Język chicomuceltec
| ||
| Obszar | Meksyk (Chiapas), Gwatemala (Huehuetenango) | |
| Liczba mówiących | 0 | |
| Klasyfikacja genetyczna | Języki majańskie *Języki proto-majańskie | |
| Kody języka | ||
|---|---|---|
| ISO 639-3 | cob | |
| Glottolog | chic1271 | |
| WALS | cec | |
| SIL | {{{sil}}} | |
| W Wikipedii | ||
| Zobacz też: język, języki świata
| ||
Chicomuceltec (Chikomuselteko lub Chicomucelteco; archaicznie, Cotoque), język majański dawniej używany w regionach Chicomuselo, Mazapa de Madero i Amatenango de la Frontera w Chiapas w Meksyku, a także w niektórych pobliskich terenach Gwatemali. W latach 70. XX w. język wymarł. Według majanistów nie ma już nikogo, kto używałby tego języka jako ojczystego[1]. Społeczność potomków Chicomucelteco, szacowana w przybliżeniu na 1500 osób w Meksyku i 100 w Gwatemali[2], posługuje się obecnie językiem hiszpańskim.
Chicomuceltec był dawniej czasem nazywany Cakchiquel Mam, jednak jest dość daleko spokrewniony z Cakchiquel i Mam, będąc znacznie bliżej Wastek (Huastec)[3].
Spis treści
Historia i genealogia[edytuj | edytuj kod]
Język Chicomuceltec został po raz pierwszy udokumentowany w nowożytnej literaturze lingwistycznej jako odrębny język w końcu XIX wieku, gdy ukazały się opisy opublikowane przez lingwistę Karla Sappera z jego podróży do północnej Mezoameryki w latach 1888-95[4].
Powiązania Chicomuceltec z Wastek zostały ustalone w końcu lat 30. XX w. (Kroeber 1939) poprzez porównywanie słów z innymi językami majańskimi, co doprowadziło do wniosku, że język ten wykazywał wyższy stopień podobieństwa do Wastek niż innych języków majańskich.
Dokumentacja historyczna[edytuj | edytuj kod]
Dwustronicowy dokument datowany na 1775 rok, który został odzyskany z Francuskiej Biblioteki Narodowej w Paryżu, jest najstarszym znanym dokumentem w języku Chicomuceltec. Zachowując formę wyznania Kościoła katolickiego, manuskrypt zawiera osiem zdań napisanych w języku Chicomuceltec. Wzmiankuje się również, że język ten był tym, który określano Cotoque[5].
Zasięg geograficzny[edytuj | edytuj kod]
Zasięg geograficzny Wastek i Chicomuceltec w odniesieniu do reszty języków majańskich - z Wastek skupionym na północnym wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej z dala od innych używanych na południe i wschód od przesmyku Tehuantepec - był, co proponuje Kroeber, albo pozostałością po populacji pozostawionej po migracjach Huasteków na północ od wyżyny Chiapas, albo skutkiem powrotu grupy Huastec do ich wcześniejszych siedzib[6].
Zanik i wymarcie[edytuj | edytuj kod]
Na początku XX wieku było widoczne, że język zanika. Gdy w 1926 roku Franz Termer odwiedził społeczność Chicomucelo, w okręgu liczącym około 2500 mieszkańców, znalazł tylko trzy osoby (wszystkie powyżej 60. roku życia), które potrafiły mówić w Chicomuceltec, jednak nawet oni porozumiewali się między sobą na co dzień w języku hiszpańskim[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zobacz Campbell i Canger (1978); Etnologia hasła "Chicomuceltec" (Gordon 2005)
- ↑ Zobacz: Gordon (2005) szacunki populacji, oparte na informacjach zbieranych w latach 80. XX wieku
- ↑ Zobacz précis Kroebera 1939, pojawiające się w Fernández de Miranda (1968), str.74-75.
- ↑ "Data sources listed by author".
- ↑ Jak opisuje Dienhart (1997), manuskrypt został odtworzony przez Zimmermanna w 1955
- ↑ Fernández de Miranda, loc. cit.
- ↑ Termer (1930), jak odnotował Dienhart, op. cit.
