Józef Supiński
 Portret Józefa Supińskiego, drzeworyt Jana Styfiego wg rysunku Ksawerego Pillatiego (1882) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
ekonomista |
| Narodowość | |
Józef Supiński (ur. 21 lutego 1804 w Romanowie, zm. 16 marca 1893 we Lwowie) – polski naukowiec i ekonomista, przedstawiciel polskiego nurtu ekonomii klasycznej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Adama i Tekli Mrozińskiej. Początkowo uczył się we Lwowie, a potem w Warszawie, gdzie zamieszkał u brata matki Józefa Mrozińskiego. Tam też studiował na Wydziale Prawa i Administracji. Po ukończeniu studiów pracował jako aplikant w Komisji Spraw Wewnętrznych Królestwa Kongresowego. Wziął udział w powstaniu listopadowym. Początkowo jako sekretarz Chłopickiego, a po jego rezygnacji jako szeregowiec. Awansował uzyskując stopień oficera artylerii[1].
Po upadku powstania wyjechał do Francji. Mieszkał w Awinionie, a potem w Lyonie pracując jako naczelnik oddziału rachunkowego. W 1838 roku otrzymał lepszą posadę i zamieszkał w Paryżu. W 1844 wrócił do Lwowa. Początkowo pracował w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, a potem w Galicyjskiej Kasie Oszczędności. W 1864 roku musiał zrezygnować z pracy z powodu utraty wzroku[1].
W swoich pracach skupiał się przede wszystkim na konieczności podjęcia reform gospodarczych na ziemiach polskich. Był też znanym polskim socjologiem. Pierwsze pokolenie socjologów polskich kształciło się na jego dziełach, popularyzowało jego dorobek. Supiński zainteresowany w szczególności światem ludzi, traktował go jako fragment Wszechświata. Starał się odnajdować działania praw przyrody w społeczeństwie i odkrywać prawa rządzące społecznym współżyciem i rozwojem społecznym. Twierdził, że praca jest zasadniczym celem i zadaniem człowieka prowadzącym do postępu, ponieważ ona stwarza wszystkie wartości.
Zapoznał się z filozofią pozytywistyczną – praca u podstaw. Uważał, że dzięki socjologii Polska może wybić się na niepodległość.
Od 1865 był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[2]. Od 1873 należał do Akademii Umiejętności w Krakowie. Był też doktorem honoris causa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie i honorowym obywatelem Lwowa (1877). Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[3].
W okresie międzywojennym we Lwowie jedna z ulic nosiła jego imię (prostopadła do ul. Mochnackiego). W Warszawie ulica Józefa Supińskiego (pasaż pieszy) znajduje się w dzielnicy Stara Ochota, pomiędzy ul. Maurycego Mochnackiego i ul. Akademicką. We Wrocławiu ul. Józefa Supińskiego biegnie prostopadle do ulicy Kobierzyckiej.
Dzieła Supińskiego[edytuj | edytuj kod]
- "Myśl ogólna fizjologii powszechnej" 1860[4];
- "Szkoła ogólna fizjologii powszechnej" 1862;
- "Szkoła polska gospodarstwa społecznego" 2 T. 1862-1865 wersja cyfrowa;
- "Pisma Józefa Supińskiego" t.1-5, 1872-1883
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Józef Supiński, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1893-03-17, s. 4 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2019-04-05].
- ↑ Bolesław Erzepki, Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Poznań 1896, s. 4.
- ↑ Nicieja S. Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie oraz ludzi tam spoczywających w latach 1786-2010. Warszawa: Wydawnictwo MS, 2010 ISBN 978-83-61915-13-3m s. 434
- ↑ Józef Supiński, Myśl ogólna fizjologii powszechnej, wyd. 1860 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 18.
- Anna Polakowska, Halina Gacowa, Supiński Józef, w: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, tom IV: S–T (koordynacja całości Roman Loth), Warszawa 2003, s. 170–171
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje Józefa Supińskiego w bibliotece Polona