Irina Bokowa
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 lipca 1952 |
|---|---|
| Minister spraw zagranicznych Bułgarii (p.o.) | |
| Okres |
od 13 listopada 1996 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dyrektor generalny UNESCO | |
| Okres |
od 2009 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
     _-_ribbon_bar.gif){kind=small}  _Gwanghwa_Medal_ribbon.gif){kind=small}    _GO_2nd_type_ribbon.svg){kind=small}       .jpg){kind=small}
| |
Irina Georgiewa Bokowa, bułg. Ирина Георгиева Бокова (ur. 12 lipca 1952 w Sofii[1]) – bułgarska urzędniczka państwowa, dyplomata, działaczka społeczna i polityk, długoletnia pracownik bułgarskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wiceminister (1995–1996) i p.o. ministra spraw zagranicznych w rządzie Żana Widenowa (1996–1997), deputowana do konstytuanty (1990–1991) oraz do Zgromadzenia Narodowego 39. kadencji (2001–2005), ambasador Bułgarii we Francji i Monako oraz stały przedstawiciel Bułgarii przy UNESCO (2005–2009), od 2009 do 2017 dyrektor generalny UNESCO.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jest absolwentką anglojęzycznego liceum w Sofii (1971) oraz Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych (1976). Naukę kontynuowała na University of Maryland, College Park (1989) oraz na Uniwersytecie Harvarda (1999).
Była działaczką Bułgarskiej Partii Komunistycznej[2]. W 1977 rozpoczęła pracę w bułgarskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie zajmowała się problematyką europejską oraz Organizacją Narodów Zjednoczonych. Na początku lat 90. została deputowaną do konstytuanty, w której zasiadała w latach 1990–1991. W 1995 weszła do socjalistycznego rządu Żana Widenowa na stanowisko wiceministra odpowiedzialnego za integrację europejską. Od listopada 1996 do lutego 1997 w tym samym gabinecie pełniła obowiązki ministra spraw zagranicznych[3]. W międzyczasie startowała również w wyborach prezydenckich w 1996 jako kandydatka na wiceprezydenta u boku ówczesnego ministra kultury Iwana Marazowa. W drugiej turze otrzymali około 40% głosów, przegrywając z kandydatami Związku Sił Demokratycznych[4].
Po odwołaniu gabinetu Żana Widenowa zaangażowała się w różne inicjatywy pozarządowe, m.in. współpracowała z Europejskim Instytutem Uniwersyteckim we Florencji oraz była założycielką think tanku promującego wartości europejskie i proces integracyjny.
Z listy lewicowej Koalicji dla Bułgarii z powodzeniem wystartowała w wyborach parlamentarnych w 2001, wygranych przez liberalny Narodowy Ruch Symeona Drugiego. Przez cztery lata zasiadała w Zgromadzeniu Narodowym, gdzie była wiceprzewodniczącą komisji spraw zagranicznych. Pod koniec kadencji w czerwcu 2005 została mianowana ambasadorem Bułgarii we Francji, otrzymała równoczesną akredytację w Monako oraz przy UNESCO.
22 września 2009 została desygnowana na dyrektora generalnego UNESCO[5]. W rywalizacji o to stanowisko pokonała dziewięciu innych kandydatów, m.in. Egipcjanina Faruka Husniego[6], którego krytykowali m.in. Bernard-Henri Lévy, Claude Lanzmann oraz laureat Pokojowej Nagrody Nobla Elie Wiesel, zarzucając mu antysemityzm i udział w organizacji egipskiej cenzury. Została pierwszą kobietą oraz pierwszym przedstawicielem Europy Wschodniej na tym stanowisku. Jej kandydatura została zatwierdzona na sesji Zgromadzenia Generalnego UNESCO 15 października 2009[7]. W listopadzie 2013 wybrano ją na drugą kadencję[8]. Zakończyła urzędowanie w listopadzie 2017, gdy funkcję tę objęła Audrey Azoulay.
W 2016 bez powodzenia ubiegała się o urząd sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych[9].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Dwukrotnie zamężna. Z pierwszym mężem Lubomirem Kołarowem ma dwoje dzieci: córkę Naję i syna Pawła. Jej drugim mężem został Kalin Mitrew. Jest córką Georgiego Bokowa, redaktora naczelnego komunistycznej prasy oraz pracownika KC Bułgarskiej Partii Komunistycznej[10]. Jej brat Filip Bokow również został dyplomatą oraz politykiem, obejmował funkcje szefa gabinetu premiera Sergeja Staniszewa i ambasadora w Słowenii.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Stara Płanina I klasy we wstęgą (2013)[11]
- Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru (Peru, 2011)[12]
- Wielki Oficer Narodowego Orderu Czadu (Czad, 2012)[12]
- Komandor Orderu Narodowego Beninu (Benin, 2012)[12][13]
- Komandor Orderu Zasługi Kulturalnej (Monako, 2013)[12][14]
- Wielki Oficer Orderu Narodowego José Matíasa Delgado (Salwador, 2013)[12]
- Order Przyjaźni Narodów (Baszkortostan, Rosja, 2013)[12]
- Order Juana Mory Fernándeza (Kostaryka, 2013)[12]
- Gwanghwa Medal (Korea Południowa, 2014)[12]
- Order Hilal-e-Pakistan (Pakistan, 2014)[12]
- Komandor Orderu Alawitów (Maroko, 2014)[15]
- Order „Przyjaźń” (Kazachstan, 2014)[16]
- Medal Państwowy Magtymguly Pyragy (Turkmenistan, 2014)[12]
- Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja, 2014)[12]
- Wielki Oficer Ordre de la Valeur (Kamerun, 2014)[12]
- Komandor Legii Honorowej (Francja, 2015)[12]
- Komandor Orderu Narodowego (Mali, 2015)[17]
- Order Gwiazdy Polarnej (Mongolia, 2015)[12]
- Krzyż Wielki Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (Hiszpania, 2017)[18]
- Oficer Narodowego Orderu Quebecu (Kanada, 2017)[19]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Irina Bokova, unesco.org [zarchiwizowane 2017-10-19] (ang.).
