Józef Pawłusiewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Józef Pawłusiewicz
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1902
Stawczany

Data śmierci

9 lutego 1979

Przebieg służby
Lata służby

1918–1959

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie,
Straż Graniczna II RP Straż Graniczna II RP,
Orzeł LWP.jpg Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

Oddział Samoobrony Józefa Pawłusiewicza,
1 Brygada Zaporowa,
Szkoła Podoficerskiej Kawalerii,
Zakład Tresury Psów Służbowych

Stanowiska

dowódca oddziału,
komendant szkoły,
komendant zakładu

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-ukraińska,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Partyzancki Srebrny Krzyż Zasługi Brązowy Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Medal 10-lecia Polski Ludowej Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 Medal Pamiątkowy na 20 Rocznicę Słowackiego Powstania Narodowego
Odznaka pamiątkowa „Orlęta” Państwowa Odznaka Sportowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Leonard Pawłusiewicz (ur. 6 listopada 1902 w Stawczanach, zm. 9 lutego 1979) – pułkownik Wojska Polskiego, dowódca oddziału polskiej samoobrony w Bieszczadach, hodowca psów gończych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wychował się w Bieszczadach, w Łęgu koło Soliny, gdzie jego ojciec nabył ok. 50 ha majątek. Z zamiłowania był myśliwym. Brał czynny udział w walkach polsko-ukraińskich w 1918 i 1919 oraz w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920. Został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 stycznia 1929[1]. Następnie pełnił służbę w Straży Granicznej. W 1934 jako rezerwy był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V jako oficer przewidziany pełniący służbę w SG i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Jasło[2].

Po wybuchu II wojny światowej w kampanii wrześniowej 1939 w stopniu porucznika dowodził oddziałem pograniczników w walkach z Niemcami. Następnie po rozbiciu wojsk polskich powrócił w rodzinne strony i działał w obronie miejscowej ludności przed hitlerowcami i nacjonalistami ukraińskimi. Zorganizowany i dowodzony przez niego oddział samoobrony, początkowo przerzucał ludzi przez granicę ze Słowacją, ukrywał Żydów i zbiegłych jeńców radzieckich. Następnie prowadził akcje dywersyjne, organizował zamachy na dygnitarzy hitlerowskich oraz działania wywiadowcze. Jego przyjacielem był Czesław Wawrosz. W wyniku dalszych działań partyzanckich jego oddział, jako czwarta kompania polska wszedł w skład radzieckiego oddziału partyzanckiego im. Stalina, dowodzonego przez Polaka kpt. Mikołaja Kunickiego ps. „Mucha”.

1 stycznia 1945 otrzymał stopień kapitana i został wcielony do 1 Brygady Zaporowej w Majdanku. Następnie po kilku miesiącach pracy jako komendant Szkoły Podoficerskiej Kawalerii awansował na majora i został skierowany do zorganizowania Zakładu Tresury Psów Służbowych Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Michalinie (od 1946 w Sułkowicach). Jednocześnie pełnił też obowiązki instruktora szkolenia szwadronów kawalerii. W 1959 mianowany został komendantem Zakładu Tresury Psów Służbowych KBW i MO w Sułkowicach. Od 1 kwietnia 1956 do 1 września 1958 kierował Zakładem Tresury Psów Służbowych Milicji Obywatelskiej w Sułkowicach. Awansował do stopnia pułkownika i w 1959 przeszedł na emeryturę.

Po wojnie działał w związku kynologicznym i oddał zasługi w hodowli rasy „gończy polski”[3]. Autor książki pt. Na dnie jeziora, która została wydana już po jego śmierci w Polsce w 1981 (wyd. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza) oraz w Czechach w 1989. Jest to biografia, która stanowi ważną pozycję w historii polskich Bieszczadów. Pierwsze pełne, nieocenzurowane wydanie publikacji ukazało się w 2009.

Dom Józefa Pawłusiewicza w Rajskim - widok obecny
Nagrobek Józefa Pawłusiewicza

Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Lesku[4]. Był żonaty, miał córkę.

Akcja powieści przygodowej dla młodzieży pt. Dzikus, czyli wyjęty spod prawa autorstwa Wandy Żółkiewskiej, rozgrywa się w Rajskiem w domu Józefa Pawłusiewicza. Jednymi z bohaterów są on sam oraz cztery jego ogary. W powieści tej nakreślona jest wyraźnie sylwetka Pawłusiewicza, jego charakter na co dzień. Autorka uwidoczniła jego wielkie zamiłowanie i znawstwo ogarów, jak również umiłowanie ziemi bieszczadzkiej i znajomość jej historii. Pawłusiewicz w swych opowieściach przytacza wiele faktów ze swej wojennej przeszłości, wiele innych wspominanych jest ustami pozostałych bohaterów powieści.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 145.
  2. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 921.
  3. ↑ O rasie. gonczypolski.eu. [dostęp 2015-06-23].
  4. ↑ Józef Budziak. Leskie cmentarze. „Nowiny”. Nr 255, s. 4, 31 października, 1, 2 listopada 1986. 
  5. ↑ a b c d e f Odznaczenia płk. Józefa Pawłusiewicza, jakie otrzymał do 1939 r.. W: Pułkownik z dna jeziora. Opowieść o Józefie Pawłusiewiczu. Koszęcin: Mirczumet, 2013, s. 258. ISBN 978-83-63794-02-6.
  6. ↑ Przedstawiciele Ambasady CSRS z wizytą na Rzeszowszczyźnie. „Nowiny”, s. 1, Nr 269 z 13 i 14 listopada 1965. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Pawłusiewicz&oldid=69908857”