Przejdź do zawartości

Irena Lipowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Irena Lipowicz
Ilustracja
Irena Lipowicz (2024)
Data i miejsce urodzenia

9 czerwca 1953
Gliwice

Profesor nauk społecznych
Specjalność: europejskie prawo administracyjne
Alma Mater

Uniwersytet Śląski

Doktorat

1981 – nauki prawne
Uniwersytet Śląski
promotor: Karol Sobczak

Habilitacja

1992 – nauki prawne
Uniwersytet Śląski

Profesura

28 września 2020

Doktor honoris causa
Uniwersytet w Osnabrücku(inne języki) – 2009
Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Rzecznik praw obywatelskich
Okres spraw.

21 lipca 2010–9 września 2015

Poprzednik

Janusz Kochanowski

Następca

Adam Bodnar

Ambasador RP w Austrii
Okres spraw.

3 maja 2000–26 maja 2004

Poprzednik

Jan Barcz

Następca

Marek Jędrys

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego Krzyż Komandorski I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi (Austria) Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN
Multimedia w Wikimedia Commons
Irena Lipowicz z europejskim rzecznikiem praw obywatelskich Emily O’Reilly w Senacie (2014)

Irena Ewa Lipowicz (ur. 9 czerwca 1953 w Gliwicach) – polska prawniczka i dyplomatka, profesor nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, posłanka na Sejm I, II i III kadencji, w latach 2000–2004 ambasador RP w Austrii, w latach 2010–2015 rzecznik praw obywatelskich.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1976 ukończyła studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, na którym podjęła pracę w charakterze asystenta, a następnie adiunkta. W 1981 uzyskała na tym wydziale stopień doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy pt. Sytuacja systemu informatycznego w sferze prawa administracyjnego napisanej pod kierunkiem Karola Sobczaka[1][2]. W 1992 otrzymała na macierzystej uczelni stopień doktora habilitowanego nauk prawnych na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy pt. Pojęcie sfery wewnętrznej administracji państwowej[2]. W 2020 otrzymała tytuł profesora nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne[3].

W 1980 wstąpiła do NSZZ „Solidarność”, brała też udział w założeniu Związku Górnośląskiego. Była współpracowniczką Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności[4].

Pracowała m.in. w Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Była członkinią Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk[2]. W 1998 została profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, na którym objęła kierownictwo Katedry Prawa Administracyjnego[5]. W latach 2006–2010 była profesorem Wyższej Szkoły Psychologii Społecznej w Warszawie[6]. Opublikowała około 100 prac naukowych[5], prowadziła wykłady na uniwersytetach w Kolonii, Atenach, Grazu, Dreźnie i Tybindze.

W latach 1991–2000 sprawowała mandat posłanki I, II oraz III kadencji. Była wybierana w okręgach katowickich: nr 36 i nr 16 (była bezpartyjną kandydatką z ramienia Unii Demokratycznej i Unii Wolności). W trakcie zasiadania w parlamencie kilkakrotnie wymieniano ją w rankingach tygodnika „Polityka” wśród najlepszych posłów. W Sejmie III kadencji przewodniczyła Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Zasiadała także w Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Konstytucyjnej. Przewodniczyła nadto Polsko-Austriackiej Grupie Parlamentarnej, była polską delegatką do Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE i wiceprzewodniczącą tegoż gremium[7]. Uczestniczyła w pracach nad reformą administracyjną z 1999, na mocy której m.in. przywrócono powiaty i ustanowiono samorząd wojewódzki. Mandat poselski złożyła w 2000 w związku z powołaniem na funkcję ambasadora RP w Austrii. Sprawowała ją do maja 2004[8]. W listopadzie tego samego roku została mianowana na przedstawiciela MSZ do spraw stosunków polsko-niemieckich. Z resortu odeszła w maju 2006 razem ze Stefanem Mellerem (po wejściu do rządu Andrzeja Leppera).

W 2006 została rekomendowana przez posłów Platformy Obywatelskiej na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, jednak jej kandydatura nie uzyskała wystarczającej większości w Sejmie[9]. W tym samym roku powołano ją do Kolegium Najwyższej Izby Kontroli. W 2007 weszła w skład rady programowej reaktywowanego przez Stefana Bratkowskiego Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość. W 2008 objęła stanowisko dyrektora Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Razem z profesor Gesine Schwan została współprzewodniczącą Forum Polsko-Niemieckiego.

W 2010 klub parlamentarny PO przedstawił jej kandydaturę na stanowisko rzecznika praw obywatelskich. 10 czerwca tego samego roku została wybrana na ten urząd przez Sejm[10]. 8 lipca 2010 wybór ten został zatwierdzony przez Senat[11]. Urząd objęła 21 lipca tego samego roku po złożeniu ślubowania[6]. 9 września 2015 zakończyła pełnienie tej funkcji, gdy ślubowanie przed Sejmem złożył jej następca Adam Bodnar[12]. Wcześniej w tym samym roku została przewodniczącą zarządu Międzynarodowego Instytutu Ombudsmana(inne języki) dla regionu europejskiego[13].

