Grób Ireny Szewińskiej na Wojskowych Powązkach
Irena Kirszenstein-Szewińska[2] (ur. 24 maja 1946 w Leningradzie, zm. 29 czerwca 2018 w Warszawie) – polska lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych; dama Orderu Orła Białego.
Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich.
Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz dziesięciokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 3 w hali)[3]. Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i Pucharze Europy[4]. W latach 1965–1979 zdobyła 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metrów, 200 metrów, 400 metrów, w sztafecie 4 × 100 metrów oraz w skoku w dal[5].
Czterokrotnie była wybierana na najlepszego sportowca Polski w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” i czterokrotnie zajmowała drugie miejsce. W 1974 agencja prasowa United Press International wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie.
Urodziła się jako Irena Kirszenstein w rodzinie żydowskiej, 24 maja 1946 w Leningradzie[6][3]. Jej ojciec, Jakub Gustaw Kirszenstein[2] (1919−2002) był inżynierem akustykiem i pochodził z Warszawy, natomiast matka, Eugenia z domu Rafalska (1922−1996), z Kijowa[7]. Rodzice poznali się w Uzbekistanie, dokąd w 1941 ewakuowano kijowskie zakłady, w których pracowała matka Ireny, a także leningradzki instytut, w którym studiował jej ojciec. W 1947 Kirszensteinowie wraz z córką osiedlili się w Warszawie. W 1953 jej rodzice rozwiedli się, a Irena zamieszkała z matką przy al. Świerczewskiego (dziś al. Solidarności) w Warszawie[8].
Była absolwentką XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (1970, specjalizacja: ekonomia transportu)[9].
Lekkoatletykę zaczęła uprawiać jesienią 1960, mając 14 lat, w grupie uczniów Szkoły Podstawowej nr 37 w Warszawie, której trenerem był dawny oszczepnik, finalista igrzysk olimpijskich z Melbourne (1956), Jan Kopyto[10][7]. Od początku kariery startowała w barwach warszawskiej Polonii[1]. Początkowo występowała m.in. w czwartkach lekkoatletycznych. W 1962 zdobyła w Łodzi pierwsze medale mistrzostw Polski młodzików[11].
Pierwsze międzynarodowe sukcesy odniosła już w 1964 – podczas rozgrywanych w Warszawie europejskich igrzysk juniorów (późniejsze mistrzostwa Europy juniorów) zdobyła trzy złote medale wygrywając bieg na 200 metrów i skok w dal oraz wraz z koleżankami w biegu rozstawnym na 4 × 100 metrów[12]. Miesiąc później na igrzyskach olimpijskich w Tokio wywalczyła srebrne medale w skoku w dal i biegu na 200 metrów, a wraz z Teresą Ciepły, Haliną Górecką i Ewą Kłobukowską poprawiając rekord świata (czasem 43,69) zdobyła złoto w sztafecie sprinterskiej[1]. Rok później zdobyła w Budapeszcie trzy medale uniwersjady[13], a w 1966 także w stolicy Węgier wywalczyła cztery (w tym trzy złote) krążki mistrzostw Europy[14]. W 1968 w Meksyku podczas igrzysk olimpijskich zwyciężyła w biegu na 200 metrów poprawiając czasem 22,58 rekord świata oraz zdobyła brąz na dystansie 100 metrów[1]. W biegu rozstawnym 4 × 100 metrów Polki zgubiły pałeczkę (ostatecznie dobiegły do mety, nie awansując do finału) – w efekcie manipulacji medialnych i wydarzeń związanych z Marcem 1968 roku Szewińska stała się w związku z tym wydarzeniem obiektem ataków antysemickich[7][15]. Wstawił się za nią w „Ekspresie Wieczornym” znany felietonista Wiech[potrzebny przypis]. Zimą 1969 zdobyła w Belgradzie trzy medale lekkoatletycznych europejskich igrzysk halowych[1].
