Isadora Duncan
| |
| Imię i nazwisko |
Angela Isadora Duncan |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
amerykańska |
| Dziedzina sztuki | |
Isadora Duncan, właściwie Angela Isadora Duncan (ur. 26 maja 1877 lub 27 maja 1878[1][2] w San Francisco, zm. 14 września 1927 w Nicei[2]) – amerykańska tancerka.
Nie studiowała tańca w sposób systematyczny, lecz stworzyła oryginalny, niepowtarzalny styl oparty na własnej filozofii. Czerpała z nowych tendencji tańca modern, którego była pionierką. Widziała w tańcu wyraz wolnej myśli i radykalnie sprzeciwiała się ograniczeniom, jakie narzucał taniec klasyczny. Po przyjeździe do Paryża wywarła ogromny wpływ zarówno na całokształt przyszłej sztuki scenicznej, jak i na wygląd następnych pokoleń tancerzy. W rozwoju kariery wspierała ją Loie Fuller. Odrzuciła klasyczną białą paczkę (tutu), zrzuciła baletki, tańczyła przyodziana w grecką tunikę, boso i z rozpuszczonymi włosami, co było szokującą innowacją dla ówczesnej publiczności. Jako pierwsza pokazała się na scenie ubrana tylko w obcisły trykot[3][4].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Duncan była biseksualna[5]. Miała troje dzieci, jedno z reżyserem teatralnym Gordonem Craigiem, drugie z Parisem Singerem, synem właściciela fabryki maszyn do szycia Isaaca Singera. Trzecie dziecko, syn, zmarło zaraz po porodzie.
Jej życie prywatne obfitowało w skandale. Szczególnie głośny był wypadek jej dzieci (Deirdre i Patricka), podczas którego utopiły się w Sekwanie, co miało miejsce w 1913 roku. Dzieci przebywały w samochodzie z nianią. Kiedy samochód wjeżdżał na wzgórze, silnik nagle przestał pracować. Kierowca opuścił samochód, zapomniał jednak zaciągnąć hamulec. Samochód stoczył się po skarpie do rzeki. Dzieci i niania utopiły się. Po stracie dzieci Isadora spędziła kilka tygodni w nadmorskim kurorcie wspólnie z aktorką Eleonorą Duse. Ponieważ Eleonorą Duse wcześniej fascynowała się buntownicza feministka, lesbijka Lina Poletti, podejrzewano, choć nie jest to potwierdzone dokumentacją, że Duncan i Duse miały romans.
W 1922 roku wyjechała do Moskwy. Była żoną znacznie od siebie młodszego rosyjskiego poety Siergieja Jesienina.
Zginęła w czasie jazdy w wyścigowym kabriolecie Amilcar, gdy jej szal wkręcił się w nieosłonięte koła. Pochowana została na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.
W 1927 roku pośmiertnie ukazała się jej autobiografia zatytułowana My life (pol. Moje życie).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zapisy urzędowe dotyczące jej urodzenia nie zachowały się: zostały zniszczone podczas trzęsienia ziemi w San Francisco w 1906.
- ↑ a b Isadora Duncan – Biography (ang.). biography.com. [dostęp 2011-04-07].
- ↑ Au Susan - Ballet and Modern Dance. Thames and Hudson, New York, 2002, s. 90, ISBN 978-0-500-20352-1
- ↑ Loïe Fuller, la mujer «serpentina» de la Belle Époque.. khronoshistoria.com. [dostęp 2022-04-02].
- ↑ Isadora Duncan w bazie Notable Names Database (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Isadora Duncan’s Web Links
- Taniec przyszłości : odczyt Izadory Duncan/ tł. Zofia S. ; studyum wstępne skreślił Stanisław Schneider. - Warszawa, 1905.
- ISNI: 0000 0001 2134 9023, 0000 0003 6864 2651
- VIAF: 59124789
- ULAN: 500337352
- LCCN: n79123616
- GND: 118528122
- NDL: 00438391
- LIBRIS: 97mppmft52dsz1q
- BnF: 121698127
- SUDOC: 030239508
- SBN: RAVV026995
- NLA: 35049222
- NKC: jn20000700451
- BNE: XX979100
- NTA: 069983550
- BIBSYS: 90136900
- CiNii: DA00382971
- Open Library: OL287324A
- PLWABN: 9810624496805606
- NUKAT: n96029906
- J9U: 987007260772105171
- PTBNP: 33942
- LNB: 000086797
- CONOR: 86758499
- ΕΒΕ: 64296
- BLBNB: 000190842
- KRNLK: KAC201521650
- LIH: LNB:V*329379;=BT
- WorldCat: lccn-n79123616