Grób Ireny Szewińskiej na Wojskowych Powązkach
Irena Kirszenstein-Szewińska[2] (ur. 24 maja 1946 w Leningradzie, zm. 29 czerwca 2018 w Warszawie) – polska lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych; dama Orderu Orła Białego.
Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich.
Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz dziesięciokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 3 w hali)[3]. Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i Pucharze Europy[4]. W latach 1965–1979 zdobyła 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metrów, 200 metrów, 400 metrów, w sztafecie 4 × 100 metrów oraz w skoku w dal[5].
Czterokrotnie była wybierana na najlepszego sportowca Polski w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” i czterokrotnie zajmowała drugie miejsce. W 1974 agencja prasowa United Press International wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie.
Urodziła się jako Irena Kirszenstein w rodzinie żydowskiej, 24 maja 1946 w Leningradzie[6][3]. Jej ojciec, Jakub Gustaw Kirszenstein[2] (1919−2002) był inżynierem akustykiem i pochodził z Warszawy, natomiast matka, Eugenia z domu Rafalska (1922−1996), z Kijowa[7]. Rodzice poznali się w Uzbekistanie, dokąd w 1941 ewakuowano kijowskie zakłady, w których pracowała matka Ireny, a także leningradzki instytut, w którym studiował jej ojciec. W 1947 Kirszensteinowie wraz z córką osiedlili się w Warszawie. W 1953 jej rodzice rozwiedli się, a Irena zamieszkała z matką przy al. Świerczewskiego (dziś al. Solidarności) w Warszawie[8].
Była absolwentką XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (1970, specjalizacja: ekonomia transportu)[9].
Lekkoatletykę zaczęła uprawiać jesienią 1960, mając 14 lat, w grupie uczniów Szkoły Podstawowej nr 37 w Warszawie, której trenerem był dawny oszczepnik, finalista igrzysk olimpijskich z Melbourne (1956), Jan Kopyto[10][7]. Od początku kariery startowała w barwach warszawskiej Polonii[1]. Początkowo występowała m.in. w czwartkach lekkoatletycznych. W 1962 zdobyła w Łodzi pierwsze medale mistrzostw Polski młodzików[11].
Pierwsze międzynarodowe sukcesy odniosła już w 1964 – podczas rozgrywanych w Warszawie europejskich igrzysk juniorów (późniejsze mistrzostwa Europy juniorów) zdobyła trzy złote medale wygrywając bieg na 200 metrów i skok w dal oraz wraz z koleżankami w biegu rozstawnym na 4 × 100 metrów[12]. Miesiąc później na igrzyskach olimpijskich w Tokio wywalczyła srebrne medale w skoku w dal i biegu na 200 metrów, a wraz z Teresą Ciepły, Haliną Górecką i Ewą Kłobukowską poprawiając rekord świata (czasem 43,69) zdobyła złoto w sztafecie sprinterskiej[1]. Rok później zdobyła w Budapeszcie trzy medale uniwersjady[13], a w 1966 także w stolicy Węgier wywalczyła cztery (w tym trzy złote) krążki mistrzostw Europy[14]. W 1968 w Meksyku podczas igrzysk olimpijskich zwyciężyła w biegu na 200 metrów poprawiając czasem 22,58 rekord świata oraz zdobyła brąz na dystansie 100 metrów[1]. W biegu rozstawnym 4 × 100 metrów Polki zgubiły pałeczkę (ostatecznie dobiegły do mety, nie awansując do finału) – w efekcie manipulacji medialnych i wydarzeń związanych z Marcem 1968 roku Szewińska stała się w związku z tym wydarzeniem obiektem ataków antysemickich[7][15]. Wstawił się za nią w „Ekspresie Wieczornym” znany felietonista Wiech[potrzebny przypis]. Zimą 1969 zdobyła w Belgradzie trzy medale lekkoatletycznych europejskich igrzysk halowych[1].
