Instytut Wschodni „Reduta”

Instytut Wschodni „Reduta”

Data założenia	1946
Państwo	Wielka Brytania
Dyrektor	Bolesław Grzybowski
brak współrzędnych

Instytut Wschodni „Reduta” – polska emigracyjna placówka badań sowietologicznych istniejąca od 1946 roku. Zajmowała się szeroko rozumianą problematyką dotyczącą polskiej polityki wschodniej.

Historia i działalność

Geneza tej placówki to założony w Jerozolimie w 1943 roku Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta”. Placówkę założono z inicjatywy Włodzimierza Bączkowskiego i Stanisława Swianiewicza. Był kontynuacją Instytutu Wschodniego w Warszawie działającego w latach 1925-1939. Instytut powstał na Bliskim Wschodzie jako placówka badawcza w ramach działalności agend tzw. Jednostek Wojska na Środ­kowym Wschodzie, które miały stanowić zaplecze II Korpusu. Natomiast utworzenie Instytutu Wschodniego „Reduta” ogłoszono w kwaterze głównodowo­dzącego Jednostkami gen. Józefa Wiatra w Egipcie dnia 12 marca 1946. Rosja Sowiecka to - obok problemów Bliskiego Wschodu - wiodący temat prac tej placówki.

Najpoważniejszym osiągnięciem Instytutu stało się bez wątpienia stworzenie cenionego w zachodnich środowis­kach sowietologicznych periodyku „Eastern Quaterly” (1948-1953). W skład redakcji wchodzili: ksiądz Kazimierz Kantak, Włodzimierz Bączkowski, Michał Grażyński, Juliusz Poniatowski, Stanisław J. Paprocki i Ryszard Wraga (Jerzy Niezbrzycki), a redaktorem naczelnym był Mieczysław Chmielewski. Innym pismem był redagowany przez Stanisława J. Paprockiego „Wschód Polski” (1949-1955). Po przeniesieniu z Jerozolimy Instytut działał w Bejrucie. Bączkowski był do 1951 sekretarzem generalnym „Reduty”, której to siedzibę w 1950 przeniesiono do Londynu (odtąd - Instytut Wschodni „Reduta”). Celem Instytutu była praca na rzecz popularyzacji kultury polskiej uzupełniana przedsięwzięciami badawczymi nad problemami wschodnimi, w czym niewątpliwie korzystano z przedwojennych doświadczeń Instytutu Wschodniego w Warszawie. Prezesem był Bolesław Grzybowski. Wśród jego współpracowników byli: Zygmunt Jundziłł, Jerzy Niezbrzycki, Henryk Paszkiewicz, Wiktor Sukiennicki, Wiktor Weintraub, Władysław Wielhorski.

