Islamskie Państwo Afganistanu
1992–1996 | |||||
| |||||
Hymn: قلعه اسلام قلب اسیا (Forteca Islamu, Serce Azji) | |||||
Ustrój polityczny | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Data powstania |
1992 | ||||
Data likwidacji |
1996 | ||||
Waluta |
afgani (AFA) | ||||
Religia dominująca | |||||
![]() | |||||
Położenie na mapie![]() |
Islamskie Państwo Afganistanu (pt. د افغانستان اسلامي امارات) – historyczne państwo położone w Azji Środkowej, na terenie obecnego Afganistanu, istniejące w latach 1992–1996, pomiędzy likwidacją II Republiki Afgańskiej, a przejęciem rządów przez talibów i utworzeniem przez nich Islamskiego Emiratu Afganistanu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tło
[edytuj | edytuj kod]
Po wycofaniu się wojsk radzieckich w 1989 roku[1], Afganistan pogrążył się w chaosie. W wyniku wewnętrznych walk między różnymi frakcjami mudżahedinów, powstało kilka ugrupowań, które walczyły o kontrolę nad krajem. W marcu 1992 roku Mohammad Nadżibullah ustąpił ze stanowiska prezydenta[2], a w kraju rozpoczęły się negocjacje dotyczące utworzenia nowego rządu. W wyniku tych negocjacji, 25 kwietnia 1992 roku, powstało porozumienie o utworzeniu rządu tymczasowego – tzw. Porozumienie z Peszawaru[2].
Zdecydowaną część porozumienia podpisały frakcje mudżahedinów, z wyjątkiem Hezb-i Islami, dowodzonego przez Gulbuddina Hekmatjara[2], który miał ambicje przejęcia Kabulu i rządów w kraju.
Ustanowienie rządu tymczasowego
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z Porozumieniem z Peszawaru, Burhanuddin Rabbani, lider frakcji Dżamiat-i Islami, został mianowany tymczasowym prezydentem Afganistanu. Wraz z utworzeniem Islamskiego Państwa Afganistanu, wprowadzono szereg reform, w tym wprowadzenie prawa szariatu. W miastach zamknięto bary, a kobiety zostały zmuszone do noszenia hidżabów[3].
Mimo tych prób stabilizacji, nowo powstały rząd nie zdołał utrzymać porządku w kraju. Walki między różnymi grupami opozycyjnymi trwały przez kolejne miesiące.
Walki o władzę
[edytuj | edytuj kod]W wyniku braku stabilności politycznej i trwałych walk, Afganistan znalazł się w stanie niemalże ciągłej wojny domowej. W czerwcu 1993 roku, po kolejnych walkach, doszło do porozumienia, w którym Hekmatjar został mianowany premierem, a prezydent Rabbani pozostał na stanowisku prezydenta przez kolejne pół roku.
Mimo tych formalnych ustaleń, walki nie ustały. Kabul został zniszczony w wyniku zaciętych walk między rywalizującymi frakcjami[2]. Miasto zdewastowały długotrwałe bombardowania i walki uliczne. Liczba ofiar cywilnych rosła, a w kraju panowała ogromna niestabilność.
Upadek rządu i przejęcie władzy przez talibów
[edytuj | edytuj kod]W 1996 roku, po kilku latach walk i nieudanych prób uzyskania stabilizacji politycznej, talibowie, grupa islamskich bojowników wspieranych przez Pakistan[4], przejęli Kabul i obalili rząd Rabbani’ego[2].
Po zajęciu stolicy, talibowie ogłosili powstanie Islamskiego Emiratu Afganistanu[5]. Tym samym zakończyła się era Islamskiego Państwa Afganistanu, które istniało przez zaledwie cztery lata, nie zdoławszy jednak zapewnić trwałej stabilności w kraju. Część opozycyjnych sił, skupionych w Sojuszu Północnym, kontynuowała walkę przeciwko nowym rządom.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ 35 lat temu zakończono wycofywanie wojsk radzieckich z Afganistanu.
- ↑ a b c d e Aleksander Kobyłka: Afganistan pod rządami Talibów.
- ↑ Ahmed Rashid: Talibowie. Wojownicy islamu, władcy Afganistanu. Świat Książki, 2001, s. 28–29. ISBN 83-7311-291-3.
- ↑ Steve Coll: Duchy Bałkanu. Tajne wojny CIA i Afganistan po 11 września. Rebis, 2005, s. 12–14. ISBN 83-7301-684-7.
- ↑ Afganistan. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-04-28] .