W związku z ciążą opuściła sezon letni 1969, a w 1970 po urodzeniu syna Andrzeja wystartowała w uniwersjadzie w Turynie, odpadając już w półfinale biegu na 100 metrów[16]. Zimą 1971 stanęła na podium halowych mistrzostw Europy w skoku w dal[17]. Latem 1971 na mistrzostwach Europy w Helsinkach zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów[14]. W sylwestra z 1971 na 1972, podczas zgrupowania w Zakopanem, doznała kontuzji (skręcenie kostki lewej nogi), przez co musiała zrezygnować ze startów w skoku w dal[7]. Podczas igrzysk olimpijskich w Monachium zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów i dotarła do półfinałów rywalizacji na dystansie 100 metrów[1]. Tuż za podium, na czwartym miejscu, zakończyła start w biegu na 60 metrów podczas halowych mistrzostw Europy w Rotterdamie[1], a rok później na halowym czempionacie zdobyła brąz w biegu na 60 metrów[17]. Od jesieni 1973 rozpoczęła starty w biegu na 400 metrów[7]. W sezonie letnim 1974 trzy medale (w tym dwa złote w biegach na 100 i 200 metrów) podczas mistrzostw Europy w Rzymie[14]. Na początku marca w Katowicach rozegrano halowe mistrzostwa Europy, w których Szewińska zdobyła brązowy medal w biegu na 60 metrów[18]. Na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 zdobyła złoty medal na dystanie 400 m, ustanawiając czasem 49,29 nowy rekord świata[1]. Dwukrotnie zdobywała brązowe medale mistrzostw Europy w Pradze (1978)[14]. Podczas swojego ostatniego olimpijskiego startu – na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 – dotarła do półfinału biegu na 400 metrów[1].
Po zakończeniu kariery sportowej[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu w 1980 kariery sportowej rozpoczęła działalność w szeregu organizacji. Od 1980 do 2009 zasiadała w Zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (w latach 1997–2009 była prezesem PZLA)[1]. W latach 1982–1989 była członkiem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[19]. W 1984 została wybrana do Komitetu Kobiecego International Association of Athletics Federations (IAAF), w 1995 do Rady European Athletics Association[1]. Od 2005 do 2009 i ponownie od 2011 zasiada w Radzie IAAF (Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych)[1][20]. Była wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego, a od 1998 również członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego[1]. W 2005 była członkiem wyborczego Komitetu Honorowego Lecha Kaczyńskiego[21]. Po aferze finansowej w 2009, nie ubiegała się o reelekcję na stanowisku Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[22].
Jako przedstawiciel Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego była członkiem Komisji Koordynacyjnej sprawdzającej stan przygotowań do igrzysk olimpijskich w Atenach (2004), Londynie (2012) oraz Tokio (2020)[23].
Była członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[24].
W 1967 wyszła za mąż za Sławomira Szewińskiego (znanego również pod imieniem Janusz), także sportowca – biegającego na 400 metrów przez płotki, jej trenera i fotografa[21]. Ich synami są:
Zmarła 29 czerwca 2018 po długiej walce z chorobą nowotworową[25][26].
5 lipca 2018 w katedrze polowej Wojska Polskiego odbyła się msza święta pogrzebowa, której przewodniczył biskup Marian Florczyk[27]. Uroczystości miały charakter państwowy i odbyły się w asyście Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Uczestniczyli w nich, m.in. prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką, premier Mateusz Morawiecki, minister sportu Witold Bańka, szef MKOl Thomas Bach, szef IAAF Sebastian Coe, szef PKOl Andrzej Kraśnicki oraz wielu sportowców, w tym m.in. Tomasz Majewski, Anita Włodarczyk, Czesław Lang, Władysław Kozakiewicz, Robert Korzeniowski czy Andrzej Person. Po mszy, Irena Szewińska, spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie[28][29] (kwatera G-tuje-39)[30].