Publikacje

• Ryszard Wraga (pseud. Jerzy Niezbrzycki), Rewolucja 1917 r. i Związek Radziecki : zarys historyczny, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 4.
• Henryk Paszkiewicz, Polska a Moskwa w ciągu dziejów, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 5.
• Józef Kalinowski, Stosunki polsko-sowieckie, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 6.
• Ryszard Wraga (pseud. Jerzy Niezbrzycki), Rozwój terytorialny Rosji, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 7.
• Władysław Wielhorski, Kraje bałtyckie a Rosja, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 9.
• Witold Rajkowski, Rosja a Bliski i Środkowy Wschód, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 11.
• Wiktor Sukiennicki, Trzydzieści lat emigracji rosyjskiej, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 1, z. 13.
• Zygmunt Jundziłł, Ustrój polityczny Imperium Rosyjskiego, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 1.
• Wiktor Sukiennicki, Społeczno-polityczna doktryna marksizmu-leninizmu-stalinizmu, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 2.
• Wiktor Sukiennicki, Partia, jej rola i znaczenie w Z.S.S.R., Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 3.
• Wiktor Sukiennicki, Ustrój państwowy Z.S.R.R., Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 4.
• Wiktor Sukiennicki, Teoria i metody „rewolucji światowej”, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 5.
• Kazimierz Zamorski (Sylwester Mora), Z.S.R.R. : zagadnienia polityczno-prawne, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 6.
• Wiktor Sukiennicki, Ustrój społeczny Z.S.R.R., Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 7.
• Henryk Buchowiecki, Ustrój gospodarczy Z.S.R.R., Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 8.
• Władysław Wielhorski, Ustrój agrarny ZSSR, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 9.
• Stanisław Klinga, Polityka gospodarcza ZSRR, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 10.
• Stanisław Gryziewicz, Sowietyzacja gospodarcza państw Europy Środkowo-Wschodniej, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 11.
• Wacław Szyszkowski, Sowietyzacja prawno-polityczna Polski, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 2, z. 12.
• Stanisław J. Paprocki, Struktura narodowościowa Z.S.R.R., Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 1.
• Władysław Wielhorski, Struktura narodowościowa Europy Wschodniej i Środkowej, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 2.
• Ryszard Wraga (pseud. Jerzy Niezbrzycki), Sowiecka doktryna w sprawach narodowościowych, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 3.
• Jerzy Lubecki, Zagadnienia wyznaniowe w Z.S.S.R., Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 4.
• Jerzy Lubecki, ZSRR a Kościół katolicki, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 5.
• Wincenty Żuk-Hryszkiewicz, Kwestia białoruska, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 6.
• Leon Bohdanowicz, Polska i Rosja a świat muzułmański, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 6.
• Władysław Wielhorski, Naród białoruski wśród swych sąsiadów, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 7.
• Stanisław J. Paprocki, Kwestia ukraińska, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 8.
• Wiktor Sukiennicki, Polacy w Z.S.S.R., Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 9.
• W. Nanuaszwili, Rosja a narody kaukaskie, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 3, z. 10.
• Wiktor Weintraub, Rosja w kulturze Zachodu, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 4, z. 1.
• Stanisław Mackiewicz, Cztery pokolenia literatury i publicystyki rosyjskiej, Londyn: „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 4, z. 2.
• Wiktor Weintraub, Prądy i zagadnienia kulturalne w Z.S.S.R., Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 4, z. 3.
• Stefan Mękarski, Sowietyzacja kulturalna Polski, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 4, z. 4.
• Wiktor Weintraub, Studia rusycystyczne na Zachodzie, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 4, z. 5.
• Wiktor Weintraub, Studia rusycystyczne na Zachodzie, Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu „Reduta” 1949. Kurs Spraw Wschodnich. Seria 4, z. 6.

Bibliografia

• Marian S. Wolański, Kierunki działalności i funkcje Instytutu Wschodniego „Reduta”, „Przegląd Wschodni” 5 (1998/1999), z. 1(17).
• Włodzimierz Bączkowski, O wschodnich problemach Polski. Wybór pism, opracował Paweł Kowal, Kraków 2000.
• Ireneusz Piotr Maj, Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie 1926-1939, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN 2007.
• Barbara Topolska, Instytut Wschodni „Reduta” [w:] Mobilizacja uchodźstwa do walki politycznej 1945-1990, Londyn 1995, s. 472.
• M. Chmielewski, Dwudziestopięciolecie IW „Reduta”, s. 1.
• W. Hładkiewicz, Polska elita polityczna w Londynie 1945-1972, Zielona Góra 1995, s. 183.
• Marian S. Wolański, Europa Środkowo-Wschodnia w myśli politycznej emigracji polskiej 1945-1975, Wrocław 1996, s. 48.
• Marek Kornat, Początki sowietologii w II Rzeczypospolitej. Geneza, dzieje i dorobek Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie (1930-1939), „Zeszyty Historyczne” 2000, z. 134, s. 116-117.

Zobacz też

• sowietologia
• orientalistyka
• Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej
• Ukraiński Instytut Naukowy w Warszawie
• prometeizm
• Instytut Wschodni w Warszawie