Irena Sandecka
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Pracodawca |
Irena Sandecka (ur. 1 kwietnia 1912 w Humaniu, zm. 25 marca 2010 w Krzemieńcu[1]) – polska poetka, nauczycielka, pracownik naukowy Liceum Krzemienieckiego, działaczka społeczna i katolicka, od 1942 mieszkająca i działająca w Krzemieńcu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W czasie II wojny światowej pracowała w Powiatowej Delegaturze Rządu w Krzemieńcu. Zajmowała się m.in. pomocą Polakom atakowanym przez nacjonalistów ukraińskich. Uratowała od zagłady jedną z wsi organizując dla mieszkańców eskortę złożoną z niemieckich żołnierzy. Wywiozła z zagrożonego rzeziami Krzemieńca do Krakowa kilkadziesiąt polskich dzieci uratowanych z pogromów (ich rodzice zginęli w rzezi wołyńskiej).
Po wojnie pozostała w Krzemieńcu, została aresztowana przez NKWD, ale wkrótce zwolniona. Do 1969 r. pracowała jako laborantka w służbie zdrowia. Czynnie uczestniczyła w życiu miejscowego Kościoła katolickiego oraz prowadziła tajne nauczanie polskich dzieci. Opracowała w tym celu ręcznie napisany i ilustrowany „Elementarz Krzemieniecki”. Dzięki jej staraniom w Krzemieńcu przetrwało prężne środowisko polskie.
Po rozpadzie ZSRR była jedną z założycielek Towarzystwa Odrodzenia Kultury Polskiej im. Juliusza Słowackiego.
Zmarła 25 marca 2010 w wieku niespełna 98 lat.
W 2016 otrzymała pośmiertnie nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Janusz M. Paluch: Irena Sandecka nie żyje. 2010-03-26. [dostęp 2010-04-03].
- ↑ Kustosz Pamięci Narodowej 2016. ipn.gov.pl. [dostęp 2018-03-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek A. Koprowski: Od Humania do Krzemieńca: Irena Sandecka. Biały Dunajec – Ostróg: Wołanie z Wołynia, 2012. ISBN 978-83-88863-52-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kurier Galicyjski nr 6/2010 – wspomnienie o Irenie Sandeckiej
- 200-lecie Liceum Krzemienieckiego. wspolnota-polska.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)].
- Ludzie Kresów – Irena Sandecka
- Strona o Krzemieńcu - wspomnienie o Irenie Sandeckiej