W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej United Press International najlepszą sportsmenką świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt Track & Field Athlete of the Year[1]. Czterokrotnie wygrywała plebiscyt „Przeglądu Sportowego” na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu Złote Kolce[1]. W 1981 została wybrana do International Jewish Sports Hall of Fame – międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego[31]. W 1984 otrzymała tytuł „Sportowiec 40-lecia PRL”. W plebiscycie „Polityki”, „Przeglądu Sportowego” i „Tempa” została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku.
29 września 2007 została uhonorowana doktoratem honoris causa przez Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.
W 1994 otrzymała Medal Kalos Kagathos przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem[1]. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[32] oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów[33]. W 2012 została włączona do IAAF Hall of Fame[34].
W Pułtusku znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.
Od 15.10.2018 roku Irena Szewińska jest także patronką Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Łomiankach-Dąbrowie Leśnej, gdzie mieszkała wraz z rodziną i aktywnie wspierała rozwój sportu w gminie Łomianki.
W 2005 Rada Miasta Bydgoszczy nadała jej tytuł honorowego obywatela Bydgoszczy. 10 września 2014 została honorową obywatelką Sopotu[35], 20 września 2014 Pułtuska[36], a 26 marca 2015 Zgierza. W czerwcu 2018 została uhonorowana Medalem Prezydenta Miasta Torunia Thorunium[37].
W 2018 Międzynarodowa Federacja Lekkoatletyczna postanowiła upamiętnić 12 najwybitniejszych postaci w historii lekkiej atletyki tablicami pamiątkowymi (m.in. Emila Zatopka, Paavo Nurmi, Jesse Owensa, Abebe Bikili i Fanny Blankers-Koen). Wśród nich znajdzie się tablica poświęcona Irenie Szewińskiej, która umieszczona zostanie na stadionie Zawiszy w Bydgoszczy, gdzie pobiła rekord świata w biegu na 400 metrów podczas Grand Prix Brdy w 1976 roku[38].
Irena Kirszenstein w 1964
Rok
|
Impreza
|
Miejsce
|
Konkurencja
|
Lokata
|
Wynik
|
1964 |
Europejskie igrzyska juniorów |
Warszawa |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,5
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
46,6
|
skok w dal |
1. miejsce |
6,19
|
Igrzyska olimpijskie |
Tokio |
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
43,69
|
bieg na 200 metrów |
2. miejsce |
23,13
|
skok w dal |
2. miejsce |
6,60
|
1965 |
Uniwersjada |
Budapeszt |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,3
|
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,5
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
2. miejsce |
46,1
|
Półfinał pucharu Europy |
Lipsk |
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
45,0
|
skok w dal |
1. miejsce |
6,35
|
Finał pucharu Europy |
Kassel |
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
44,9
|
skok w dal |
2. miejsce |
6,33
|
1966 |
Mistrzostwa Europy |
Budapeszt |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,1
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
44,49
|
skok w dal |
1. miejsce |
6,55
|
bieg na 100 metrów |
2. miejsce |
11,5
|
1967 |
Finał pucharu Europy |
Kijów |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,2
|
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,0
|
1968 |
Igrzyska olimpijskie |
Meksyk |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,58
|
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,19
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
eliminacje |
53,02
|
skok w dal |
el. – 16. miejsce |
6,19
|
1969 |
Europejskie igrzyska halowe |
Belgrad |
bieg na 50 metrów |
1. miejsce |
6,4
|
skok w dal |
1. miejsce |
6,38
|
sztafeta 1+2+3+4 okrążenia |
2. miejsce |
4:53,2
|
1970 |
Uniwersjada |
Turyn |
bieg na 100 metrów |
eliminacje |
12,3
|
1971 |
Halowe mistrzostwa Europy |
Sofia |
skok w dal |
2. miejsce |
6,56
|
bieg na 60 metrów |
4. miejsce |
7,5
|
Mistrzostwa Europy |
Helsinki |
bieg na 200 metrów |
3. miejsce |
23,32
|
skok w dal |
5. miejsce |
6,62
|