W związku z ciążą opuściła sezon letni 1969, a w 1970 po urodzeniu syna Andrzeja wystartowała w uniwersjadzie w Turynie, odpadając już w półfinale biegu na 100 metrów[16]. Zimą 1971 stanęła na podium halowych mistrzostw Europy w skoku w dal[17]. Latem 1971 na mistrzostwach Europy w Helsinkach zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów[14]. W sylwestra z 1971 na 1972, podczas zgrupowania w Zakopanem, doznała kontuzji (skręcenie kostki lewej nogi), przez co musiała zrezygnować ze startów w skoku w dal[7]. Podczas igrzysk olimpijskich w Monachium zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów i dotarła do półfinałów rywalizacji na dystansie 100 metrów[1]. Tuż za podium, na czwartym miejscu, zakończyła start w biegu na 60 metrów podczas halowych mistrzostw Europy w Rotterdamie[1], a rok później na halowym czempionacie zdobyła brąz w biegu na 60 metrów[17]. Od jesieni 1973 rozpoczęła starty w biegu na 400 metrów[7]. W sezonie letnim 1974 trzy medale (w tym dwa złote w biegach na 100 i 200 metrów) podczas mistrzostw Europy w Rzymie[14]. Na początku marca w Katowicach rozegrano halowe mistrzostwa Europy, w których Szewińska zdobyła brązowy medal w biegu na 60 metrów[18]. Na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 zdobyła złoty medal, ustanawiając czasem 49,29 nowy rekord świata[1]. Dwukrotnie zdobywała brązowe medale mistrzostw Europy w Pradze (1978)[14]. Podczas swojego ostatniego olimpijskiego startu – na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 – dotarła do półfinału biegu na 400 metrów[1].
Po zakończeniu kariery sportowej[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu w 1980 kariery sportowej rozpoczęła działalność w szeregu organizacji. Od 1980 do 2009 zasiadała w Zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (w latach 1997–2009 była prezesem PZLA)[1]. W latach 1982–1989 była członkiem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[19]. W 1984 została wybrana do Komitetu Kobiecego International Association of Athletics Federations (IAAF), w 1995 do Rady European Athletics Association[1]. Od 2005 do 2009 i ponownie od 2011 zasiada w Radzie IAAF (Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych)[1][20]. Była wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego, a od 1998 również członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego[1]. W 2005 była członkiem wyborczego Komitetu Honorowego Lecha Kaczyńskiego[21]. Po aferze finansowej w 2009, nie ubiegała się o reelekcję na stanowisku Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[22].
Jako przedstawiciel Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego była członkiem Komisji Koordynacyjnej sprawdzającej stan przygotowań do igrzysk olimpijskich w Atenach (2004), Londynie (2012) oraz Tokio (2020)[23].
Była członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[24].
W 1967 wyszła za mąż za Sławomira Szewińskiego (znanego również pod imieniem Janusz), także sportowca - biegającego na 400 metrów przez płotki, jej trenera i fotografa[21]. Ich synami są:
Zmarła 29 czerwca 2018 po długiej walce z chorobą nowotworową[25][26].
5 lipca 2018 w katedrze polowej Wojska Polskiego odbyła się msza święta pogrzebowa, której przewodniczył biskup Marian Florczyk[27]. Uroczystości miały charakter państwowy i odbyły się w asyście Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Uczestniczyli w nich, m.in. prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką, premier Mateusz Morawiecki, minister sportu Witold Bańka, szef MKOl Thomas Bach, szef IAAF Sebastian Coe, szef PKOl Andrzej Kraśnicki oraz wielu sportowców, w tym m.in. Tomasz Majewski, Anita Włodarczyk, Czesław Lang, Władysław Kozakiewicz, Robert Korzeniowski czy Andrzej Person. Po mszy, Irena Szewińska, spoczęła w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie[28][29] (kwatera G-tuje-39)[30].
W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej United Press International najlepszą sportsmenką świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt Track & Field Athlete of the Year[1]. Czterokrotnie wygrywała plebiscyt „Przeglądu Sportowego” na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu Złote Kolce[1]. W 1981 została wybrana do International Jewish Sports Hall of Fame – międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego[31]. W 1984 otrzymała tytuł „Sportowiec 40-lecia PRL”. W plebiscycie „Polityki”, „Przeglądu Sportowego” i „Tempa” została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku.
