Ingrid Bergman
![]() Bergman (1944) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Współmałżonek |
Lars Schmidt (1958–1976) |
Lata aktywności |
1932–1982 |
![]() | |
Strona internetowa |


Ingrid Bergman (ur. 29 sierpnia 1915 w Sztokholmie, zm. 29 sierpnia 1982 w Londynie) – szwedzka aktorka filmowa i teatralna. Jedna z największych gwiazd „Złotej Ery Hollywood”. American Film Institute umieścił ją na czwartym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[1].
Zagrała w wielu przychylnie odebranych filmach, m.in. Dr Jekyll i Mr Hyde, Komu bije dzwon czy Joanna d’Arc. Największy rozgłos przyniosła jej rola w dramacie Casablanca (1942), w którym partnerował jej Humphrey Bogart. Amerykańska Akademia Filmowa przyznała jej Oscary za role w filmach: Gasnący płomień, Anastazja i Morderstwo w Orient Expresie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w Sztokholmie w 1915. Zamarzyła o aktorstwie po tym, jak wzięła udział w filmie Landskamp jako statystka. Została uczennicą prestiżowej szkoły Swedish Royal Theatre, ale stwierdziła, że teatr jej nie pociąga. W 1935 po raz pierwszy zagrała małą rólkę. Przełomem w jej karierze okazał się film Intermezzo (1936), w którym zagrała pianistkę zakochaną w starszym, żonatym skrzypku. Rolą tą zwróciła na siebie uwagę Davida O. Selznicka, amerykańskiego producenta, który postanowił zrobić remake tego filmu i w tym celu zaprosił Ingrid do Hollywood. Film z 1939 odniósł sukces, a Bergman podpisała siedmioletni kontrakt z Selznickiem.
W 1941 otrzymała propozycję zagrania głównej roli kobiecej u boku Humphreya Bogarta w filmie Casablanca. Za główną rolę w filmie Komu bije dzwon (1943) na podstawie powieści Hemingwaya otrzymała swoją pierwszą nominację do Oscara. Rok później wcieliła się w Paulę Alquist w Gasnącym płomieniu i za tę kreację otrzymała nagrodę Akademii Filmowej. Trzecią nominację przyniosła jej rola siostry Benedyktyny w Dzwonach Najświętszej Marii Panny. Rola Joanny d’Arc zaowocowała czwartą nominacją do Oscara. W 1949 kręciła we Włoszech film Stromboli, ziemia Bogów w reżyserii Roberta Rosselliniego, z którym wkrótce związała się w prywatnym życiu[2]. W 1950 wyszła za Rosselliniego, czym wywołała skandal obyczajowy (dla reżysera porzuciła poprzedniego męża), za co spotkał ją ostracyzm w Hollywood[3]. Przez następne lata była zmuszona pracować w Europie. W tym czasie grała przede wszystkim w kolejnych filmach nowego męża: Stromboli, ziemia bogów (1951), Europa '51 (1952) i Podróż do Włoch (1953). Do Hollywood wróciła obrazem Anastazja (1956), za rolę w którym otrzymała drugiego w karierze Oscara dla najlepszej aktorki[4].
W 1973 przewodniczyła obradom jury konkursu głównego na 26. MFF w Cannes. W 1974 zagrała w Morderstwie w Orient Expressie, a za swoją rolę otrzymała trzecią statuetkę w karierze. Ostatnią nominację przyniósł jej film Jesienna sonata (1978), ona sama uważała, że była to jej najlepsza rola w karierze.
Ma swoją gwiazdę na hollywoodzkim Walk of Fame przy 6759 Hollywood Blvd. Napisała autobiografię My story, która stała się bestsellerem.