bieg na 100 metrów |
6. miejsce |
11,6
|
1972 |
Halowe mistrzostwa Europy |
Grenoble |
bieg na 50 metrów |
6. miejsce |
6,39
|
Igrzyska olimpijskie |
Monachium |
bieg na 200 metrów |
3. miejsce |
22,74
|
bieg na 100 metrów |
półfinał |
11,54
|
1973 |
Halowe mistrzostwa Europy |
Rotterdam |
bieg na 60 metrów |
4. miejsce |
7,35
|
1974 |
Halowe mistrzostwa Europy |
Göteborg |
bieg na 60 metrów |
3. miejsce |
7,20
|
Mistrzostwa Europy |
Rzym |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,13
|
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,51
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
3. miejsce |
43,48
|
sztafeta 4 × 400 metrów |
4. miejsce |
3:26,4
|
1975 |
Halowe mistrzostwa Europy |
Katowice |
bieg na 60 metrów |
3. miejsce |
7,26
|
Półfinał pucharu Europy |
Lüdenscheid |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,23
|
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,96
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
2. miejsce |
43,94
|
sztafeta 4 × 400 metrów |
1. miejsce |
3:29,2
|
Finał pucharu Europy |
Nicea |
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,26
|
bieg na 200 metrów |
2. miejsce |
22,84
|
bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
50,50
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
4. miejsce |
43,82
|
1976 |
Igrzyska olimpijskie |
Montreal |
bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
49,29
|
1977 |
Halowe mistrzostwa Europy |
San Sebastián |
bieg na 60 metrów |
eliminacje |
7,42
|
Półfinał pucharu Europy |
Sztokholm |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,38
|
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,92
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
43,63
|
Finał pucharu Europy |
Helsinki |
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,26
|
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,71
|
Puchar świata |
Düsseldorf |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,77
|
bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
49,52
|
sztafeta 4 × 400 metrów |
2. miejsce |
3:25,8
|
1978 |
Mistrzostwa Europy |
Praga |
bieg na 400 metrów |
3. miejsce |
50,40
|
sztafeta 4 × 400 metrów |
3. miejsce |
3:26,76
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
5. miejsce |
43,83
|
Puchar Narodów |
Tokio |
bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
50,97
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
3. miejsce |
43,95
|
1979 |
Półfinał pucharu Europy |
Sittard |
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,3
|
bieg na 200 metrów |
3. miejsce |
22,94
|
sztafeta 4 × 100 metrów |
2. miejsce |
44,21
|
Finał pucharu Europy |
Turyn |
bieg na 100 metrów |
6. miejsce |
11,39
|
bieg na 200 metrów |
5. miejsce |
22,94
|
bieg na 400 metrów |
3. miejsce |
51,27
|
sztafeta 4 × 400 metrów |
6. miejsce |
3:31,25
|
Puchar świata |
Montreal |
bieg na 400 metrów |
3. miejsce |
51,15
|
1980 |
Igrzyska olimpijskie |
Moskwa |
bieg na 400 metrów |
półfinał |
53,13
|
- 1964 – 2. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal
- 1965 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal: 6. miejsce w pięcioboju
- 1966 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1967 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1968 – 3. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 6. miejsce w skoku w dal
- 1969 – 6. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1971 – 7. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 5. miejsce w skoku w dal
- 1972 – 10. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 9. miejsce w skoku w dal
- 1973 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m
- 1974 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1975 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1976 – 4. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1977 – 8. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m; 3. miejsce na 400 m pł
- 1978 – 5. miejsce na 200 m; 3. miejsce na 400 m
- 1979 – 8. miejsce na 200 m; 4. miejsce na 400 m
W czasie swojej kariery Irena Szewińska 10 razy poprawiała rekordy świata[49].
Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
Bieg na 100 metrów |
11,1 |
1965-07-099 lipca 1965 |
Praga |
pomiar ręczny
|
Bieg na 100 metrów |
11,20 |
1968-10-1414 października 1968 |
Meksyk |
pomiar elektroniczny
|
Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
Bieg na 200 metrów |
22,7 |
1965-08-088 sierpnia 1965 |
Warszawa |
pomiar ręczny
|
Bieg na 200 metrów |
22,58 |
1968-10-1818 października 1968 |
Meksyk |
pomiar elektroniczny
|
Bieg na 200 metrów |
22,21 |
1974-06-1313 czerwca 1974 |
Poczdam |
|
|
Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
Bieg na 400 metrów |
49,9 |
1974-06-2222 czerwca 1974 |
Warszawa |
pomiar ręczny
|
Bieg na 400 metrów |
49,75 |
1976-06-2222 czerwca 1976 |
Bydgoszcz |
pomiar elektroniczny
|
Bieg na 400 metrów |
49,29 |
1976-07-2929 lipca 1976 |
Montreal |
|
Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
Sztafeta 4 × 100 metrów |
44,6 |
1964-10-2020 października 1964 |
Tokio |
pomiar ręczny
|
Sztafeta 4 × 100 metrów |
43,6 |
1964-10-2121 października 1964 |
Tokio |
pomiar ręczny
|
|
Poniższa tabela prezentuje rekordy życiowe Ireny Szewińskiej w konkurencjach stadionowych[1][50].
Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
Bieg na 100 metrów |
10,9 11,13 |
1974-06-2929 czerwca 1974 1974-09-033 września 1974 |
Warszawa
Rzym |
pomiar ręczny pomiar elektroniczny
|
Bieg na 200 metrów |
22,21 |
1974-06-1313 czerwca 1974 |
Poczdam |
|
Bieg na 300 metrów |
35,4 35,70 |
1976-07-2929 lipca 1976 1975-07-044 lipca 1975 |
Montreal
Londyn |
pomiar ręczny pomiar elektroniczny
|
Bieg na 400 metrów |
49,28 |
1976-07-2929 lipca 1976 |
Montreal |
rekord Polski
|
Bieg na 80 metrów przez płotki |
10,8 |
1965-07-2424 lipca 1965 |
Spała |
|
Bieg na 100 metrów przez płotki |
14,0 |
1969-05-1717 maja 1969 |
Rzym |
|
Bieg na 400 metrów przez płotki |
56,62 |
1977-09-2424 września 1977 |
Hanower |
|
Skok w dal |
6,67 |
1968-08-2727 sierpnia 1968 |
Warszawa |
|
Skok wzwyż |
1,68 |
1966-09-1111 września 1966 |
Bari |
|
Pięciobój lekkoatletyczny |
4705 pkt. |
1965-06-066 czerwca 1965 |
Warszawa |
|
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Janusz Rozum, Daniel Grinberg, Zbigniew Jonik, Henryk Kurzyński, Leszek Luftam, Stefan Pietkiewicz, Tadeusz Wołejko: 90 lat polskiej lekkoatletyki 1919–2009. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2009. ISBN 978-83-902509-9-1.
- ↑ a b c M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 68.
- ↑ a b Irena Szewinska-Kirszenstein (ang.). ESPN. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Zbigniew Łojewski, Tadeusz Wołejko: Historia Spotkań Międzypaństwowych Reprezentacji Polski – część I: Seniorki. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, maj 1979.
- ↑ Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Konkurencje kobiece. Bydgoszcz: Komisja Statystyczna PZLA, 2011.
- ↑ Irena Szewińska (ang.). W: web.archive.org [on-line]. iaaf.org. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ a b c d e Adam Klein: Rozmowa z Ireną Szewińską. bieganie.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ WojciechW. Staszewski WojciechW., Irena Szewińska – rozmowa o dzieciństwie, „MagazynBieganie.pl”, 18 kwietnia 2014 [dostęp 2019-02-18] .
