Józef Trajtler
| Data i miejsce urodzenia |
19 lutego 1877 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
nowotwór |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
inżynier kolejowy |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Małżeństwo |
Cecylia z Bajewskich |
Józef Szügyi Trajtler (ur. 19 lutego 1877, zm. 31 stycznia 1923[1]) – inżynier węgierskiego pochodzenia, starszy radca kolejowy, naczelnik kolejowego Urzędu Ruchu w Bydgoszczy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 19 lutego 1877 w Budapeszcie. Uzyskał dyplom inżyniera na Politechnice Budapeszteńskiej, a następnie podjął pracę w biurze geodezyjnym. Był specjalistą w dziedzinie budowy linii kolejowych w Bośni i Hercegowinie, będących częścią monarchii Austro-Węgierskiej. W 1912 został inspektorem wydziału konserwacji linii kolejowych w Bośni i Hercegowinie. do jego obowiązków należało projektowanie linii kolejowych, mostów, tuneli, sieci wodociągowych i budynków.
Po zakończeniu I wojny światowej dowodził co najmniej jednym transportem kolejowym Polaków repatriowanych z Bośni i Hercegowiny[2]. Pod wpływem żony (Cecylia z Bajewskich), która była Polką, odrzucił propozycję objęcia kierownictwa budowy linii kolejowych na wyspie Jawa[3] i przeniósł się do Warszawy. Jako starszy radca został skierowany do Bydgoszczy, gdzie na początku 1920 objął kierownictwo Urzędu Ruchu, podlegającego Dyrekcji Kolei Polskich w Gdańsku. Nie dopuścił do zabrania przez Niemców wagonów i mienia kolejowego. Organizował służbę kolejową.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej (1919–1921) Józef Trajtler miał duże zasługi w utrzymaniu w pełnej sprawności transportu kolejowego na terenie II RP[1][4]. Zapewnił Bydgoszczy połączenia z Poznaniem i Warszawą. Zamieszkiwał wówczas w domu przy ulicy Zygmunta Augusta 34.
Szlachetnym i prawym charakterem zjednał sobie sympatię i szacunek swoich przełożonych i współpracowników. Ciężka, codzienna praca spowodowała jego chorobę i przedwczesny zgon w 1923. „Gazeta Bydgoska” napisała wtedy: Zmarły z pochodzenia Węgier całą swą duszą szlachetną umiłował nowo powstałą Polskę i postanowił całą swą wiedzę i energię poświęcić podniesieniu kolejnictwa w nowo budującym się państwie.
Zmarł na chorobę nowotworową[2]. Jego grób znajduje się na cmentarzu Starofarnym w Bydgoszczy. Zamieszczono na nim węgierski napis Áldott legyen szeretett emléked (pol. Niech będzie umiłowana pamięć po Tobie)[5].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
25 września 2013 na wniosek konsula honorowego Węgier w Bydgoszczy[6] Rada Miasta podjęła uchwałę o nazwaniu ronda u zbiegu ulic Rycerskiej, Zygmunta Augusta i Zaświat imieniem Józefa Szugyi Trajtlera[4][7]. Uroczyste nadanie nazwy skrzyżowaniu miało miejsce 11 grudnia 2013[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zasłużony dla Bydgoszczy Węgier uhonorowany. wpolityce.pl, 27 września 2013. [dostęp 2013-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-29)].
- ↑ a b Tomasz Jacek Lis, Działalność pierwszego polskiego konsulatu honorowego w Sarajewie, [w:] W kręgu dyplomacji i polityki : w 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Jugosławią, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2020, s. 53, ISBN 978-83-8018-328-5, OCLC 1242165575.
- ↑ Hanka Sowińska, Józef Trajtler. Niezwykła historia rodowitego Węgra, który ratował bydgoską kolej [online], pomorska.pl, 28 listopada 2013 [dostęp 2021-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-01].
- ↑ a b Węgier patronem ronda przy dworcu. portalkujawski.pl, 26 września 2013. [dostęp 2013-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Hanka Sowińska, Józef Szügyi Trajtler – Węgier w panteonie bydgoszczan [online], pomorska.pl, 31 stycznia 2014 [dostęp 2021-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-01].
- ↑ Anna Tarnowska, O Węgrze, który odbudował naszą kolej [online], bydgoszcz.wyborcza.pl, 11 sierpnia 2013 [dostęp 2021-05-01].
- ↑ Uchwała nr XLVI/985/2013 Rady Miasta Bydgoszczy z 25 września 2013 r. [online], bip.um.bydgoszcz.pl, 25 września 2013 [dostęp 2021-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-20].
- ↑ Anna Tarnowska, Węgier odbudował bydgoską kolej. Będzie patronem ronda [online], bydgoszcz.wyborcza.pl, 12 sierpnia 2013 [dostęp 2021-05-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom IV. Bydgoszcz 1997. ISBN 83-85327-42-8, str. 108–109.
- Józef Trajtler, zdjęcie i krótka notka biograficzna.
- Anna Tarnowska: Węgier odbudował bydgoską kolej. Będzie patronem ronda [dostęp 12.08.2013].
- O Węgrze, który kolej ratował. Gazeta Pomorska – Albumbydgoski.pl 9 grudnia 2010.