Ján Mudroch
Data i miejsce urodzenia |
28 marca 1909 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lutego 1968 |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
Ján Mudroch (ur. 28 marca 1909 w Sotinie, zm. 4 lutego 1968 w Bratysławie) – słowacki malarz i nauczyciel akademicki.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 28 marca 1909 w Sotinie, od 1960 część Senicy. Był synem kuśnierza Pavla Mudrocha. Miał sześcioro młodszego rodzeństwa[1].
Od 1926 roku uczęszczał do prywantej szkoły Gustáva Mallégo, gdzie uczył się malarstwa[1]. W latach 1931 – 1937 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze[2], pobierając nauki u prof. Williego Nowaka[1][3].
W 1937 roku powrócił do Bratysławy, gdzie angażował się w życie kulturalne. Przed wybuchem wojny współpracował z przedstawicielami nurtu surrealistycznego Avantgarda 38[1].
W latach 1939 – 41 pracował na Wydziale Rysunku i Malarstwa Słowackiego Uniwersytetu Technicznego w Bratysławie[4].
W trakcie wojny obawiał się reperkursji ze strony nazistów z powodu swoich antyfaszowskich poglądów, dlatego zdecydował się na powrót z Bratysławy do Senicy[1].
W 1946 roku został mianowany profesorem na Słowackim Uniwersytecie Technicznym w Bratysławie[2].
W 1948 roku był zaangażowany w założenie Słowackiej Galerii Narodowej i wszedł w skład jej pierwszego sześcioosobowego zarządu[5].
W roku 1950 został pierwszym rektorem nowo utworzonej uczelni – Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Bratysławie. Funkcję tę pełnił do 1952 roku. W tym okresie zaniedbał malarstwa, ponieważ skupiał się na funkcji na uczelni[2]. Później pozostał na uczelni jako nauczyciel akademicki[2], w międzyczasie tworzył i angażował się aktywistycznie w inicjatywy związane ze sztuką[1].
W 1963 roku otrzymał tytuł zasłużonego artysty (sk. Zaslúžilý umelec).
Zmarł 4 lutego 1968 roku w Bratysławie[2]. Śmierć nastąpiła po krótkiej chorobie, której objawy bagatelizował – przyszedł go szkoły w gorączką, aby wziąć udział w ocenie egzaminów wstępnych[1]. W tym samym roku pośmiertelnie otrzymał tytuł artysty narodowego[6].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]W wyniku bombardowania Senicy pod koniec wojny około trzystu jego obrazów uległo zniszczeniu lub zaginięciu. Część obrazów została używana do zasłaniania rozbitych okien[1]. Z tego okresu w zbiorach Galerii Záhorskiej zachowała się jedynie akwarela Sotina[1].
Obraz Mladá partizánka na stráži pod Rozsutcom (1954) przedstawiający zdeterminowaną kobietę z bronią gotową bronić swojego kraju stanowi doskonały przykład sztuki słowackiego realizmu socjalistycznego[7].
Przykłady
[edytuj | edytuj kod]-
Obraz Nocna zmiana (sk. Nočná šichta)
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]27 listopada 2009 roku Slovenská pošta wydrukowała znaczek (o nomile 1,20 euro w nakładzie 80 000 sztuk), na którym znajdował się obraz Žena s čiernym klobúkom[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Martin Fabian , Ján Mesároš , Ján Mudroch [online], MESTO SENICA [dostęp 2024-09-09] (słow.).
- ↑ a b c d e Mudroch Ján | ArtCapital [online], artcapital.sk [dostęp 2024-09-09] .
- ↑ Zuzana Bauerová , Konzervovanie reštaurovanie umeleckých diel v Československu 1918 - 1971 [online] [dostęp 2024-09-09] (słow.).
- ↑ Ďurkovská, Kultúra ako jedna z dimenzií spoločenského života v Slovenskej republike v rokoch 1939 – 1945, In Sokolovič Život v Slovenskej republike. Slovenská republika 1939 – 1945 očami mladých historikov IX [online], 15 listopada 2016, s. 253 (słow.).
- ↑ T.I.K. Záhorie , MUDROCH Ján slovenský maliar [online], ozahori.sk, 29 marca 2024 [dostęp 2024-09-09] (słow.).
- ↑ Listy posiadaczy nagród państwowych [online], Archiwum Kancelarii Prezydenta Republiki Czeskiej [dostęp 2024-09-09] (cz.).
- ↑ Kristína Ostatníková , Admitting Totality, The Individual Approach of Ladislav Čemický to Stalinist Socialist Realism (1949-1956) [online], 2022 [dostęp 2024-09-09] (ang.).
- ↑ Slovesnká, POFIS - Catalog - Products - Art: Ján Mudroch (1909 - 1968) [online], www.pofis.sk [dostęp 2024-09-09] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ján Mudroch w systemie abART