Przejdź do zawartości

István Bethlen

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
István Bethlen
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 października 1874
Gernyeszeg

Data i miejsce śmierci

5 października 1946
Budapeszt

Premier Królestwa Węgier
Okres

od 14 kwietnia 1921
do 24 sierpnia 1931

Przynależność polityczna

Partia Jedności

Poprzednik

Pál Teleki

Następca

Gyula Károlyi

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Wielki Złoty Medal Węgierski z Koroną (cywilny)
István Bethlen

István Bethlen (ur. 8 października 1874 w Gornești, zm. 5 października 1946 w Moskwie) – węgierski polityk, poseł do Sejmu Krajowego w latach 19011918 oraz Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego w latach 19201939, premier Węgier w latach 19211931[1]; arystokrata, hrabia.

Pochodzenie oraz początki kariery politycznej

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1874 w Austro-Węgrzech we wsi Gorneşti (obecnie Rumunia). Pochodził z rodziny transylwańskich arystokratów.

W 1901 Bethlen został wybrany do węgierskiego parlamentu z ramienia liberałów. W 1919 reprezentował nowy rząd Węgier podczas konferencji pokojowej w Paryżu. W tym czasie na Węgrzech powstała Węgierska Republika Rad pod przywództwem Béli Kuna. Po powrocie do kraju Bethlen dołączył do rządu antykomunistycznego tworzonego m.in. przez Miklósa Horthyego w Segedynie.

W 1920 Horthy został wybrany na regenta Królestwa Węgier. Po nieudanej próbie restauracji monarchii Habsburgów w marcu 1921, Horthy powierzył Bethlenowi funkcję premiera.

Premierostwo

[edytuj | edytuj kod]

Bethlen zdołał zjednoczyć dwie główne grupy społeczne: żydowskich przedsiębiorców z Budapesztu oraz ziemiaństwo z terenów wiejskich. Uzyskał także poparcie związków zawodowych, co ograniczyło napięcia społeczne i umocniło jego władzę.

W polityce zagranicznej doprowadził do przystąpienia Węgier do Ligi Narodów i zacieśnienia relacji z Włochami rządzonymi przez faszystów. Jako niepowodzenie uznaje się brak prób rewizji traktatu w Trianon, który narzucił Węgrom surowe warunki po I wojnie światowej (analogiczne do traktatu wersalskiego dla Niemiec i Saint-Germain dla Austrii).

Wielki kryzys doprowadził do radykalizacji sceny politycznej. W 1931 Bethlen został zdymisjonowany, a jego następcą został Gyula Károlyi, którego szybko zastąpił Gyula Gömbös, znany ze swych antysemickich poglądów.

Lata późniejsze

[edytuj | edytuj kod]

Bethlen był jednym z nielicznych węgierskich polityków sprzeciwiających się sojuszowi z III Rzeszą. Gdy Niemcy zaczęły ponosić porażki w II wojnie światowej, bezskutecznie próbował zawrzeć porozumienie z aliantami.

W kwietniu 1945 został aresztowany po zdobyciu Budapesztu przez wojska radzieckie i zesłany do ZSRR. Zmarł 5 października 1946 w moskiewskim więzieniu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kopyś 2018 ↓, s. 67.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Kopyś: Polityka zagraniczna Węgier w latach 1867–1945. Kraków: WUJ, 2018. ISBN 978-83-233-4471-1.
  • Rothschild, Joseph: East Central Europe Between the Two World Wars. University of Washington Press (1990)
  • Seton-Watson, Hugh: Eastern Europe between the wars, 1918-1941. Cambridge : University Press, (1945)

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]