Inflacja

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Inflacja na świecie w 2010

Inflacja – proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce[1]. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego.

Przeciwnym zjawiskiem do inflacji jest deflacja.

Przyczyny inflacji[edytuj]

  • nadmierne zwiększanie podaży pieniądza poprzez jego emisję przez bank centralny lub kreację w bankach komercyjnych[a]
  • niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
  • wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
  • niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)
  • przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
  • wadliwa struktura gospodarki
  • import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)

Skutki inflacji[edytuj]

Negatywne skutki inflacji to:

  • redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądz (zwykle rządu bądź podległej mu organizacji) kosztem reszty użytkowników (dlatego inflacja bywa nazywana „ukrytym podatkiem”[2])
  • realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji. W szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe – te niekorzystne konsekwencje inflacji można zmniejszyć, dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań.
  • tak zwane koszty zdartych (lub zdzieranych) zelówek, wynikające z tego, że przy wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z koniecznością dojazdu do banku lub bankomatu
  • tak zwane koszty zmiany karty dań, powodowane tym, że przy wysokiej inflacji firmy częściej muszą dostosowywać swoje ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami (restauracje muszą częściej wymieniać karty dań).

Inne skutki inflacji

  • Ponieważ siła nabywcza pieniądza maleje, konsumenci chcą się go pozbyć, zakupując dobra, których wartość nie maleje. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe.
  • Powyższy skutek wywołuje wzrost (niekoniecznie równomierny) cen innych towarów. Jeżeli wzrasta cena benzyny (także wskutek nakładania podatków, w tym akcyzy), rosną koszty transportu i ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen chleba.

Rodzaje inflacji[edytuj]

Według kryterium tempa:

Według kryterium przyczyny:

Według kryterium przejawiania się oraz skutków:

Według kryterium całokształtu stosunków ekonomicznych w kraju:

Według kryterium zależności od innych kategorii makroekonomicznych:

Według kryterium czynnika czasu:

Wielkie kryzysy inflacyjne[edytuj]

  • W Polsce w ciągu pięciu lat cena dolara wzrosła z 9 marek polskich w 1918 roku do około 6,4 miliona.
  • W tym samym okresie w Rzeszy Niemieckiej wartość marki niemieckiej w stosunku do dolara zmalała z około 4,20 marek do 4,2 biliona marek za dolara (cena znaczka pocztowego w listopadzie 1923 roku wynosiła 500 miliardów marek).
  • W czasie kryzysu ekonomicznego na Węgrzech w 1946 roku miesięczna skala inflacji wynosiła 41,9 biliarda procent (odpowiadało to podwajaniu się wysokości cen co 15 godzin). U szczytu inflacji jeden znaczek pocztowy kosztował 20 kwadrylionów (2 z 25 zerami) pengő. Podczas wprowadzania forintów w sierpniu 1946 przelicznik z pengö wynosił 1 do 400 kwadryliardów (400 tysięcy kwadrylionów, 4 i 29 zera) pengő.
  • W latach 1988–1989 wzrosła gwałtownie inflacja w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
  • W połowie roku 2008 bank centralny Zimbabwe podał, że roczna stopa inflacji w tym kraju wynosi 2,2 miliona procent, tym samym była najwyższa na świecie. Miejscowi ekonomiści (niepowiązani z tym bankiem) sądzili jednak, że inflacja w kraju wynosiła nawet 7 milionów procent. Według danych z 9 października 2008 inflacja średnioroczna w lipcu podskoczyła do 231 mln procent, podczas gdy w czerwcu wynosiła 11,2 mln procent[4]. W swojej kulminacji (w połowie listopada 2008 roku, gdy porzucono walutę lokalną i zalegalizowano obrót walutami państw ościennych) tempo inflacji przekraczało 50 mld procent miesięcznie[5].

Zobacz też[edytuj]

Zobacz hasło inflacja w Wikisłowniku
Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o inflacji

Uwagi

  1. ↑ Bank centralny może wpływać na działalność kredytową banków komercyjnych, sterując popytem na pieniądz i jego podażą, poprzez:

Przypisy

  1. ↑ Marek Belka: XVI. W: Elementarne zagadnienia ekonomii. Roman Milewski (redaktor naukowy). Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 414 i n. ISBN 8301144378.
  2. ↑ Henry Hazlitt: Inflacja. Wróg publiczny nr 1. Warszawa, Fijorr Publishing Company 2007. Str. 3–4
  3. ↑ Stanisław Owsiak: Podstawy nauki finansów. Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 2002. Str. 194–95
  4. ↑ W Zimbabwe lipcowa stopa inflacji 231 mln proc.
  5. ↑ Zimbabwe pokonało hiperinflację i będzie mieć prawdziwy bank centralny

Bibliografia[edytuj]

  • George Reisman: Capitalism: A Treatise on Economics. (Ottawa : Jameson Books, 1990), 503–506 & Chapter 19 ISBN 0-915463-73-3.
  • Mishkin, Frederic S.: The Economics of Money, Banking, and Financial Markets. New York, Harper Collins, 1995.
  • Baumol, William J., Alan S. Blinder: Macroeconomics: Principles and Policy. Tenth edition. Thomson South-Western, 2006. ISBN 0-324-22114-2.

Linki zewnętrzne[edytuj]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Inflacja&oldid=46930324”