- ↑ Dan Bilefsky, Bulgarian Who Is to Lead Unesco Advocates Political Pluralism [online], nytimes.com, 23 września 2009 [dostęp 2017-12-30] (ang.).
- ↑ Rulers: Bulgaria: Ministries, etc. [online], rulers.org [dostęp 2017-12-30] (ang.).
- ↑ Bulgaria: 1996 Presidential Elections, essex.ac.uk [zarchiwizowane 2012-04-02] (ang.).
- ↑ Bokova wins Unesco leadership vote [online], aljazeera.com, 22 września 2009 [dostęp 2017-12-30] (ang.).
- ↑ Steven Erlanger, After Uproar, Unesco Rejects Egyptian [online], nytimes.com, 22 września 2009 [dostęp 2017-12-30] (ang.).
- ↑ Irina Bokova, première femme élue à la tête de l'Unesco [online], lefigaro.fr, 23 września 2009 [dostęp 2017-12-30] (fr.).
- ↑ UNESCO General Conference elects Irina Bokova for second term as Director-General, unesco.org, 12 listopada 2013 [zarchiwizowane 2013-11-15] (ang.).
- ↑ Ian Bremmer, Q&A with UN Secretary General Candidate Irina Bokova [online], time.com, 20 lipca 2016 [dostęp 2017-12-30] (ang.).
- ↑ Marc Semo, Ex-coco à l’Unesco [online], liberation.fr, 14 października 2009 [dostęp 2009-10-18] (fr.).
- ↑ УКАЗ № 211 ОТ 04.11.2013 Г. ЗА НАГРАЖДАВАНЕ НА ИРИНА ГЕОРГИЕВА БОКОВА С ОРДЕН "СТАРА ПЛАНИНА" С ЛЕНТА [online], ciela.net, 12 listopada 2013 [dostęp 2025-03-25] (bułg.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Enclosure: Curriculum vitae: Irina Bokova (Bulgaria) [online], un.org, 22 marca 2016 [dostęp 2025-03-25] (ang.).
- ↑ Remarques de la Directrice générale de l'UNESCO, Irina Bokova, à l'occasion du dîner offert par le Président de la République [online], unesco.org, 9 czerwca 2012 [dostęp 2025-03-25] (fr.).
- ↑ Ordonnance Souveraine n° 4.226 du 21 mars 2013 portant nomination dans l’Ordre du Mérite Culturel [online], journaldemonaco.gouv.mc, 29 marca 2013 [dostęp 2025-03-25] (fr.).
- ↑ La liste des décorations de la Fête du Trône [online], medias24.com, 30 lipca 2014 [dostęp 2025-03-25] (fr.).
- ↑ Церемония награждения Орденом Достык, Республики Казахстан, unesco.org, 3 kwietnia 2014 [zarchiwizowane 2015-04-04] (ros.).
- ↑ La Directrice générale reçoit l'ordre de la légion d'honneur du Mali, unesco.org, 2015 [zarchiwizowane 2016-09-01] (fr.).
- ↑ Real Decreto 966/2017, de 3 de noviembre, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a la señora Irina Bokova [online], boe.es, 4 listopada 2017 [dostęp 2025-03-25] (hiszp.).
- ↑ Irina Bokova [online], ordre-national.gouv.qc.ca [dostęp 2025-03-25] (fr.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Irina Bokova, unesco.org [zarchiwizowane 2017-10-19] (ang.).
- Biography, bokova.eu [zarchiwizowane 2013-04-13] (ang.).
|
- Absolwenci Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych
- Ambasadorowie Bułgarii w Monako
- Ambasadorowie Bułgarii we Francji
- Bułgarscy ministrowie spraw zagranicznych
- Deputowani 39. kadencji Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Dyrektorzy generalni UNESCO
- Komandorzy Legii Honorowej
- Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury
- Odznaczeni monakijskimi odznaczeniami
- Odznaczeni Ordre national du Québec
- Odznaczeni Orderem Alawitów
- Odznaczeni Orderem Alfonsa X Mądrego
- Odznaczeni Orderem Gwiazdy Polarnej (Mongolia)
- Odznaczeni Orderem Juana Mory Fernándeza
- Odznaczeni Orderem „Przyjaźń” (Kazachstan)
- Odznaczeni Orderem Słońca Peru
- Odznaczeni Orderem Stara Płanina
- Odznaczeni pakistańskimi odznaczeniami
- Odznaczeni południowokoreańskimi odznaczeniami
- Odznaczeni rosyjskimi odznaczeniami (Federacja Rosyjska)
- Odznaczeni turkmeńskimi odznaczeniami
- Politycy Bułgarskiej Partii Socjalistycznej
- Ludzie urodzeni w Sofii
- Urodzeni w 1952