Język iban
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 800 tys. | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-2 | iba | ||
| ISO 639-3 | iba | ||
| IETF | iba | ||
| Glottolog | iban1264 | ||
| Ethnologue | iba | ||
| GOST 7.75–97 | иба 197 | ||
| BPS | 0340 2 | ||
| WALS | iba | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język iban, także: ibański[1], dayak iban[2] – język austronezyjski, którym posługuje się blisko 800 tys.[3] osób z grupy etnicznej Iban na Borneo, w malezyjskim stanie Sarawak, indonezyjskim regionie Kalimantan oraz w Brunei. Ludność Iban to największa grupa językowa w stanie Sarawak[3].
Jest spokrewniony z językiem malajskim[1] i należy do grupy języków malajskich[3]. Publikacja Ethnologue (wyd. 18) wyróżnia szereg dialektów: batang lupar, bugau, dau, lemanak, skrang, ulu ai, undup[3].
Historyczna lingua franca stanu Sarawak, od lat 70. XX w. wypierana przez język malajski[4]. W porównaniu do innych rodzimych języków Malezji iban ma stosunkowo szerokie wsparcie instytucjonalne. Został poddany standaryzacji, powstały w nim materiały pisane i jest nauczany w szkołach (podstawowych i ponadpodstawowych)[5]. W iban nadaje się audycje radiowe[3]. Nie jest zagrożony wymarciem[6].
W odróżnieniu od pozostałych języków ibańskich został dość dobrze udokumentowany w literaturze[7]. W 1900 r. ukazał się wczesny słownik tego języka (W. Howell, D.J.S. Bailey)[8]. Istnieją też różne nowsze publikacje opisujące jego słownictwo (Kamus bahasa Iban-bahasa Malaysia, 1989[9]; Kamus bahasa Dayak Iban-Indonesia, 2013[2]) i gramatykę (The Iban Language of Sarawak, 1981[10]; Struktur bahasa Iban, 1991[11]). W piśmie stosuje się alfabet łaciński[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Tadeusz Szczerbowski: Kultura malajska = Kebudayaan Melayu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2015, s. 199. ISBN 978-83-7271-970-6. OCLC 1054352754. [dostęp 2022-09-21].
- ↑ a b William Dinata: Kamus bahasa Dayak Iban-Indonesia : Iban dahulu, sekarang, dan diwaktu akan datang. Borndeo, 2013. OCLC 940949104. (indonez.).
- ↑ a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Iban, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-12-05] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] (ang.).
- ↑ Adelaar 2010 ↓, s. 21.
- ↑ Ting i Campbell 2017 ↓, s. 126–129.
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Iban. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-06)]. (ang.).
- ↑ Johnny Tjia: A grammar of Mualang: an Ibanic language of western Kalimantan, Indonesia. Utrecht: LOT, 2007, s. 10, seria: LOT Dissertation Series 153. ISBN 978-90-78328-24-7. OCLC 181655633. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).
- ↑ Ting i Campbell 2017 ↓, s. 126.
- ↑ Kamus bahasa Iban-bahasa Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pendidikan Malaysia, 1989. ISBN 978-983-62-0740-1. OCLC 22180091. [dostęp 2022-09-06]. (malajski).
- ↑ Asmah Haji Omar: The Iban Language of Sarawak: A Grammatical Description. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pelajaran Malaysia, 1981. [dostęp 2022-09-06]. (ang.).
- ↑ Kamal Mustafa, Azharie Arief, Suryat Bachri, Trimantomo: Struktur bahasa Iban. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1991. ISBN 978-979-459-170-3. OCLC 27323651. [dostęp 2023-01-15]. (indonez.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Alexander K. Adelaar: Language Documentation in the West Austronesian World and Vanuatu: An Overview. W: Margaret Florey (red.): Endangered Languages of Austronesia. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 12–42. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0002. ISBN 978-0-19-954454-7. ISBN 978-0-19-172026-0. OCLC 507435850. (ang.).
- Su-Hie Ting, Yvonne Michelle Campbell: The Role of Indigenous Languages in Schools: The Case of Sarawak. W: Moses Samuel, Meng Yew Tee, Lorraine Pe Symaco (red.): Education in Malaysia: Developments and Challenges. Singapore: Springer, 2017, s. 119–136, seria: Education in the Asia-Pacific Region: Issues, Concerns and Prospects 39. DOI: 10.1007/978-981-10-4427-4_8. ISBN 978-981-10-4427-4. OCLC 993623592. (ang.).