29 września 2007 została uhonorowana doktoratem honoris causa przez Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.
W 1994 otrzymała Medal Kalos Kagathos przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem[1]. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[32] oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów[33]. W 2012 została włączona do IAAF Hall of Fame[34].
W Pułtusku znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.
Od 15.10.2018 roku Irena Szewińska jest także patronką Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Łomiankach-Dąbrowie Leśnej, gdzie mieszkała wraz z rodziną i aktywnie wspierała rozwój sportu w gminie Łomianki.
W 2005 Rada Miasta Bydgoszczy nadała jej tytuł honorowego obywatela Bydgoszczy. 10 września 2014 została honorową obywatelką Sopotu[35], 20 września 2014 Pułtuska[36], a 26 marca 2015 Zgierza. W czerwcu 2018 została uhonorowana Medalem Prezydenta Miasta Torunia Thorunium[37].
W 2018 Międzynarodowa Federacja Lekkoatletyczna postanowiła upamiętnić 12 najwybitniejszych postaci w historii lekkiej atletyki tablicami pamiątkowymi (m.in. Emila Zatopka, Paavo Nurmi, Jesse Owensa, Abebe Bikili i Fanny Blankers-Koen). Wśród nich znajdzie się tablica poświęcona Irenie Szewińskiej, która umieszczona zostanie na stadionie Zawiszy w Bydgoszczy, gdzie pobiła rekord świata w biegu na 400 metrów podczas Grand Prix Brdy w 1976 roku[38].
Irena Kirszenstein w 1964
| Rok
|
Impreza
|
Miejsce
|
Konkurencja
|
Lokata
|
Wynik
|
| 1964 |
Europejskie igrzyska juniorów |
 Warszawa |
bieg na 200 metrów |
 1. miejsce |
23,5
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
46,6
|
| skok w dal |
1. miejsce |
6,19
|
| Igrzyska olimpijskie |
 Tokio |
sztafeta 4 × 100 metrów |
 1. miejsce |
43,69
|
| bieg na 200 metrów |
 2. miejsce |
23,13
|
| skok w dal |
2. miejsce |
6,60
|
| 1965 |
Uniwersjada |
 Budapeszt |
bieg na 100 metrów |
 1. miejsce |
11,3
|
| bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,5
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
 2. miejsce |
46,1
|
| Półfinał pucharu Europy |
 Lipsk |
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
45,0
|
| skok w dal |
1. miejsce |
6,35
|
| Finał pucharu Europy |
 Kassel |
sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
44,9
|
| skok w dal |
2. miejsce |
6,33
|
| 1966 |
Mistrzostwa Europy |
Budapeszt |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,1
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
44,49
|
| skok w dal |
1. miejsce |
6,55
|
| bieg na 100 metrów |
 2. miejsce |
11,5
|
| 1967 |
Finał pucharu Europy |
 Kijów |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,2
|
| bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
23,0
|
| 1968 |
Igrzyska olimpijskie |
 Meksyk |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,58
|
| bieg na 100 metrów |
 3. miejsce |
11,19
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
eliminacje |
53,02
|
| skok w dal |
el. – 16. miejsce |
6,19
|
| 1969 |
Europejskie igrzyska halowe |
 Belgrad |
bieg na 50 metrów |
1. miejsce |
6,4
|
| skok w dal |
1. miejsce |
6,38
|
| sztafeta 1+2+3+4 okrążenia |
2. miejsce |
4:53,2
|
| 1970 |
Uniwersjada |
 Turyn |
bieg na 100 metrów |
eliminacje |
12,3
|
| 1971 |
Halowe mistrzostwa Europy |
 Sofia |
skok w dal |
2. miejsce |
6,56
|
| bieg na 60 metrów |
4. miejsce |
7,5
|
| Mistrzostwa Europy |
 Helsinki |
bieg na 200 metrów |
 3. miejsce |
23,32
|
| skok w dal |
5. miejsce |
6,62
|
| bieg na 100 metrów |
6. miejsce |
11,6
|
| 1972 |
Halowe mistrzostwa Europy |
 Grenoble |
bieg na 50 metrów |
6. miejsce |
6,39
|
| Igrzyska olimpijskie |
Monachium |
bieg na 200 metrów |
3. miejsce |
22,74
|
| bieg na 100 metrów |
półfinał |
11,54
|
| 1973 |
Halowe mistrzostwa Europy |
 Rotterdam |
bieg na 60 metrów |
4. miejsce |
