Ignacy Solarz
Popiersie Ignacego Solarza (1986) autorstwa Henryka Jana Dominiaka | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
nauczyciel, |
Ignacy Solarz, ps. Chrzestny (ur. 28 grudnia 1891 w Ołpinach, zm. 1940, prawdopodobnie Palmiry[1]) – polski pedagog, działacz ruchu ludowego i spółdzielczego, założyciel Związku Młodzieży Wiejskiej RP i uniwersytetów ludowych[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1912 r. ukończył gimnazjum w Jaśle. W latach 1913–1916 w armii austriackiej. Ranny podczas I wojny światowej w trakcie walk w Karpatach i wskutek trwałego inwalidztwa zwolniony z wojska. W latach 1916–1921 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, który ukończył z dyplomem inżyniera rolnika. Instruktor rolny w kółkach rolniczych i Małopolskim Towarzystwie Rolniczym, nauczyciel w Szkole Rolniczej w Sąsiadowicach. W 1924 z jego inicjatywy powstał uniwersytet ludowy w Szycach (Wiejski Uniwersytet Ludowy, od 1930 Wiejski Uniwersytet Orkanowy)[2], którego dyrektorem był do likwidacji przez władze w 1931 r. Jego najbliższą współpracownicą była żona, Zofia Solarz[3]. Następnie zainicjował powstanie Spółdzielni Rolniczej dla Prowadzenia Uniwersytetów Wiejskich.
Od 1921 w PSL „Piast”. Od 1924 członek Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej, 1928 inicjator powstania Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” i do 1939 członek jego Zarządu Głównego. W czasie spotkania z prezydentem Ignacym Mościckim po strajku chłopskim w 1937 roku zaprotestował przeciw metodom stosowanym przez policję wobec uczestników strajku[4].
Po wybuchu II wojny światowej, w końcu roku 1939 nawiązał kontakt z Maciejem Ratajem i Marianem Rapackim (prezesem Społem; został nominowany na dyrektora oddziału „Społem” w Rzeszowie. Odrzucił propozycję współpracy z ZWZ. W drugiej połowie lutego 1940 roku, po rewizji na Gackiej Górce, został aresztowany w Jarosławiu. Mogło to mieć związek z dekonspiracją organizacji PLAN (która zamierzała skłonić Solarza do współpracy) albo z wcześniejszym nielegalnym przekroczeniem granicy niemiecko-sowieckiej. Jest prawdopodobne, że został zamordowany przez Niemców w Palmirach, podczas akcji eliminacji polskiej inteligencji (Zbrodni w Palmirach)[1][a] Jego grób symboliczny znajduje się także na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C31-tuje-3)[5].
W roku 1986 w Tychach jego imieniem zostało nazwane 13-14 OHP; popiersie patrona wykonał artysta rzeźbiarz Henryk Jan Dominiak[6][7]). W Smolnicy Dębno istnieje Zespół Szkół im. Ignacego Solarza[8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Okoliczności śmierci nie są ustalone. I.Solarz mógł zginąć w Palmirach albo zostać wywieziony do Niemiec lub ZSRR. Na Cmentarzu w Palmirach znajduje się grób symboliczny[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Andrzej A. Zięba: Solarz Ignacy (1891–1940?). W: iPSB (Biogram został opublikowany w latach 2000–2001 w XL tomie PSB) [on-line]. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Wioletta Kisała: Ocalić świetlaną przeszłość Uniwersytetu. W: Gazeta Jarosławska 18/2011 [on-line]. [dostęp 2017-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-08)].
- ↑ Agnieszka Majewska-Kafarowska. Zofia Solarzowa, ta, która czuła niezawodne siły do twórczego przekazywania…. „Edukacja Dorosłych”, s. 148–160, 2010. Akademickie Towarzystwo Andragogiczne. ISSN X 1230-929 X.
- ↑ Józef Gójski: Strajki i bunty chłopskie w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe, 1949, s. 155.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
- ↑ Henryk Jan Dominiak w: Wielkopolski Związek Artystów Rzeźbiarzy
- ↑ Henryk Jan Dominiak, artysta rzeźbiarz, złotnik, grafik, malarz
- ↑ Szkoły średnie. W: Strona Wyższej Szkoły Logistyki [on-line]. [dostęp 2017-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-09)].(Strona internetowa szkoły)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, Józef Dancygier (oprac.), Józef Abramczyk, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989, s. 366-367, ISBN 83-205-4045-3, OCLC 830080061 .
- Solarzowie „Chrzestni”. Dążenie do ideału, Biblioteka Ludowca, Wydział Organizacyjno-Informacyjny NKW PSL, Warszawa 1998, ISBN 83-87432-05-9
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Maliszewski, Ignacy Solarz (1891-1940) w polskim powojennym piśmiennictwie pedagogicznym. Wnioski dla współczesnych, w: Dyskursy Młodych Andragogów 2014, 15 s. 85–98 ISSN 2084-2740
- Ignacy Solarz, Spółdzielnie zdrowia – dorobek zagranicą (1938) w: portal Lewicowo.pl Portal poświęcony tradycjom polskiej lewicy demokratycznej, patriotycznej i niekomunistycznej
- Lucjan Turos – Spis książek i wybrane fragmenty, w tym: Uniwersytet Ludowy Ignacego Solarza i jego wychowankowie (1970), Patrzeć szeroko i daleko dziedzictwo pedagogiczne Ignacego Solarza (1983, zob. fragmenty), Wychowawcze wartości kultury chłopskiej w ujęciu Ignacego Solarza i jego wychowanków (1987)
- Ignacy Solarz – prace w bibliotece Polona
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej
- Członkowie Związku Młodzieży Wiejskiej RP Wici
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Ludzie związani z Jasłem
- Polscy działacze spółdzielczy
- Polscy pedagodzy
- Politycy PSL „Piast”
- Politycy Stronnictwa Ludowego
- Ofiary zbrodni w Palmirach
- Urodzeni w 1891
- Zmarli w 1940
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie - grób symboliczny
- Ludzie urodzeni w Ołpinach