Ibrahim ibn Jakub
| Data i miejsce urodzenia |
912 lub 913 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 966 |
| Zawód, zajęcie |
Ibrahim ibn Jakub al-Isra’ili at-Turtuszi, również Abraham ben Jakob Izraelita z Tortosy, daw. Abraham Jakubowic[1] (arab. إبراهيم بن يعقوب الإسرائيلي الطرطوشي, hebr. אַבְרָהָם בֶּן יעקב הישראלי הטרטושי; ur. ok. 912/913, zm. po 966) – Żyd sefardyjski z Tortosy w kalifacie kordobańskim, podróżnik, autor opisu zachodniej i środkowej Europy w X wieku.
Pisemna relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży, którą odbył w latach 965–966, znana jest z XI-wiecznej kroniki Księga dróg i królestw hiszpańskiego pisarza Al-Bakriego. Relacja zawiera jeden z najstarszych opisów krajów zachodniosłowiańskich, między innymi Pragi i państwa Mieszka I. Najprawdopodobniej podróże ibn Jakuba miały związek z działalnością kupiecką na transkontynentalnym szlaku handlowym radanitów (ar-Radanija).
Podróż i dzieło[edytuj | edytuj kod]
Po opanowaniu Półwyspu Iberyjskiego przez Arabów (po 711 roku) aż do ochrzczenia Słowian główny szlak handlu niewolnikami wiódł z terenów Słowian, przez państwo Franków aż do ziem kalifatu kordobańskiego. Ibrahim ibn Jakub odbył swą podróż w momencie, gdy handel niewolnikami powoli zamierał z powodu chrztu władcy Polan – Mieszka I (M(e)šqo).
Spod jego pióra pochodzi najstarszy znany opis Pragi (F(a)rāga/B(a)rāġa) i świadectwo, że pod panowaniem księcia czeskiego znajdowała się wtedy ziemia krakowska. Wymienia bowiem czeskiego księcia Bolesława I jako władcę Pragi, Bohemii (Boy(e)ma) i Krakowa (K(a)rākō/K(a)rākū), natomiast Mieszko I jest w jego relacji królem północy. Ważnym odnotowania jest, że ibn Jakub po raz pierwszy wymienia dawną stolicę Polski pod tą nazwą, tj. Kraków, wspomina też o Krakowie, jako o jednym z handlowych centrów Słowiańszczyzny.
W relacji z podróży po krajach słowiańskich Ibrahim ibn Jakub zawarł m.in. opis kraju Mieszka I[2]:
…jest on najrozleglejszy z ich (słowiańskich) krajów. Obfituje on w żywność, mięso, miód i rolę orną
oraz następujące spostrzeżenia, dotyczące cech Słowian[2]:
…Na ogół biorąc, to Słowianie są skorzy do zaczepki i gwałtowności i gdyby nie ich niezgoda wywołana mnogością rozwidleń ich gałęzi i podziałów na szczepy, żaden lud nie zdołałby im sprostać w sile.
Wydanie polskie[edytuj | edytuj kod]
Tadeusz Kowalski: Relacja Ibrāhīma Ibn Jakūba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie al-Bekrīego (Pomniki dziejowe Polski Ser. 2, T. 1. Wydawnictwa Komisji Historycznej. Polska Akademia Umiejętności T. 84). Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, Kraków 1946.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Widajewicz J., Studia nad relacją o Słowianach Ibrahima ibn Jakuba. Rozprawy Wydziału hist, filoz. Polskiej Akademii Umiejętności, seria II t. XVI, Kraków 1946, s. 2.
- ↑ a b Z Lechistanu do Strasburga. W: Od Mieszka do... [on-line]. www.uw.olsztyn.pl. [dostęp 2015-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Urszula Lewicka-Rajewska, Arabskie opisanie Słowian, Wrocław 2004 ISBN 83-87266-11-6, s. 46 i n.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ibrahim z hiszpańskiej Tortosy Artykuł w „Gazecie Rycerskiej”
- Jerzy Rohoziński, Erudyta w „ziemi Meszki”, artykuł w „Rzeczpospolitej” z 20 03 2008 r.
- Rafał Jaworski, Przybysz z Andaluzji, artykuł w „Rzeczpospolitej” z 14 04 2008 r.
- Karol Ginter, Mieszko i jego drużyna, mowiawieki.pl, grudzień 2001 [dostęp 2017-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-05].
- Fragment relacji Ibrahima o Amazonkach
- Ibrahim ibn Jakub i Tadeusz Kowalski w sześćdziesiątą rocznicę edycji, pod red. Andrzeja Zaborskiego, Kraków 2008