7,35
|
| 1974 |
Halowe mistrzostwa Europy |
 Göteborg |
bieg na 60 metrów |
3. miejsce |
7,20
|
| Mistrzostwa Europy |
Rzym |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,13
|
| bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,51
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
3. miejsce |
43,48
|
| sztafeta 4 × 400 metrów |
4. miejsce |
3:26,4
|
| 1975 |
Halowe mistrzostwa Europy |
Katowice |
bieg na 60 metrów |
3. miejsce |
7,26
|
| Półfinał pucharu Europy |
Lüdenscheid |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,23
|
| bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,96
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
2. miejsce |
43,94
|
| sztafeta 4 × 400 metrów |
1. miejsce |
3:29,2
|
| Finał pucharu Europy |
Nicea |
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,26
|
| bieg na 200 metrów |
2. miejsce |
22,84
|
| bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
50,50
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
4. miejsce |
43,82
|
| 1976 |
Igrzyska olimpijskie |
 Montreal |
bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
49,29
|
| 1977 |
Halowe mistrzostwa Europy |
 San Sebastián |
bieg na 60 metrów |
eliminacje |
7,42
|
| Półfinał pucharu Europy |
Sztokholm |
bieg na 100 metrów |
1. miejsce |
11,38
|
| bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,92
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
1. miejsce |
43,63
|
| Finał pucharu Europy |
Helsinki |
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,26
|
| bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,71
|
| Puchar świata |
Düsseldorf |
bieg na 200 metrów |
1. miejsce |
22,77
|
| bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
49,52
|
| sztafeta 4 × 400 metrów |
2. miejsce |
3:25,8
|
| 1978 |
Mistrzostwa Europy |
 Praga |
bieg na 400 metrów |
3. miejsce |
50,40
|
| sztafeta 4 × 400 metrów |
3. miejsce |
3:26,76
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
5. miejsce |
43,83
|
| Puchar Narodów |
Tokio |
bieg na 400 metrów |
1. miejsce |
50,97
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
3. miejsce |
43,95
|
| 1979 |
Półfinał pucharu Europy |
Sittard |
bieg na 100 metrów |
3. miejsce |
11,3
|
| bieg na 200 metrów |
3. miejsce |
22,94
|
| sztafeta 4 × 100 metrów |
2. miejsce |
44,21
|
| Finał pucharu Europy |
Turyn |
bieg na 100 metrów |
6. miejsce |
11,39
|
| bieg na 200 metrów |
5. miejsce |
22,94
|
| bieg na 400 metrów |
3. miejsce |
51,27
|
| sztafeta 4 × 400 metrów |
6. miejsce |
3:31,25
|
| Puchar świata |
Montreal |
bieg na 400 metrów |
3. miejsce |
51,15
|
| 1980 |
Igrzyska olimpijskie |
Moskwa |
bieg na 400 metrów |
półfinał |
53,13
|
- 1964 – 2. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal
- 1965 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal: 6. miejsce w pięcioboju
- 1966 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1967 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1968 – 3. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 6. miejsce w skoku w dal
- 1969 – 6. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
- 1971 – 7. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 5. miejsce w skoku w dal
- 1972 – 10. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 9. miejsce w skoku w dal
- 1973 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m
- 1974 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1975 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1976 – 4. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
- 1977 – 8. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m; 3. miejsce na 400 m pł
- 1978 – 5. miejsce na 200 m; 3. miejsce na 400 m
- 1979 – 8. miejsce na 200 m; 4. miejsce na 400 m
W czasie swojej kariery Irena Szewińska 10 razy poprawiała rekordy świata[49].
| Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
| Bieg na 100 metrów |
11,1 |
1965-07-099 lipca 1965 |
Praga |
pomiar ręczny
|
| Bieg na 100 metrów |
11,20 |
1968-10-1414 października 1968 |
Meksyk |
pomiar elektroniczny
|
| Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
| Bieg na 200 metrów |
22,7 |
1965-08-088 sierpnia 1965 |
Warszawa |
pomiar ręczny
|
| Bieg na 200 metrów |
22,58 |
1968-10-1818 października 1968 |
Meksyk |
pomiar elektroniczny
|
| Bieg na 200 metrów |
22,21 |
1974-06-1313 czerwca 1974 |
Poczdam |
|
|
| Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
| Bieg na 400 metrów |
49,9 |
1974-06-2222 czerwca 1974 |
Warszawa |
pomiar ręczny
|
| Bieg na 400 metrów |
49,75 |
1976-06-2222 czerwca 1976 |
Bydgoszcz |
pomiar elektroniczny
|
| Bieg na 400 metrów |
49,29 |
1976-07-2929 lipca 1976 |
Montreal |
|
| Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
| Sztafeta 4 × 100 metrów |
44,6 |
1964-10-2020 października 1964 |
Tokio |
pomiar ręczny
|
| Sztafeta 4 × 100 metrów |
43,6 |
1964-10-2121 października 1964 |
Tokio |
pomiar ręczny
|
|
Poniższa tabela prezentuje rekordy życiowe Ireny Szewińskiej w konkurencjach stadionowych[1][50].
| Konkurencja
|
Rezultat
|
Data
|
Miejsce
|
Uwagi
|
| Bieg na 100 metrów |
10,9
11,13 |
1974-06-2929 czerwca 1974
1974-09-033 września 1974 |
Warszawa
Rzym |
pomiar ręczny
pomiar elektroniczny
|
| Bieg na 200 metrów |
22,21 |
1974-06-1313 czerwca 1974 |
Poczdam |
|
| Bieg na 300 metrów |
35,4
35,70 |
1976-07-2929 lipca 1976
1975-07-044 lipca 1975 |
Montreal
 Londyn |
pomiar ręczny
pomiar elektroniczny
|
| Bieg na 400 metrów |
49,28 |
1976-07-2929 lipca 1976 |
Montreal |
rekord Polski
|
| Bieg na 80 metrów przez płotki |
10,8 |
1965-07-2424 lipca 1965 |
Spała |
|
| Bieg na 100 metrów przez płotki |
14,0 |
1969-05-1717 maja 1969 |
Rzym |
|
| Bieg na 400 metrów przez płotki |
56,62 |
1977-09-2424 września 1977 |
Hanower |
|
| Skok w dal |
6,67 |
1968-08-2727 sierpnia 1968 |
Warszawa |
|
| Skok wzwyż |
1,68 |
1966-09-1111 września 1966 |
Bari |
|
| Pięciobój lekkoatletyczny |
4705 pkt. |
1965-06-066 czerwca 1965 |
Warszawa |
|
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Janusz Rozum, Daniel Grinberg, Zbigniew Jonik, Henryk Kurzyński, Leszek Luftam, Stefan Pietkiewicz, Tadeusz Wołejko: 90 lat polskiej lekkoatletyki 1919–2009. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2009. ISBN 978-83-902509-9-1.
- ↑ a b c M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 68.
- ↑ a b Irena Szewinska-Kirszenstein (ang.). ESPN. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Zbigniew Łojewski, Tadeusz Wołejko: Historia Spotkań Międzypaństwowych Reprezentacji Polski – część I: Seniorki. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, maj 1979.
- ↑ Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Konkurencje kobiece. Bydgoszcz: Komisja Statystyczna PZLA, 2011.
- ↑ Irena Szewińska (ang.). W: web.archive.org [on-line]. iaaf.org. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ a b c d e Adam Klein: Rozmowa z Ireną Szewińską. bieganie.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ WojciechW. Staszewski WojciechW., Irena Szewińska – rozmowa o dzieciństwie, „MagazynBieganie.pl”, 18 kwietnia 2014 [dostęp 2019-02-18] .
- ↑ Szewińska (Kirszenstein) Irena. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 23 stycznia 2014].
- ↑ Jerzy Szymonek, Janusz Rozum: Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984.