Weszła w skład rady Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych(inne języki)[14], rady Fundacji Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą[15], rady Fundacji Służby Rzeczypospolitej[16] oraz komisji ekspertów do spraw reformy prawa ochrony danych osobowych w Unii Europejskiej przy GIODO[17]. W 2024 została członkinią Rządowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich i białoruskich na bezpieczeństwo wewnętrzne i interesy Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2004–2024[18].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009)[19], Odznaką Honorową za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego (2015)[20], Krzyżem Komandorskim I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (1999)[21], a także Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2009)[6].

Wyróżniona Nagrodą im. Grzegorza Palki (1999)[22], Nagrodą im. Edwarda J. Wende (2005)[23], Nagrodą im. Wojciecha Korfantego (2011)[24], Nagrodą Viadriny, przyznawaną przez Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (2014)[25], Nagrodą Księżnej Jadwigi Śląskiej (2015)[26], a także Nagrodą im. Michała Serzyckiego (2019)[27]. W 2009 otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Osnabrücku(inne języki)[28].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Katarzyna Borowska, Stosowałam metodę na słodką idiotkę [online], rp.pl, 11 marca 2014 [dostęp 2025-08-24].
  2. ↑ a b c Prof. dr hab. Irena Ewa Lipowicz, [w:] archiwalna baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-10-23].
  3. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 września 2020 r. nr 115.11.2020 w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2020 r. poz. 996).
  4. ↑ Kazimierz Barczyk, Stanisław Grodziska, Stefan Grzybowski, Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980–1990, Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2001, ISBN 83-7059-503-0 [zarchiwizowane 2015-06-27].
  5. ↑ a b Dr hab. Irena Lipowicz, prof. UKSW, uksw.edu.pl [zarchiwizowane 2018-12-24].
  6. ↑ a b c Irena Lipowicz – Rzecznik Praw Obywatelskich VI kadencji, rpo.gov.pl [zarchiwizowane 2016-05-06].
  7. ↑ Biuletyn z posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych, 24 listopada 1999 [zarchiwizowane 2025-04-18].
  8. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 maja 2004 r. nr Z. 110-20-2004 w sprawie odwołania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2004 r. nr 26, poz. 436).
  9. ↑ Głosowanie Nnr 114 – Posiedzenie 27. Pkt 14. porz. dzien. Wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego [online], sejm.gov.pl, 27 października 2016 [dostęp 2016-06-14].
  10. ↑ Sejm wybrał Irenę Lipowicz na stanowisko RPO, gazeta.pl, 10 czerwca 2010 [zarchiwizowane 2014-04-18].
  11. ↑ Senat zatwierdził wybór Ireny Lipowicz na RPO, interia.pl, 8 lipca 2010 [zarchiwizowane 2012-07-08].
  12. ↑ Nowy RPO Adam Bodnar złożył ślubowanie przed Sejmem [online], onet.pl, 9 września 2015 [dostęp 2015-09-09].
  13. ↑ Dr hab. Irena Lipowicz, prof. UKSW – RPO VI kadencji [online], rpo.gov.pl [dostęp 2016-04-28].
  14. ↑ Professor Irena Lipowicz, unu.edu [zarchiwizowane 2017-09-24] (ang.).
  15. ↑ Stiftungsrat, europa-uni.de [zarchiwizowane 2016-08-08] (niem.).
  16. ↑ Rada Fundacji, fsrz.pl [zarchiwizowane 2017-04-05].
  17. ↑ Komisja Ekspertów GIODO, giodo.gov.pl [zarchiwizowane 2017-08-10].
  18. ↑ Robert Horbaczewski, Ruszyła komisja do spraw badania wpływów rosyjskich i białoruskich [online], prawo.pl, 5 czerwca 2024 [dostęp 2025-01-17].
  19. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 maja 2009 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2009 r. nr 59, poz. 799).
  20. ↑ Główną maksymą dzisiejszego spotkania jest „Labor omnia vincit – praca wszystko zwycięża” – minister Andrzej Halicki podczas konferencji „Od Solidarności do Samorządności”, mac.gov.pl, 28 sierpnia 2015 [zarchiwizowane 2016-05-03].
  21. ↑ 10542/AB XXIV. GP – Anfragebeantwortung (elektr. übermittelte Version) [online], parlament.gv.at, 23 kwietnia 2012 [dostęp 2025-08-24] (niem.).
  22. ↑ Nagroda im. G. Palki, ligakrajowa.org.pl, 12 września 1999 [zarchiwizowane 2016-06-10].
  23. ↑ Laureaci Nagrody im. Edwarda J. Wende, fdp.org.pl [zarchiwizowane 2020-02-21].
  24. ↑ Nagrody Wojciech Korfantego w 2011 roku, zghalemba.pl, 17 kwietnia 2011 [zarchiwizowane 2016-08-03].
  25. ↑ Laureaci Nagrody Viadriny, europa-uni.de [zarchiwizowane 2016-06-17].
  26. ↑ Kamilla Jasińska, Bogumił Dudczenko, Święto UWr w hołdzie pionierom, uni.wroc.pl, 16 listopada 2015 [zarchiwizowane 2016-06-11].
  27. ↑ Nagrody im. Michała Serzyckiego 2019 przyznane [online], uodo.gov.pl, 28 stycznia 2019 [dostęp 2019-02-12].
  28. ↑ Prof. dr hab. Irena Lipowicz otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Osnabruck, us.edu.pl, 7 października 2009 [zarchiwizowane 2018-10-24].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Rzecznicy Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Obywatelskich

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Irena_Lipowicz&oldid=77468520”