Jej ostatnią rolą była postać izraelskiej premier, Goldy Meir, w miniserialu telewizyjnym Kobieta o imieniu Golda (1982), za którą otrzymała nagrodę Emmy[4]. Zmarła w 67. rocznicę urodzin na raka piersi, nie doczekawszy premiery Kobiety…. Część jej prochów rozsypano nad szwedzkim wybrzeżem, a część spoczywa na najstarszym sztokholmskim cmentarzu Norra begravningsplatsen, gdzie na jej grobie umieszczona jest tablica pamiątkowa.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Życie osobiste aktorki było dość burzliwe. W 1949 opuściła męża, lekarza Petera Lindstroma, z którym miała córkę, aby związać się z włoskim reżyserem Roberto Rossellinim[3]. Miała z nim troje dzieci: syna Robertina oraz bliźniaczki, Isottę i Isabellę[5]. Po dziewięciu latach wspólnego życia się rozstali. Następnie poślubiła producenta teatralnego Larsa Schmidta, z którym rozwiodła się w 1975.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- Filmy fabularne
- 1932: Landskamp jako dziewczyna stojąca w kolejce (niewymieniona w czołówce)
- 1935: Munkbrogreven jako Elsa Edlund
- 1935: Bränningar jako Karin Ingman
- 1935: Swedenhielms jako Astrid
- 1935: Noce Walpurgii (Valborgsmässoafton) jako Lena Bergström, sekretarka Johana
- 1936: Intermezzo jako Anita Hoffman
- 1936: Po słonecznej stronie (Pa solsidan) jako Eva Bergh
- 1938: Nasza czwórka (Die Vier Gesellen) jako Marianne
- 1938: Dollar jako Julia Balzar
- 1938: En Kvinnas ansikte jako Anna Holm / Panna Paulsson
- 1939: Samotna noc (En enda natt) jako Eva Beckman
- 1939: Intermezzo: A Love Story jako Anita Hoffman
- 1940: Juninatten jako Kerstin Norbäck/Sara Nordana
- 1941: Doktor Jekyll i pan Hyde (Dr. Jekyll and Mr. Hyde) jako Iva
- 1941: Adam Had Four Sons jako Emilie Gallatin
- 1941: Rage in Heaven jako Stella Bergen
- 1942: Casablanca jako Ilsa Lund Laszlo
- 1943: Komu bije dzwon (For Whom the Bell Tolls) jako Maria
- 1944: Gasnący płomień (Gaslight) jako Paula Alquist
- 1945: Saratoga Trunk jako Clio Dulaine
- 1945: Urzeczona (Spellbound) jako Constance Peterson
- 1945: Dzwony Najświętszej Marii Panny (The Bells of St. Mary’s) jako siostra Benedict
- 1946: Osławiona (Notorious) jako Alicia Huberman
- 1946: American Creed
- 1948: Łuk triumfalny (Arch of Triumph) jako Joan Madou
- 1948: Joanna d’Arc (Joan of Arc) jako Joanna d’Arc
- 1949: Pod znakiem Koziorożca (Under Capricorn) jako lady Henrietta Flusky
- 1950: Stromboli, ziemia bogów (Stromboli) jako Karin
- 1952: Europa '51 jako Irene Girard
- 1953: Podróż do Włoch (Viaggio in Italia) jako Katherine Joyce
- 1954: Strach (La Paura) jako Irene Wagner
- 1954: Joanna d’Arc na stosie (Giovanna d’Arco al rogo) jako Joanna d’Arc
- 1956: Anastazja (Anastasia) jako Anastasia
- 1956: Helena i mężczyźni (Eléna et les hommes) jako Helena Sokorowska
- 1958: Niedyskrecja (Indiscreet) jako Anne Kalman
- 1958: Gospoda Szóstego Dobrodziejstwa (The Inn of the sixth happiness) jako Gladys Aylward
- 1959: The Turn of the Screw jako Governess
- 1961: 24 godziny z życia kobiety (Twenty-Four Hours in a Woman's Life) jako Clare Lester
- 1961: Żegnaj ponownie (Goodbye Again) jako Paula
- 1961: Auguste jako Epizod (niewymieniona w czołówce)
- 1963: Hedda Gabler jako Hedda Gabler
- 1964: Żółty Rolls-Royce (The Yellow Rolls-Royce) jako Gerda Millett
- 1964: Wizyta starszej pani (The Visit) jako Karla Zachanassian
- 1966: The Human Voice
- 1967: Stymulacja (Stimulantia) jako Mathilde Hartman
