Ján Klinovský
| Data i miejsce urodzenia |
18 czerwca 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 września 1944 |
| Przyczyna śmierci |
morderstwo |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
ekonomista |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
| |
Ján Klinovský (ur. 18 czerwca 1905 w Bobrowie, zm. 17 września 1944 w Hájnikach, dzielnicy Sliača) – słowacki ekonomista, przewodniczący Towarzystwa Zbożowego na Słowacji.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z Orawy na pograniczu polsko-słowackim. Często bywał po stronie polskiej, znał język polski. Studiował inżynierię handlową w Pradze. Początkowo był zwolennikiem Milana Hodžy i jego partii rolnicznej, później Karola Sidora. Dzięki niemu został kierownikiem spółki zbożowej, zajmującej się eksportem zbóż. W latach 1943–1944 był redaktorem tygodnika gospodarczego „Budovátel”.
W czasie II wojny światowej wykorzystywał swoje wpływy do pomocy polskim partyzantom (m.in. zwalniania ich z aresztu) oraz współpracy z ruchem oporu. Podczas podróży służbowych m.in. przewoził do Szwajcarii pocztę warszawskiej Delegatury Rządu na Kraj do Poselstwa RP w Bernie oraz odbierał korespondencję z komórki polskiego podziemia w Budapeszcie i przewoził ją do Bratysławy. Pomagał w przerzutach obywateli polskich przez Słowację na Węgry, m.in. poprzez pomoc w uzyskiwaniu słowackich dokumentów. Przekazywał Polakom pieniądze z kierowanej przez siebie spółki. Po zajęciu Węgier przez Niemców w marcu 1944 Klinovský brał udział w ewakuacji członków Armii Krajowej z Budapesztu. W ten sposób do Bratysławy trafił m.in. historyk Wacław Felczak. Działalność Klinovskiego wzbudzała podejrzenia Niemców[2].
Po wybuchu słowackiego powstania narodowego w sierpniu 1944 trafił na terytorium powstańców. Na przełomie sierpnia i września 1944 znajdował się w uzdrowisku Sliač. Został tam schwytany przez grupę bandytów podających się za powstańców i zamordowany wraz z dziesięcioma innymi osobami na moście na rzece Hron w dzielnicy Hájnik. Wydarzenie odbiło się szerokim echem na terytorium ogarniętym powstaniem. Zostało potępione przez opinię publiczną oraz słowacką Radę Narodową.
W 2021 Klinovský został uhonorowany nadawanym przez Prezydenta RP Medalem Virtus et Fraternitas[3]. Uroczysta dekoracja odbyła się 15 czerwca 2022[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hrob Ján Klinovský | Spolek pro vojenská pietní místa [online], www.vets.cz [dostęp 2022-12-18] (cz.).
- ↑ Ján Klinovský - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2022-12-18].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2021 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2021 r. poz. 658).
- ↑ Gala wręczenia Medali „Virtus et Fraternitas” 2022 - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 15 czerwca 2022 [dostęp 2022-08-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jozef Jablonický, Kto bol kto. Študijná pomôcka, [w:] Jozef Jablonický: Samizdat o odboji. Bratislava : Kalligram, 2006. ISBN 80-7149-781-9.
- Slovenský biografický slovník, III. zväzok. Martin : Matica slovenská, 1989. ISBN 80-7090-019-9.
- Mateusz Gniazdowski, Skupina gen. Stefana Hubického na Slovensku (1944–1945), [w:] Slovenská republika 1939 – 1945 očami mladých historikov V, Banská Bystrica: Štátna vedecká knižnica, 2006, s. 112–122. ISBN 80-8083-341-9.
- Dušan Segeš, Dvojkríž v siločiarach bieleho orla : slovenská otázka v politike poľskej exilovej vlády za 2. svetovej vojny. Bratislava : Veda, vydavateľstvo SAV, 2009. ISBN 978-80-224-1037-3.