Przejdź do zawartości

Islamskie Państwo Afganistanu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Islamskie Państwo Afganistanu
جمهوری اسلامی افغانستان
1992–1996
Godło Flaga
Godło Flaga
Hymn: قلعه اسلام قلب اسیا
(Forteca Islamu, Serce Azji)

Ustrój polityczny

republika

Stolica

Kabul

Data powstania

1992

Data likwidacji

1996

Waluta

afgani (AFA)

Religia dominująca

islam

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie

Islamskie Państwo Afganistanu (pt. د افغانستان اسلامي امارات) – historyczne państwo położone w Azji Środkowej, na terenie obecnego Afganistanu, istniejące w latach 1992–1996, pomiędzy likwidacją II Republiki Afgańskiej, a przejęciem rządów przez talibów i utworzeniem przez nich Islamskiego Emiratu Afganistanu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Historia Afganistanu.
Mapa Afganistanu w 1992 roku – podział kontroli terytoriów

Po wycofaniu się wojsk radzieckich w 1989 roku[1], Afganistan pogrążył się w chaosie. W wyniku wewnętrznych walk między różnymi frakcjami mudżahedinów, powstało kilka ugrupowań, które walczyły o kontrolę nad krajem. W marcu 1992 roku Mohammad Nadżibullah ustąpił ze stanowiska prezydenta[2], a w kraju rozpoczęły się negocjacje dotyczące utworzenia nowego rządu. W wyniku tych negocjacji, 25 kwietnia 1992 roku, powstało porozumienie o utworzeniu rządu tymczasowego – tzw. Porozumienie z Peszawaru[2].

Zdecydowaną część porozumienia podpisały frakcje mudżahedinów, z wyjątkiem Hezb-i Islami, dowodzonego przez Gulbuddina Hekmatjara[2], który miał ambicje przejęcia Kabulu i rządów w kraju.

Ustanowienie rządu tymczasowego

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z Porozumieniem z Peszawaru, Burhanuddin Rabbani, lider frakcji Dżamiat-i Islami, został mianowany tymczasowym prezydentem Afganistanu. Wraz z utworzeniem Islamskiego Państwa Afganistanu, wprowadzono szereg reform, w tym wprowadzenie prawa szariatu. W miastach zamknięto bary, a kobiety zostały zmuszone do noszenia hidżabów[3].

Mimo tych prób stabilizacji, nowo powstały rząd nie zdołał utrzymać porządku w kraju. Walki między różnymi grupami opozycyjnymi trwały przez kolejne miesiące.

Walki o władzę

[edytuj | edytuj kod]

W wyniku braku stabilności politycznej i trwałych walk, Afganistan znalazł się w stanie niemalże ciągłej wojny domowej. W czerwcu 1993 roku, po kolejnych walkach, doszło do porozumienia, w którym Hekmatjar został mianowany premierem, a prezydent Rabbani pozostał na stanowisku prezydenta przez kolejne pół roku.

Mimo tych formalnych ustaleń, walki nie ustały. Kabul został zniszczony w wyniku zaciętych walk między rywalizującymi frakcjami[2]. Miasto zdewastowały długotrwałe bombardowania i walki uliczne. Liczba ofiar cywilnych rosła, a w kraju panowała ogromna niestabilność.

Upadek rządu i przejęcie władzy przez talibów

[edytuj | edytuj kod]

W 1996 roku, po kilku latach walk i nieudanych prób uzyskania stabilizacji politycznej, talibowie, grupa islamskich bojowników wspieranych przez Pakistan[4], przejęli Kabul i obalili rząd Rabbani’ego[2].

Po zajęciu stolicy, talibowie ogłosili powstanie Islamskiego Emiratu Afganistanu[5]. Tym samym zakończyła się era Islamskiego Państwa Afganistanu, które istniało przez zaledwie cztery lata, nie zdoławszy jednak zapewnić trwałej stabilności w kraju. Część opozycyjnych sił, skupionych w Sojuszu Północnym, kontynuowała walkę przeciwko nowym rządom.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. 35 lat temu zakończono wycofywanie wojsk radzieckich z Afganistanu.
  2. a b c d e Aleksander Kobyłka: Afganistan pod rządami Talibów.
  3. Ahmed Rashid: Talibowie. Wojownicy islamu, władcy Afganistanu. Świat Książki, 2001, s. 28–29. ISBN 83-7311-291-3.
  4. Steve Coll: Duchy Bałkanu. Tajne wojny CIA i Afganistan po 11 września. Rebis, 2005, s. 12–14. ISBN 83-7301-684-7.
  5. Afganistan. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-04-28].