- ↑ Złoci Polacy – Irena Szewińska. pekin.onet.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ European Junior Championships 1964 (ang.). wjah.co.uk. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-31)].
- ↑ World Student Games (Women) (ang.). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ a b c d European Athletics Championships (Women) (ang.). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Artur Łukasiewicz: Marzec ’68 w naszym regionie minął spokojnie. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2010-02-28].
- ↑ Universiade Torino ’70. Turyn: Mario Gros / Tomasone & C., 1972.
- ↑ a b European Indoor Championships (Women) (ang.). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Nieco historii, czyli 40 lat od Katowic do Sopotu. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Patrycja Bukalska, Michał Olszewski: Pisarz z zakrystii. Tygodnik Powszechny. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Janusz Rozum: Irena Szewińska członkiem Rady IAAF. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ a b Wojciech Kukliński: Irena Szewińska: Rozumiem problemy zawodników. Głos Szczeciński. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Szewińska jak Listkiewicz: nie kandyduje! Świetna wiadomość. sportfan.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Tokio 2020: Irena Szewińska ekspertem MKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ Irena Szewińska nie żyje, „Sport.pl” [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Nie żyje Irena Szewińska. Miała 72 lata, „Przegląd Sportowy”, 30 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-29] .
- ↑ Ostatnie pożegnanie najsłynniejszej polskiej lekkoatletki. tvp.info, 2018-07-05. [dostęp 2018-07-05].
- ↑ Pogrzeb Ireny Szewińskiej. Prezydent: To "Królowa królowej sportu", rmf24.pl [dostęp 2018-07-05] .
- ↑ Ceremonia pogrzebowa Ireny Szewińskiej, sport.onet.pl [dostęp 2018-07-05] .
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Irena Kirszenstein-Szewińska (ang.). jewishsports.net. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ 90-lecie PZLA: Uroczysta Gala w siedzibie PKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Plebiscyt 90-lecia PZLA – laueatki. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Maciej Jałoszyński: Irena Szewińska w IAAF Hall of Fame. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
- ↑ Irena Szewińska honorową obywatelką Sopotu. „To dla mnie wielki zaszczyt”.
- ↑ Pani Irena Szewińska Honorowym Obywatelem Miasta Pułtuska.
- ↑ Wspomnienie o Irenie Szewińskiej | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2018-07-02] .
- ↑ Wojciech Borakiewicz: Świat czci Irenę Szewińską. Specjalna tablica zawiśnie na Zawiszy. 2018-12-04. [dostęp 2018-12-04].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 576.
- ↑ Sześcioro zasłużonych w służbie państwu i społeczeństwu. prezydent.pl, 3 maja 2016. [dostęp 2016-05-03].
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 656.
- ↑ Odznaczenia dla medalistów olimpijskich i trenerów. prezydent.pl, 3 kwietnia 2014. [dostęp 3 kwietnia 2014].
- ↑ Odznaczenia dla olimpijczyków. „Nowiny”. Nr 264, s. 2, 23 września 1972.
- ↑ Who is Who w Polsce. Cz. 2. Wyd. II. Zug: Hübners blaues Who is Who, 2003, s. 4266
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 342. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Irena Szewińska wyróżniona w Senegalu
- ↑ SENEGAL : Lamine Diack et sa bande devant le Palais de la République
- ↑ Irena Szewińska odebrała Japoński Order Wschodzącego Słońca. eurosport.onet.pl, 31 stycznia 2017. [dostęp 31 stycznia 2017].
- ↑ Encyklopedia (statystyczna) polskiej lekkiej atletyki: 1919-1994. Warszawa: PZLA, 1994. ISBN 83-902509-0-X.
- ↑ IAAF: Irena SZEWIŃSKA | Profile, iaaf.org [dostęp 2018-06-30] .
Warszawa
1. miejsce
Tokio
1. miejsce
2. miejsce
Budapeszt
1. miejsce
2. miejsce
Lipsk
Kassel
2. miejsce
Kijów
Meksyk
3. miejsce
Belgrad
Turyn
Sofia
Helsinki
3. miejsce
Grenoble
Rotterdam
Göteborg
Montreal
San Sebastián
Praga
Londyn
.svg){kind=small}