- ↑ Szewińska (Kirszenstein) Irena. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 23 stycznia 2014].
- ↑ Jerzy Szymonek, Janusz Rozum: Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984.
- ↑ Złoci Polacy – Irena Szewińska. pekin.onet.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ European Junior Championships 1964 (ang.). wjah.co.uk. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-31)].
- ↑ World Student Games (Women) (ang.). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ a b c d European Athletics Championships (Women) (ang.). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Artur Łukasiewicz: Marzec ’68 w naszym regionie minął spokojnie. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2010-02-28].
- ↑ Universiade Torino ’70. Turyn: Mario Gros / Tomasone & C., 1972.
- ↑ a b European Indoor Championships (Women) (ang.). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Nieco historii, czyli 40 lat od Katowic do Sopotu. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Patrycja Bukalska, Michał Olszewski: Pisarz z zakrystii. Tygodnik Powszechny. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Janusz Rozum: Irena Szewińska członkiem Rady IAAF. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ a b Wojciech Kukliński: Irena Szewińska: Rozumiem problemy zawodników. Głos Szczeciński. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Szewińska jak Listkiewicz: nie kandyduje! Świetna wiadomość. sportfan.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Tokio 2020: Irena Szewińska ekspertem MKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ Irena Szewińska nie żyje, „Sport.pl” [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Nie żyje Irena Szewińska. Miała 72 lata, „Przegląd Sportowy”, 30 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Ostatnie pożegnanie najsłynniejszej polskiej lekkoatletki. tvp.info, 2018-07-05. [dostęp 2018-07-05].
- ↑ Pogrzeb Ireny Szewińskiej. Prezydent: To "Królowa królowej sportu", rmf24.pl [dostęp 2018-07-05] .
- ↑ Ceremonia pogrzebowa Ireny Szewińskiej, sport.onet.pl [dostęp 2018-07-05] .
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
- ↑ Irena Kirszenstein-Szewińska (ang.). jewishsports.net. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ 90-lecie PZLA: Uroczysta Gala w siedzibie PKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Plebiscyt 90-lecia PZLA – laueatki. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Irena Szewińska w IAAF Hall of Fame. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Irena Szewińska honorową obywatelką Sopotu. „To dla mnie wielki zaszczyt”.
- ↑ Pani Irena Szewińska Honorowym Obywatelem Miasta Pułtuska.
- ↑ Wspomnienie o Irenie Szewińskiej | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2018-07-02] .
- ↑ Wojciech Borakiewicz: Świat czci Irenę Szewińską. Specjalna tablica zawiśnie na Zawiszy. 2018-12-04. [dostęp 2018-12-04].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 576.
- ↑ Sześcioro zasłużonych w służbie państwu i społeczeństwu. prezydent.pl, 3 maja 2016. [dostęp 2016-05-03].
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 656.
- ↑ Odznaczenia dla medalistów olimpijskich i trenerów. prezydent.pl, 3 kwietnia 2014. [dostęp 3 kwietnia 2014].
- ↑ Odznaczenia dla olimpijczyków. „Nowiny”. Nr 264, s. 2, 23 września 1972.
- ↑ Who is Who w Polsce. Cz. 2. Wyd. II. Zug: Hübners blaues Who is Who, 2003, s. 4266
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 342. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Irena Szewińska wyróżniona w Senegalu
- ↑ SENEGAL : Lamine Diack et sa bande devant le Palais de la République
- ↑ Irena Szewińska odebrała Japoński Order Wschodzącego Słońca. eurosport.onet.pl, 31 stycznia 2017. [dostęp 31 stycznia 2017].
- ↑ Encyklopedia (statystyczna) polskiej lekkiej atletyki: 1919-1994. Warszawa: PZLA, 1994. ISBN 83-902509-0-X.
- ↑ IAAF: Irena SZEWIŃSKA | Profile, iaaf.org [dostęp 2018-06-30] .