowych. powiat-sanok.pl, 2020-08-27. [dostęp 2020-09-10].
  60. Oficjalna strona II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej - Curie - Dyrekcja [online], 2lo.sanok.biz [dostęp 2020-09-10].
  61. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 102-107.
  62. Dyrekcja. 2losanok.interq.pl. [dostęp 2014-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 lutego 2014)].
  63. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 568.
  64. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 569.
  65. Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 574-575.
  66. Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne, Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Aneks 1, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 594.
  67. Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 190-191, 1995. 
  68. Bronisław Jaśkiewicz. Działalność artystyczno-malarska i muzealna Leon Getza ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Sanockiej. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 15, s. 49, 1972. 
  69. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 137.
  70. Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 52.
  71. Paweł Kosina, Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy Przyjaciele, Sanok 2006, s. 64.
  72. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 108.
  73. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 159.
  74. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 129-130.
  75. a b Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 134-135.
  76. Stanisław Bieleń: „Licejskie” lata 1968–1972. W: Księga pamiątkowa 1928–2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły. Sanok: 2008, s. 234.
  77. Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 99.
  78. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 117-162.
  79. Tadeusz Chmielewski. Andrzej Szczudlik – robotnik i działacz (1900–1971). „Rocznik Sanocki”. Tom VI, s. 279, 1988. 
  80. Andrzej Romaniak. Zamach. „Tygodnik Sanocki”, s. 11, 7 czerwca 2013. ISSN 1232-6534. (pol.).  Artykuł podaje wprawdzie szkołę im. Królowej Jadwigi, jednak jest to pomyłka autora.
  81. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 34, 124-125.
  82. a b c Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 34.
  83. a b Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 35.
  84. Matura wojenna i ostatnie spotkanie z moją szkołą. W: Danuta Przystasz: Jedno życie. Tak mało... Tak wiele.... s. 16.
  85. Matura wojenna i ostatnie spotkanie z moją szkołą. W: Danuta Przystasz: Jedno życie. Tak mało... Tak wiele.... s. 21-22.
  86. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2014-05-20].
  87. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 279.
  88. Tadeusz Barucki. Pamiętajmy o Katyniu. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15 (1370), s. 13, 13 kwietnia 2018. 
  89. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 280.
  90. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 282.
  91. a b c Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 284.
  92. a b Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 286.
  93. a b Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 287.
  94. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 288.
  95. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 289.
  96. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 290.
  97. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 292.
  98. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 293.
  99. W latach szkolnych razem z Pawłem Sawickim i Robertem Biłasem wydawał szkolnego fanzina „Więcej Czadu”. „Więcej Czadu”, redakcja: Marek Balawajder, Paweł Sawicki, Robert Biłas. Sanok, 1992-1993.
  100. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 294.
  101. a b Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 295.
  102. Curriculum Vitae. piotruruski.pl. [dostęp 2014-05-07].
  103. a b Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 297.
  104. Elżbieta Mazur. g2.sanok.pl. [dostęp 2018-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-08)].
  105. Zbigniew Gierczak: Parada Medalistów Mistrzostw Polski w kolarstwie górskim MTB. optex.pl. [dostęp 2022-12-11].
  106. Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 538, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  107. Antoni Józefowicz. Kolarstwo po sanocku. „Nowe Podkarpacie”, s. 14, Nr 46 (176) z 13 listopada 1996. ISSN 1230-7416. 
  108. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 298.
  109. Zmarła nasza redakcyjna przyjaciółka. Edytko, żadne słowa nie oddadzą naszego żalu. rmf24.pl, 2021-09-30. [dostęp 2021-09-30].
  110. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 301.
  111. Księga pamiątkowa 2008 ↓, s. 34-36, 277-306.
  112. Mistrzowie województwa po raz trzeci!. 2losanok.interq.pl, 2013-03-13. [dostęp 2016-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-16)].
  113. Mistrzostwo Polski unihokeistów z II LO!. 2losanok.interq.pl, 2014-05-27. [dostęp 2016-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  114. Stefan Stefański, Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny, Sanok 1991, s. 48.
  115. Franciszek Oberc, Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka, Sanok 1998, s. 43-44.
  116. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Wydarzenia, uroczystości, imprezy. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2011, s. 220. ISBN 978-83-60380-30-7.
  117. Pożegnaliśmy Wojciecha Słodkowskiego. powiat-sanok.pl, 2012-11-14. [dostęp 2013-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-26)]. (pol.).
  118. „Chcesz wiedzieć - pytaj” - tablica dla Wojtka Słodkowskiego. tvp.pl, 2013-09-17. [dostęp 2013-09-22]. (pol.).
  119. Ludwik Romaniak. Dyplom i medal dla II Liceum Ogólnokształcącego. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 6, Nr 7 (241) z 20-31 lipca 1982. Sanocka Fabryka Autobusów. 
  120. Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 288, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]