- 1969: Kwiat kaktusa (Cactus Flower) jako Stephanie Dickinson
- 1970: Spacerując w wiosennym deszczu (A Walk in the Spring Rain) jako Libby Meredith
- 1973: From the Mixed-Up Files of Mrs. Basil E. Frankweiler jako pani Frankweiler
- 1974: Morderstwo w Orient Expressie (Murder on the Orient Express) jako Greta Ohlsson
- 1976: Kwestia czasu (A Matter of Time) jako hrabina Sanziani
- 1978: Jesienna sonata (Höstsonaten) jako Charlotte
- 1982: A Woman Called Golda jako Golda Meir
- Seriale telewizyjne
- 1959: Startime jako Guwernantka
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Nagroda Akademii Filmowej
- Złoty Glob
- Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym: 1957 Anastazja
- 1946 Dzwony Najświętszej Marii Panny
- 1945 Gasnący płomień
- Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1983 A Woman Called Golda
- Nagroda BAFTA Najlepsza aktorka drugoplanowa: 1975 Morderstwo w Orient Expressie
- Nagroda Emmy
- Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1982 A Woman Called Golda
- 1960 The Turn of the Screw
- Cezar 1976 Cezar Honorowy
- Nagroda Tony Najlepsza aktorka w sztuce: 1947 Joan of Lorraine
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Wykaz literatury uzupełniającej:
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-25)]. (ang.).
- ↑ Gressor i Cook 2005 ↓, s. 257–258.
- ↑ a b Gressor i Cook 2005 ↓, s. 258–260.
- ↑ a b Gressor i Cook 2005 ↓, s. 261.
- ↑ Gressor i Cook 2005 ↓, s. 260.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ingrid Bergman , Ingrid Bergman: My Story, Alan Burgess, New York: Delacorte Press, 1980, ISBN 0-440-03299-7, OCLC 6356127 .
- Charlotte Chandler , Ingrid: Ingrid Bergman, A Personal Biography, New York: Simon & Schuster, 2007, ISBN 0-7432-9421-1, OCLC 74966691 .
- Laurence Leamer, As Time Goes By: The Life of Ingrid Bergman, New York: Harper & Row (1986), ISBN 0-06-015485-3
- Megan Gressor, Kerry Cook: Największe romanse wszech czasów. Bożenna Stokłosa (tłum.). Klub Dla Ciebie, 2005. ISBN 83-7404-194-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ingrid Bergman w bazie IMDb (ang.)
- Ingrid Bergman w bazie Filmweb
- Ingrid Bergman w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000 0001 1028 7904
- VIAF: 68925401
- LCCN: n50007485
- GND: 118509527
- NDL: 00433022
- LIBRIS: sq466wwb20pqspz
- BnF: 11891426k
- SUDOC: 026720906
- SBN: CFIV002132
- NLA: 35190198
- NKC: jn20000700155
- BNE: XX905978
- NTA: 068851952
- BIBSYS: 90063742
- CiNii: DA02637166
- Open Library: OL1235607A
- PLWABN: 9810560267705606
- NUKAT: n00094311
- J9U: 987007311947305171
- PTBNP: 13051
- CANTIC: a11683971
- LNB: 000067956
- CONOR: 47032419
- BNC: 000039330
- BLBNB: 000612989
- KRNLK: KAC2018H6041
- LIH: LNB:V*175574;=BP
- WorldCat: lccn-n50007485
- Aktorki związane ze Sztokholmem
- Szwedzkie aktorki filmowe
- Szwedzkie aktorki teatralne
- Laureaci potrójnej korony aktorstwa
- Laureaci Honorowego Cezara
- Laureatki nagrody BAFTA dla najlepszej aktorki drugoplanowej
- Laureatki Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej
- Laureatki Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym
- Laureatki Złotego Globu dla najlepszej aktorki w miniserialu lub filmie telewizyjnym
- Laureaci nagrody Tony
- Laureatki Pucharu Volpiego dla najlepszej aktorki
- Pochowani na Norra begravningsplatsen
- Urodzeni w 1915
- Ludzie urodzeni w Sztokholmie
- Zmarli w 1982